Azərbaycan və Avropa Birliyi: Siyasi Dilemma

Yüklə 219,46 Kb.

Pdf görüntüsü

səhifə	4/8
tarix	23.02.2018
ölçüsü	219,46 Kb.
	#27521

1 2 3 4 5 6 7 8

Avropa Qonşuluq Siyasəti

Azərbaycan Avropa Qonşuluq Siyasəti (AQS) çərçivəsində tərəfdaş ölkədir. AQS çərçivəsində, AB

ən yaxın mümkün siyasi ittifaq və ən yüksək dərəcədə iqtisadi inteqrasiyaya nail olunması

istiqamətində özünün cənub və şərq qonşuları ilə əməkdaşlıq edir. Bu məqsəd demokratiya,

qanunun aliliyi, insan hüquqlarına hörmət və sosial birlik kimi ortaq maraqlara və dəyərlərə

dayanır.

2006-cı ilin noyabr ayında AB-Azərbaycan Əməkdaşlıq Şurası tərəfindən AB-Azərbaycan Birgə

Fəaliyyət Planı qəbul edilib. Bu fəaliyyət planı 1999-cu ilin iyulunda bağlanmış Tərəfdaşlıq və

Əməkdaşlıq Sazişinə (TƏS) əsaslanır və bütün mühüm islahat sahələri üzrə Azərbaycanla işbirliyi

üçün əhatəli və iddialı bir çərçivə təqdim edir. 2009-cu ilin mayında Azərbaycan və Avropa Birliyi

Şərq Tərəfdaşlığı haqqında Birgə Bəyannamə imzalayıb.

2004-cü ildə Azərbaycanın AQS-nə qoşulmasından və 2006-cı ilin 14 noyabrında AQS-nin

Azərbaycan üçün Fəaliyyət Proqramının qəbul olunmasından bəri, Azərbaycan hökuməti

məhdudlaşdırıcı qanunlar qəbul etmiş, mediaya qarşı təzyiq və təhdidlər həyata keçirmiş və hüquq

müdafiəsi sahəsində fəaliyyət göstərən QHT-lərin işinə maneələr törətmişdir.

Fəsil 2: AQS Fəaliyyət Planının tələblərinin pozulması

Azərbaycan öz üzərinə insan hüquqlarının qorunması ilə bağlı bir sıra beynəlxalq öhdəliklər

götürmüşdür. İfadə azadlığı, sərbəst toplaşma və birləşmə hüququ Azərbaycan hökumətinin

imzaladığı və ratifikasiya etdiyi beynəlxalq sənədlərin və müqavilələrin, xüsusilə də Ümumdünya

İnsan Hüquqları Bəyannaməsinin (ÜİHB)

, Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Paktın

(MSHBP)

və Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının (AİHK)

müddəaları ilə təmin olunur və

qorunur.

Eyni zamanda, Azərbaycan Avropa Birliyi (AB), Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı

(ATƏT) və Avropa Şurası (AŞ) kimi çoxtərəfli və ikitərəfli donorlardan insan hüquqlarının

müdafiəsini gücləndirmək üçün beynəlxalq yardımlar alır.

2006-cı ilin 14 noyabrında Azərbaycan AQS

çərçivəsində Avropa Birliyi ilə fəaliyyət planı

imzaladı. Beş illik fəaliyyət planı demokratiyanın gücləndirilməsi, insan hüquqlarının, fundamental

azadlıqların və qanunun aliliyinin müdafiəsi daxil olmaqla əməkdaşlığın prioritet sahələrini

müəyyən edir. Fəaliyyət Planı ölkənin demokratiya, qanunun aliliyi və insan haqları sahəsindəki

beynəlxalq, o cümlədən Avropa Şurası qarşısındakı öhdəliklərinə istinad edir.

