Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sənədləri Quba. Aprel-May 1918-ci IL

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
282
87
İmamqulu
İmam-Qulu
Müşkür
ləzgilər
88
İspat-oba
Xudat
Müşkür
ləzgilər
89
İspik
Mügmüç
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
90
Kolanı
Taqay
Dəvəçi
azərbaycanlılar
91
Köhnə Xaçmaz
Xaçmaz
Müşkür
azərbaycanlılar
92
Köhnə Xudat
Köhnə Xudat Qusar
ləzgilər
93
Köhnə İqrığ (Əski 
İqrığ)
Amsar
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
94
Kuzun (Quzun)
Quzun
Qusar
ləzgilər
95
Kümen- Qışlaq
Aşağı Əlik
Müşkür
ləzgilər
96
Küpçal
Üçqün
5-ci- Fəthibəy ləzgilər
97
Qarabaği 
(Qarabağlı) 
Cağatay
Müşkür
azərbaycanlılar
98
Qaracəlli
Xaçmaz
Müşkür
azərbaycanlılar
99
Qara-Çay
Hacı Qayıb 
Qışlaq
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
100
Qaraçaylı
Çarxı
Müşkür
azərbaycanlılar
101
Qaraçı
Qaraqurdlu
Müşkür
tatlar
102
Qaraqaşlı
Quşçu
Dəvəçi
azərbaycanlılar
103
Qaraqurdlu
Qaraqurdlu
Müşkür
tatlar
104
Qasım Qışlaq
Qasım 
Qışlaq
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
105
Qiblə Qırız
Qiblə Qırız
Müşkür
qrızlar
106
Qımıl-Qışlaq
Uçqun
5-ci- Fəthibəy ləzgilər
107
Qıraqlı
Qıraqlı
Müşkür
tatlar
108
Qızıl Burun
Qızıl Burun
Dəvəçi
azərbaycanlılar
109
Qobu Qıraqı (Qubı 
qırağı)
Aşağı Əlik
Müşkür
ləzgilər
110
Qusar (Qusarki)
Həsən-Qala
Qusar
tatlar
111
Qusar- Qışlaq
Qusar
Qusar
azərbaycanlılar, 
ləzgilər, ruslar
112
Quyu-Bulaq
Əlixanlı
Dəvəçi
azərbaycanlılar
113
Laman
Qaraqurdlu
Müşkür
tatlar
114
Ləcət oba
Ləcət oba
Müşkür
ləzgilər

---

283
115
Mahmud-Qışlaq 
(Molla Mahmud 
obа)
Aşağı Əlik
Müşkür
ləzgilər
116
Maşi-oba
Cek
Müşkür
ləzgilər
117
Mehrəli-Qışlaq
Aşağı Əlik
Müşkür
ləzgilər
118
Meytaplı
Boyat
Dəvəçi
azərbaycanlılar
119
Mirzə-Məmməd 
kənd
Zizik
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
120
Molla Bay (Babay) 
оba
Cek
Müşkür
ləzgilər
121
Molla Bürhan 
(Molla Bürhanlı)
Hacı Qayıb 
Qışlaq
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
122
Molla Kamallı
Boyat
Dəvəçi
azərbaycanlılar
123
Mürsəli Qışlaq
Aşağı Əlik
Müşkür
ləzgilər
124
Mürşid oba
Xaçmaz
Müşkür
azərbaycanlılar
125
Müzəffər oba
Cek
Müşkür
ləzgilər
126
Nabur (Naburlu)
Xaçmaz
Müşkür
azərbaycanlılar
127
Nardaran
Siyəzən
Dəvəçi
tatlar
128
Nərəcan
Nərəcan
Müşkür
azərbaycanlılar
129
Nudin (Nöydün)
Nöydün
Müşkür
tatlar
130
Nüqədi
Nügədi
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
131
Okur  (Ukur)
Ukur
Rustov
ləzgilər
132
Padar
Qaraqurd
Müşkür
tatlar
133
Palçıqlı-оbа
Qusar-çay
Müşkür
ləzgilər
134
Rəhimli (Rəgimli)
Boyat
Dəvəçi
azərbaycanlılar
135
Rustov
Rustov
Rustov
tatlar
136
Sağolcan (Sağlıcan) Sədan
Dəvəçi
tatlar
137
Sarvan
Quşçu
Dəvəçi
azərbaycanlılar
138
Sayad
Sayad
Müşkür
azərbaycanlılar
139
Sədan
Sədan
Dəvəçi 
tatlar
140
Sincan Boyat
Boyat
Dəvəçi
azərbaycanlılar
141
Siyəzən (Ağ Siyəzən) Siyəzən
Dəvəçi
tatlar
142
Siyəzən (Qara 
Siyəzən)
Siyəzən
Dəvəçi
tatlar
143
Söhüb
Söhüb
Dəvəçi
tatlar
Quba qəzasının 1918-ci il aprel-may aylarında 
qırğınlara məruz qalmış kəndlərinin siyahısı

