Azərbayçan xalq cumhuriYYƏTİNİN 80 İLLİYİNİN
Yüklə 6,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qarabəyli
- Tənəffüsdən sonra. Saat 1-15 dəqiqədə Sədr
397
dövlətlilərdən əsgər alınmır və əsgərlikdən boyun qaçırmaq üçün katiblik və qeyri işlərə gedirlər, hökumət də onları qəbul edir. Bunlar həqiqətdir. Buna görə parlaman ancaq böylə işlərin qabağını alması üçün tədbirlər görməyi arzusu edə bilər. Qaldı ki, qanun haqqında olan etirazlara, etiraz deyil demək ki, əsgərlik üsulu əsasən hər kəsə qəbul edilir, deməyirlər ki, bir əsası pozubsa krasnı qvardiya istəyirik. Mübahisə əsgərlik müddəti üstündədir; bir sənə də, bir ay da istəyən var. Necə ki Məmməd Əmin cənabları buyurdu, bizə bilikli əsgər lazımdır. Əsgərlik xidmətinin müddəti bir və ya iki sənə olması haqqında əhli xibrədən soruşsanız daha da ey olur. Əgər bir müstəbid hökumət ya ikinci Nikolay zamanı olsa idi bu etirazlar ola bilərdi. Burası cümhuriyyətdir. Bizim əsgərlərimizin xidmət müddətləri artırılmasından murad firqələr ilə mübarizə etmək deyil, firqələr dəstə düzəldib bir-birinə hücum etməyəcəklər. Burada fənni və elmi mübahisə vardır ki, əsgərlik müddəti bir sənə olma mümkündürmü ya yox, buna da biz mütəxəssis deyilik. Mənim və sizin də bu xüsusda heç bir fəna fikrimiz yoxdur. Bunu hökumət təklif edir, o hökuməti də haman "müsavat", "İttihad" və qeyri firqə inanıb bu məclisdə intixab ediblər. O cəhətdən hərbiyə nəzarəti müddəti əsgəriyyəni 2 sənəlik də təklif etməklə bərabər, deyir ki, bu müddətdən az olar isə mən sizə istədiyiniz əsgəri hazır edib verə bilmərəm. Onlar demirlər ki, biz istibdadı əsgər hazır edirik, deyirlər ki, tərbiyəli əsgər hazır etmək üçün əqəllən 2 sənə lazımdır, çünki milləti və müharibələrdə müdafiə etmək istəyənlər həbsi tərbiyədən asılıdır. Tərbiyəsizlər və başı pozuqlar əsgərlik yapamazlar. Əsgərlik tüfəngi alıb atmaq deyil, buna bir tərbiyə lazımdır ki, bu da bizlərdən artıq bilikli mütəxəssislərin sözüdür. Müharibədə yalnız tüfəng alıb qoşmaq olmaz, [908 - 909] başı pozuqlar qalib gəlsələr qabaq kəndi məğlub olduqda geri qayıdıb öz yuvalarını dağıdırlar. Buna tərbiyəli əsgər lazımdır. Bu xüsusda uzun-uzadı məlumat vermək istəmirəm, çünki əsgərlik "Puşeçni myao olmayıb, doktorluq, yuristlik və qeyri elmlərdən daha geniş və daha mükəmməl elmdir ki, o xüsusda nə qədər məlumat versək yenə də azdır. Onun üçün buradakı etiraz və mübahisələrin hamısı böylə bir şey üzrədir ki, o barədə rəyimizi söyləmək üzərimizə böyük vəzifə götürməkdir. Hərbiyyə nəzarətimiz bu kimi işlərdə daha təcrübəkar, daha mahirdir. O böylə təklif etmişdir. Madam ki, üsul qəbul edilir. Bu üsulun əleyhinə danışmaq başqadır. Bizim firqələrin həpsinin proqramında vardır ki, əsgər deyil milisiya saxlamaq lazımdır. Bəlkə vaxtı