2006-cı ilin 28 dekabrında Azərbaycan prezidenti İnsan Hüquqlarının Müdafiəsi üzrə Milli

Fəaliyyət Planı haqqında fərman imzalayıb

. Fərmanda qeyd olunur ki, insan hüquqları və

vətəndaş azadlıqlarının təmin olunması ümummilli vəzifədir. Fərmanın mətni prezident tərəfindən

BMT-nin “Minilliyin İnkişaf Məqsədləri”

və Avropa Şurasının Üçüncü Sammiti

tərəfindən insan

hüquqlarının müdafiəsi, demokratiya və qanunun aliliyi sahəsində, habelə bu istiqamətdə

fəaliyyətin genişləndirilməsi ilə bağlı müəyyən olunmuş prioritetlər nəzərə alınmaqla hazırlanıb və

qəbul olunub.

AB Azərbaycanın Fəaliyyət Planını yerinə yetirməsinin monitorinqini aparır və müvafiq olaraq illik

hesabatlar hazırlayır. 2013-cü ilin martında dərc olunmuş son hesabatda

Brüssel pisləşməkdə

olan insan haqları durumu ilə bağlı olaraq rəsmi Bakını tənqid edib. Hesabatda həmişəki kimi

yumşaq tərzdə təəssüflə qeyd olunub ki, Azərbaycan “əsas tövsiyələrdən yalnız bir neçəsinə diqqət

yetirib”.

Hesabatda Azərbaycanın siyasi məhbus məsələsini müzakirə etmək istəməməsi, jurnalistlərin və

vətəndaş cəmiyyəti fəallarının təqibə məruz qaldığı, söz azadlığı və sərbəst toplaşma azadlığı ilə

bağlı qanunvericiliyin beynəlxalq standartlara cavab vermədiyi və məhkəmə sisteminin azad

olmadığı qeyd olunub.

Hesabatda vurğulanıb ki, “korrupsiya Azərbaycanda sahibkarlığın və çoxşaxəli iqtisadiyyatın

inkişafına əsas maneə olaraq qalır” və qeyd olunub ki, ölkədə ikinci antikorrupsiya strategiyası

İnsan Hüquqları Bəyannaməsi, maddə 19, İfadə azadlığı,

http://bit.ly/1arHbE

Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt, maddə 19-ifadə azadlığı, maddə 21-sərbəst toplaşmaq azadlığı,

Maddə 22-birləşmə azadlığı,

http://bit.ly/110fsO0

Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası, maddə 10-ifadə azadlığı, maddə 11-sərbəst toplaşmaq və birləşmək azadlığı,

http://bit.ly/ZsNzNM

http://bit.ly/1d13Le8

http://bit.ly/13E4DCy

26

BMT-nin “Minilliyin İnkişaf Məqsədləri”,

http://bit.ly/18QKVCj

Avropa Şurasının Üçüncü Sammiti,

http://bit.ly/15fF3oy

28

Azərbaycanın AQS üzrə Tərəqqi Hesabatı, 2012 -

http://bit.ly/13Zuzsu

tamamlanıb və bu strategiya çərçivəsində vətəndaşlar qaynar xətt və digər vasitələrlə hökuməti

korrupsiya halları barədə məlumatlandırmağa çağırılıb.

Hesabatda o da qeyd olunub ki, seçki prosesi, insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi və məhkəmə

sisteminin müstəqilliyi daxil olmaqla dərin və davamlı demokratiyanın yaradılması öhdəliyinin

yerinə yetirilməsi üçün Azərbaycan səyləri daha da gücləndirməlidir.

Azərbaycan AQS Fəaliyyət Planında nəzərdə tutulan və insan hüquqları ilə bağlı olan konkret

tədbirləri əsasən yerinə yetirməyib. Bu fəsil AQS Fəaliyyət Planının Azərbaycan tərəfindən yerinə

yetirilməsi ilə bağlı durumun qısa təhlilini təqdim edir.