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
284
144
Surra
Əmirxanlı
Dəvəçi
azərbaycanlılar
145
Susay
Susay
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
146
Suvazlı
Boyat
Dəvəçi
azərbaycanlılar
147
Şıxlar
Qıraqlı
Müşkür
tatlar
148
Şollar
Xudat
Müşkür
azərbaycanlılar
149
Talabi
Talabi
Rustov
tatlar
150
Təkə (Təkə-Şıxı)
Möhüç
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
151
Tuğay
Tağay
Dəvəçi
azərbaycanlılar
152
Ukur-oba (Ukur-
Qışlaq)
Üçqün
Müşkür
ləzgilər
153
Urva
Avaran
Qusar
ləzgilər
154
Usta Cəlilli (Ustacallı) Qaraqurdlu
Müşkür
tatlar
155
Uzun-Qışlaq-Boyat
Boyat
Dəvəçi
azərbaycanlılar
156
Üçqün (Qışlaqlı) 
Üçqün
5-ci- Fəthibəy ləzgilər
157
Yalama -Stansiya
Yalama
Müşkür
azərbaycanlılar
158
Yasab
Yasab
Qusar
ləzgilər
159
Yeni Xaçmaz
Xaçmaz
Müşkür
azərbaycanlılar, 
ermənilər
160
Yergüç
Yergüc
Müşkür
ləzgilər, qrızlar***
161
Yuxarı  Zeyxur
Zeyxur
Qusar
ləzgilər
162
Yuxarı Çiçi
Çiçi
Rustov
tatlar
163
Yusif-Qışlaq
Aşağı Əlik
Müşkür
ləzgilər
164
Zeyxur (Gədə- 
Zeyxur)
Köhnə Xudat Qusar
ləzgilər
165
Zərqava
Zərqava
Rustov
azərbaycanlılar
166
Zizik
Zizik
5-ci- Fəthibəy azərbaycanlılar
167
Zuxul
Zuxul
Qusar
ləzgilər
*     Mənbə: Сборник сведений по Бакинской губернии, Выпуск 1, Тифлис, 1911 г.
**   Mənbələrdə: «tatarlar» 
*** Şahdağ etnik qrupu. Mənbə: Гейбуллаев Г.А.Топонимия Азербайджана, 
      Баку, 1986.
 

---

285
Əlavə  № 3
1918-ci il aprel-may aylarında Quba şəhəri və 
Quba qəzasında müsəlman qırğınları nəticəsində 
insan tələfatı və əhaliyə dəymiş maddi zərər 
haqqında ümumi məlumatlar
Yer
Öldürülənlər
Yaralılar
Qorxudan 
ölənlər
İtkilər 
(rublla)
Quba şəhəri
2000-2800
Məlumat 
yoxdur
100
63.703. 760
Quba qəzasının kəndləri
№
Polis 
nahiyəsi:
Öldürü-
lənlər
Yaralılar
Sərgərdanlıq 
vaxtı ölənlər
İtkilər
(rublla)
1
Dəvəçi
64
Məlumat 
yoxdur
Məlumat 
yoxdur
14.162.510
2
Müşkür
197
Məlumat 
yoxdur
593
22.683.330
3
Qusar
163
36
188
10.129.249
4
Rustov
49
3
Məlumat 
yoxdur
2.694.800
5
5-ci  
Fəthibəy
107
16
Məlumat 
yoxdur
8.451.162
6
Yekun:
580
55
781
58.121.051
Quba qəzası üzrə yekun:
Öldürülənlər
Yaralılar
Qorxudan və
sərgərdanlıq 
vaxtı ölənlər
İtkilər
(rublla)
2580-dən 3280-ə
110
881
121.824.819
Mənbə: Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının materialları, f.1061, siy. 1, 
              işlər 95,96,97,98
1918-ci il aprel-may aylarında Quba şəhəri və Quba qəzasında müsəlman 
qırğınları nəticəsində insan tələfatı və 
əhaliyə dəymiş maddi zərər haqqında ümumi məlumatlar

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
286
Quba şəhəri
 
 
 
Mərkəzi meydan. Cümə məscidi. Dükanlar

---

287
Quba şəhərinin küçələri
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
288
Qubada Qudyal-çay üzərində təzə körpünün 
tikintisi (1907-ci il)
Yəhudi qəsəbəsinin ümumi görünüşü

---

289
Quba şəhərində məktəb
Xalça toxuyan qubalı qadınlar
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
290
 
Qubanın azərbaycanlı əhalisinin nümayəndələri 
Qubalı tacir Əbdülhəmid Şahverdiyevin ailəsi
Quba şəhəri və Quba qəzasının əhalisi