gələr, hamı hunun tərəfdarı olacaqdır. Tək sosyalistlər deyil hamı firqələr deyir. Nə lazımdır yüz min əsgər saxlayıb cəmaət pulunu xərcləyək. Bu bizim məsləkimizdir və məsləkimiz də doğrudur. Fəqət biz bilirik ki, hal-hazırda, hər tərəfdən atəş içərisindəyik. Sosialistlərin ən yaxşı fikirdə olanlarının dedikləri budur ki, bizim tək canımızı deyil hüququmuzu müdafiə edəcək yaxşı qüvvəmiz olmazsa, tamamilə məcbur olarıq. Denikinə baş əyək. Denikin tək deyildir. Atəş ətraf almış. Kor da olsaq bunu görürük. Hazırlayacağımız qüvvə gərək eylə bir qüvvə olsun ki, düşmən qarşısına getdikdə özünü baha satsın. Nahaq yerə özünü ölümə verməsin. Bu nöqteyi-nəzərdən komisyon bu qanunun təmamilə qəbulunu təklif edir. Bu bir təcili məsələdir. Buna etiraz etmək açıq qapını zorlamaqdır. Hərbiyə nəzarətinin bu qanununa inanıram və bu inanmaq elmə inanmaq kimidir. Bunun üçün əsgərlik müddətinin iki sənə olmasının təsdiq olunmasını təklif edirəm. Sədr - Layihənin əsasları üzərində müzakirə bitdiyindən maddə-maddə müzakirəsini səsə qoyuram. Buna etiraz yoxdur. Etiraz olmadığından layihənin maddə-maddə ikinci qiraəti qəbul edilir. Qara bəy, oxuyunuz! Qarabəyli - Layihəni oxuyur. Sədr - Bu maddəyə etiraz yoxdur? Əbilov (yerindən) - Bizim təklifimiz var. Sədr (Qara bəyə) - Maddənin qeydlərini oxuyunuz. Qarabəyli - Maddənin qeydlərini oxuyur. [909 - 910]
komisyon məruzəçisi tərəfindən qəbul edilir. Buna görə əvvəlcə təklifi səsə qoyacağam. Sonra maddəyi təklifin məzmunu belədir: "Təklif olunur ki, müddəti əksəriyyətin müddəti bir ilə qərar verilsin". Bu təklifi səsə qoyuram. Kim bu təklifin lehinədir, rica edirəm əlini qaldırsın. (Əllər qalxır). Sayınız! Kim əleyhinədir? (Əllər qalxır). Muxtar Əfəndizadə, Rica edirəm, getməyib əyləşəsiniz. Rica edirəm, səsə qoyulan zaman getməyəsiniz, səsinizi verəsiniz, gediniz, çağırınız! (Səslər "O, əleyhinədir!"). Səs verməyənlər? (Əllər qalxır). Lehinə-13, əleyhinə-30, səs verməyən bir. Əksəriyyət rəylə təklif qəbul edilmir. Maddəni səs qoyuram. Kim maddənin tərəfdarırsa, rica edirəm əlini qaldırsın. (Əllər qalxır). Əleyhinə kimdir? (Əllər qalxır). Kim səs verməyib? (Əllər qalxır). Lehinə 26, əleyhinə-13, səs verməyən-bir əksəriyyət rəylə maddə komisyonun qərarı üzrə təklif edilən maddə qəbul edilir. Layihənin üçüncü qiraətini tənəffüsdən sonra səsə qoyacağam. Şimdilik 5 dəqiqə tənəffüs elan olunur.
Sədr - İclas davam edir. Layihənin üçüncü qiraətinə keçmədən qabaq tənəffüs əsnasında seçilməsi imkan olmadığından rica edirəm, fraksiyalardan sabah yox, birisi günə kimi iclasda bu məsələni həll edəsiniz. Sonra əsnayi-tənəffüsdə böylə bir təklif də varid olmuşdur. Bu da tətil haqqında parlamanın verdiyi qərarının təkrar
Yüklə 6,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|