Azərbaycan və avropa şurasi
Yüklə 1,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
16 Hakimlər məhkəmənin işində şəxsi keyfiyyətdə iştirak edir və dövlət adından çıxış etmirlər. Onlar müstəqilliklə, qərəzsizliklə və məhkəmədə işin daimi xarakteri ilə bir araya sığmayan fəaliyyətlə məşğul ola bilməzlər. Hakimlərin səlahiyyət müddəti onların 70 yaşı tamam olduqdan sonra başa çatır. Plenar iclaslarında məhkəmə üç il müddətinə məhkəmənin Sədrini, iki sədr müavinini və iki seksiya sədrini seçir. Reqlamentə görə məhkəmə dörd seksiyaya bölünür. Onların tərkibi üç ilə təsdiqlənir, coğrafi meyar əsasında tarazlaşdırılır və konvensiya üzvü olan dövlətlərin müxtəlif hüquqi sistemlərini təmsil etməlidir. Hər seksiyada üç hakimdən ibarət komitələr on iki aylıq müddətə yaradılır. Yeddi hakimdən ibarət palatalar hər seksiyada rotasiya əsasında yaradılır. İşə baxan palatanın tərkibinə mütləq şəkildə palatanın sədri və cavabdeh- dövlətdən seçilən hakim daxildir. Əgər sonuncu seksiyanın üzvü deyilsə, onda o, ex officio palatanın üzvü keyfiyyətində iştirak edir. Palatanın üzvü olmayan Seksiyanın üzvləri iclasda ehtiyat hakim keyfiyyətində iştirak edir. Böyük Palata on yeddi hakimdən ibarətdir. Onlarda ex officio məhkəmənin sədri, məhkəmə sədrinin müavini və seksiya sədrləri iştirak edir. II. Məhkəmə icraatı Konvensiyada təsbit olunmuş hüquqların pozulması ilə bağlı şikayətlər istənilən iştirakçı-dövlət (dövlətlərarası bəyanat) və ya adi şəxs (fərdi şikayət) tərəfindən birbaşa məhkəməyə verilə bilər. Ərizəçilərə izahlı qeydlər və ərizə forması məhkəmənin katibliyindən alına bilər. Məhkəmədə icraat çəkişmə prinsipi əsasında açıq şəkildə aparılır. İstisna hallarda palata və ya Böyük Palata başqa cür qərar çıxarmasa, dinləmələr çox nadir hallarda keçirilir və açıq olur. Tərəflərin katibliyə təqdim etdiyi sənədlərin hamısı, bir qayda olaraq, istifadə üçün açıqdır. Fərdi ərizəçilər sərbəst şəkildə ərizə verə bilərlər, lakin hüquqi təmsilçilik tövsiyə olunur və hətta dinləmələr zamanı və ya iş məqbul hesab edildikdən sonra məcburi hesab olunur. Kifayət qədər maddi imkanı olmayan ərizəçilər üçün Avropa Şurası tərəfindən hüquqi yardımın göstərilməsi sxemi işlənib hazırlanmışdır. Məhkəmənin rəsmi işçi dilləri fransız və ingilis dilləridir, buna baxmayaraq, ərizələr iştirakçı-dövlətlərin istənilən rəsmi dilində verilə bilər. İş məqbul hesab edildikdən sonra palatanın və ya Böyük Palatanın sədri ərizənin verildiyi dildən istifadəni davam etdirməyə icazə verməzsə, məhkəmənin rəsmi işçi dillərindən birindən istifadə edilir. - Sikayət ərizələrinin məqbulluğu məsələsinə baxılması Hər bir fərdi ərizə məhkəmənin seksiyalarından birinin baxışına verilir. Məhkəmənin sədri məruzəçi-hakimi təyin edir. Ərizənin ilkin öyrənilməsindən sonra məruzəçi ərizənin üç nəfərdən ibarət tərkibdə komitə və ya palata tərəfindən baxılıb - baxılmayacağı məsələsini həll edir. 17 Qərarın qəbulu üçün ərizənin əlavə öyrənilməsinə