---

291
Quba qəzasının 
dövlət qulluqçuları – 
azərbaycanlılar. Ortada – 
Mahmud bəy Fərzəlibəyov 
– Qubanın şəhər başçısı 
(oturub). Şəkil təxminən 
1913–1914-cü illərə aiddir.
Quba zadəganların 
nümayəndələri – 1918–1920-
ci illər Qubanın şəhər başçısı 
Əli Abbas bəy Əlibəyov 
(ortada), İsmayıl bəy (sağdan) 
və Məşədi Əli Mərdan Hüsey-
nov (soldan). 1899-cu il.
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
292
Quba şəhəri barışıq şöbəsi katibinin köməkçisi Məşədi Əli Abbas Orucovun  
ailəsi – Ə.Orucov qucağında qızı Bətul ilə, oğlanları – Əli Heydər (soldan) və Əli 
Əkbər (sağdan), qızı – Asya (oturub), papaqlı oğlan – nökər Xanəli
Quba qəzası Dəvəçi kəndinin rus-tatar məktəbinin azərbaycanlı şagirdləri

---

293
İsmayıl Əfəndi və Abdülrəhman Əfəndi Əfəndizadələr – Quba qəzası 
Dəvəci cəmiyyətinin dini rəhbərləri
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
294
Qubanın ləzgi əhalisinin 
nümayəndələri
Quba qəzası
İmamqulukənd kəndinin sakini 
hüquqşünas Mustafa Əfəndiyev 

---

295
Quba qəzasının tat əhalisinin 
nümayəndələri 
Quba qəzası Zərqava kəndinin 
sakini Dadaşbala Baxşı oğlu
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
296
Quba qəzasının Qrız kəndinin uşaqları
Quba qəzasının qrız əhalisinin nümayəndələri

---

297
Quba qəzasında yəhudi ailəsi
Quba şəhəri yəhudi əhalisinin nümayəndələri 
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
298
Quba şəhəri və Quba qəzasının Fövqəladə Təhqiqat 
Komissiyasına ifadə vermiş və FTK sənədlərində adları çəkilən 
sakinləri
Əli Abbas bəy Əlibəyov, Quba 
şəhərinin başçısı (sənəd № 56)
Məşədi Hacı-Ağa Kərbəlayı 
Əhməd oğlu, Quba şəhərinin 
sakini (sənəd № 57) 

---

299
Durna Məşədi Talıb qızı, 
Quba şəhərinin sakini 
(sənəd № 62)
Şəmsəddin Əfəndiyev, Quba 
qəzası Dəvəçi nahiyəsinin 
pristavı (sənəd № 97)
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
300
Əli bəy Zizikski, Quba 
qəzasının komissarı, Quba 
cəmiyyətinin tanınmış xadimi, 
Azərbaycan Parlamentinin 
üzvü (ailəsi ilə: anası Umnisə 
xanım, arvadı Fatimə xanım 
və qardaşı Abdulla (oturub).
Həmdulla Əfəndi Əfəndizadə, 
Quba qəzası 
Dəvəçi cəmiyyətinin 
tanınmış xadimi, Azərbaycan 
Parlamentinin üzvü

---

301
Əbdürəhman Əfəndi 
Çələbizadə, Qubanın 
müsəlman-sünni əhalisinin 
dini rəhbəri.
Mir Cəfər Bağırov,
Quba şəhərinin sakini,
Quba hadisələrinin iştirakçısı. 
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
302
Quba şəhərinin sakini 
Məşədi Abbas Məhəmməd 
oğlu arvadı İmamil xanım 
və bacısı oğlu Əbülfəz Quli-
yev (ayaq üstə) ilə birlikdə, 
Quba hadisələri zamanı qətlə 
yetirilmişdir.
Quba qəzası Qusar kənidinin 
sakini Həmid Aşurov, arvadı 
Uğlanağa xanım və oğlu 
İsmayıl ilə. Digah kəndi 
ətrafında gedən  döyüşlərdə 
həlak olmuşdur. Uğlanağa 
xanım erməni dəstələri ilə 
vuruşmuş və ərinin cəsədini 
döyüş meydanından 
çıxarmışdır.

---

303
Quba qəzası Dəvəçi nahiyəsi Kilvar kəndinin erməni əhalisinin 
Həmdulla Əfəndi Əfəndizadənin müdafiəsi məqsədilə yazdıqları 
məktublar
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
304

---

305
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
306

---

307
Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sənədlərindən nümunələr. 
“Quba şəhərinin və Quba qəzası kəndlərinin talan edilməsi 
haqqında” istintaq işi.
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
308

---

309
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
310
Quba şəhərində 2007-ci ildə arxeoloji qazıntılar zamanı aşkar 
edilmiş kütləvi məzarlıqlar.

---

311
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
312

---

313
Fotoşəkillər

---

Quba. Aprel-may 1918-ci il. Müsəlman qırğınları sənədlərdə
314

---

315
SOLMAZ RÜSTƏMOVA - TOHİDİ
Quba. Aprel-May 1918-ci il.
Müsəlman qırğınları sənədlərdə
 
Bakı – 2013