Korrupsiyaya qarşı mübarizə

Adekvat cinayət təqibi və mühakiməni təmin etmək üçün Cinayət Məcəlləsinin, xüsusilə də

rüşvətxorluq və korrupsiya ilə bağlı cinayət anlayışlarının Korrupsiyaya qarşı BMT

Konvensiyası, Avropa Şurasının Korrupsiya ilə əlaqədar Cinayət Məsuliyyəti haqqında

Konvensiyası və Korrupsiya ilə əlaqədar Mülki-Hüquqi Məsuliyyəti haqqında Konvensiyası

və İƏİT-nin (İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı) Xarici Dövlət Rəsmilərinin Beynəlxalq

Biznes Əməliyyatlarında rüşvətxorluqla mübarizə üzrə Konvensiyası kimi beynəlxalq

standartlara uyğunluğu təmin olunsun;

Korrupsiyaya qarşı BMT Konvensiyası, Avropa Şurasının Korrupsiya ilə əlaqədar Cinayət

Məsuliyyəti haqqında Konvensiyası və Korrupsiya ilə əlaqədar Mülki-Hüquqi Məsuliyyəti

haqqında Konvensiyasına uyğun olaraq, korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə normativ-hüquqi

baza təkmilləşdirilsin;

AB-Azərbaycan Fəaliyyət Planı, Prioritet 4: Korrupsiyaya qarşı mübarizənin

gücləndirilməsi yolu ilə biznes və investisiya mühiti yaxşılaşdırılsın

2005-ci ildə Azərbaycan Korrupsiyaya qarşı BMT Konvensiyasını

imzalamaqla öz üzərinə “dövlət

administrasiyasında, o cümlədən onun təşkilində, fəaliyyətində və lazım gəldikdə qərarlar qəbulu

prosesində şəffaflığı gücləndirmək üçün müvafiq tədbirləri görmək öhdəliyi götürüb. Belə tədbirlər

digər məsələlərlə yanaşı həmçinin aşağıdakıları əhatə edə bilər: a) geniş ictimaiyyətin

nümayəndələri tərəfindən, lazım gəldikdə, dövlət administrasiyasının təşkili, fəaliyyəti və qərar

qəbulu prosesləri, habelə şəxsi həyatın və şəxsi məlumatların qorunması şərtlərinə əməl edilməklə,

ictimaiyyətin mənafeyinə daxil olan qərar və hüquqi aktlar barədə məlumat alınmasına imkan

verən prosedur və qaydaların qəbul еdilməsi;”

Azərbaycanın AQS üzrə tərəqqi hesabatında

“çirkli pulların yuyulması və insan alverinə qarşı

mübarizədə irəliləyişin əldə olunduğu”, habelə vətəndaşların şikayətlərini bildirmək üçün qaynar

xəttin fəaliyyət göstərməsi qeyd olunsa da, RATİ hesab edir ki, korrupsiyaya qarşı mübarizə

sahəsində uğur qazanmaq üçün Azərbaycan hələ uzun bir yol qət etməlidir.

Eyni zamanda, Azərbaycan hökuməti Açıq Hökumət Tərəfdaşlığı

üzrə Milli Fəaliyyət Planı qəbul

edib. Açıq Hökumət Tərəfdaşlığı hökumətlərin şəffaflığı artırmaq, vətəndaşların hüquq və

Korrupsiyaya qarşı BMT Konvensiyası, 29 may 2013-cü il tarixinə olan imzalanma və ratifikasiya durumu,

http://www.unodc.org/unodc/en/treaties/CAC/signatories.html

Korrupsiyaya qarşı BMT Konvensiyası. Sənəd A/58/422, 14 dekabr 2005-ci il,

http://www.antikorrupsiya.gov.az/upload/file/UN%20Convention%20Corruption.pdf

Azərbaycanın AQS üzrə 2012-ci il tərəqqi hesabatı,

http://bit.ly/13Zuzsu

32

Açıq Hökumət Tərəfdaşlığı üzrə Milli Fəaliyyət Planı,

http://bit.ly/SG9l97

Yüklə 219,46 Kb.

Dostları ilə paylaş:

1 2 3 4 5 6 7 8