ehtiyac yoxdursa, komitə yekdil qərarla ərizəni məqbul elan edə və ya baxılası işlər siyahısından çıxara bilər. Hakim-məruzəçi tərəfindən bilavasitə palataya verilən işlərdən əlavə, palatalar üç hakimdən ibarət komitənin məqbul hesab etmədiyi fərdi ərizələrə, həmçinin dövlətlərarası şikayətlərə baxır. Məhkəmənin özünün müəyyən etdiyi şəkildə işin məqbulluq və mahiyyəti üzrə məsələlər ayrı-ayrı qərarlarda və ya bir qərarda nəzərdən keçirilir. Palatanın baxdığı iş konvensiyanın müddəalarının dərin şərhini tələb edirsə və ya iş üzrə qərar artıq mövcud presedent praktikası ilə ziddiyyətə daxil olarsa, palata istənilən vaxt belə işi Böyük Palataya verə bilər. Bir şərtlə — işin Böyük Palataya verilməsi niyyəti haqqında bildirişin verildiyi andan bir ay müddətində tərəflərdən heç biri öz narazılığını bildirməsin. İş verildiyi halda o, palatada nəzərdə tutulan analoji prosedur əsasında baxılır. İlkin mərhələdə iş üzrə icraat, bir qayda olaraq, yazılı formada aparılır, lakin palata dinləmələrin aparılması haqqında qərar qəbul edə bilər. Bu halda, eyni zamanda, ərizəyə mahiyyəti üzrə baxılır. Səs çoxluğu ilə qəbul olunan məqbulluq haqqında palatanın qərarı əsaslandırılmalıdır. - Şikayətə mahiyyəti üzrə baxılma Şikayət məqbul hesab edildikdən sonra palata tərəflərə əlavə sübutları və yazılı izahatları təqdim etməyi təklif edə bilər. Bundan başqa, ərizəçilərdən «ədalətli kompensasiya» tələbini təqdim etmək də xahiş olunur. Şikayətin məqbulluğu məsələsinin baxılması mərhələsində dinləmə keçirilməyibsə, onda Palata işin mahiyyəti üzrə ayrıca dinləmə keçirilməsi barədə qərara gələ bilər. Ədalət mühakiməsinin lazımi şəkildə həyata keçirilməsi üçün palatanın sədri işdə tərəf kimi iştirak etməyən istənilən iştirakçı dövlətə və ya ərizəçi olmayan başqa maraqlı şəxsə yazılı qeydlərini təqdim etmək və ya istisna hallarda dinləmələrdə iştirak etmək təklifini və ya belə icazə verə bilər. Ərizəçinin vətəndaşı olduğu iştirakçı-dövlətin prosesdə tam iştirak etmək hüququ var. İşə mahiyyəti üzrə baxılan zaman katibin vasitəçiliyi ilə mübahisənin dostcasına həlli üzrə danışıqlar aparıla bilər. Dostcasına həll barədə danışıqlar konfidensial xarakter daşıyır. - Məhkəmənin qərarı Palata səs çoxluğu ilə qəbul olunur. İşin baxılmasında iştirak edən hər bir hakim qərara əlavə olaraq üst-üstə düşən və ya düşməyən xüsusi rəyini təqdim edə və ya belə xüsusi rəyin olduğunu göstərə bilər. İş konvensiyanın və ya ona protokolların müddəalarının şərhi və ya tətbiqi ilə bağlı ciddi məsələlər qaldırırsa, palata qərar qəbul etdiyi vaxtdan sonra üç ay müddətində tərəflərdən hər biri işin Böyük Palataya verilməsi xahişi ilə müraciət edə bilər. Belə ərizələrə Böyük Palatanın beş üzvündən — məhkəmənin sədrindən, mübahisəli qərarı qəbul edən palatanın məxsus olduğu seksiyanın sədri istisna olmaqla, seksiyaların sədrlərindən və ilkin palataya daxil olmayan Yüklə 1,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|