Azərbayçan xalq cumhuriYYƏTİNİN 80 İLLİYİNİN
Yüklə 6,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Katib
- Mahmudov Mustafa
- Sədr
- Səslər
421
əlini qaldırsın. Kim səs vermir? 42 adamdan yerdə qalanı şübhəsiz qəbul edirlər. Biri səs verməyib. Yeddi əleyhinədir. Əksəriyyət rəylə maddə qəbul edilir. 3-cü maddəni oxuyunuz. Katib - 3-cü maddəni oxuyur. Sədr - 3-cü maddə xüsusunda kim danışmaq istərdi. Üçüncü maddəni cədvəl ilə bərabər səsə qoyuram. Kim etiraz edirsə, rica edirəm əlini qaddırsın. Kim səs verməyib. 42 əzadan 2-si səs verməyib, 7 əleyhinə, 33 lehinə əksəriyyət rəy ilə 3-cü maddə qəbul edilir. 4-cü maddəni oxuyunuz.
qaldırsın. Səs verməyənlər? 33 lehinə, 7 əleyhinə, səs verməyən 2. Əksəriyyət rəy ilə 4-cü maddə qəbul edilir. 5-ci maddəni oxuyunuz.
[959 - 960] Sədr - 5-ci maddəni səsə qoyuram. Kim etiraz edirsə əlini qaldırsın. Səs verməyənlər? 31 lehinə, 7 əleyhinə, 3 səs verməyən. Əksəriyyət rəy ilə 5-ci maddə qəbul edilir. 6-cı maddəni oxuyunuz. Katib - 6-cı maddəni oxuyur. Sədr - 6-cı maddəni səsə qoyuram. Kim etiraz edirsə rica edirəm əlini qaldırsın, səs verməyənlər? Lehinə 32, əleyhinə 7, səs verməyən 2. Əksəriyyət rəy ilə 6-cı maddə qəbul edilir. 7-ci maddəni oxuyunuz. Katib - 7-ci maddəni oxuyur. Sədr - 7-ci maddəni səsə qoyuram. Kim etiraz edirsə rica edirəm əlini qaldırsın, səs verməyənlər? Lehinə 33, əleyhinə 7, səs verməyən 2. Əksəriyyət rəy ilə 7-ci maddə qəbul olunur. 8-ci maddəni oxuyunuz. Katib - 8-ci maddəni oxuyur. Sədr - 8-ci maddəni səsə qoyuram. Kim etiraz edirsə rica edirəm əlini qaldırsın, səs verməyənlər? Səs verməyən 2, əleyhinə 7, lehinə 32. Əksəriyyət rəy ilə 8-ci maddə qəbul olunur. Layiheyi-qanuniyyəni tamamən səsə qoyuram. Kim bunun əleyhinədir? Səs verməyənlər? Lehinə 32, əleyhinə 7, səs verməyənlər 2. Layiheyi-qanuniyyə təmamən qəbul olunur, verilir təshih komisyonuna. Növbədəki məsələ Azərbaycan daralfünunu haqqında layiheyi-qanuniyyə.
müzakirə olmayıb və natiqimiz bu gün bu barədə danışacaq idi. Burada olmadığından mən təklif edirəm ki, darülfünun məsələsi qal-sın kələn iclasa. Ondan daha mühüm məsələlər var ki, çoxdan bəri müzakirati- yomiyyəyə daxil olmuş isə də məəttəəsüf bu vaxta qədər onlara baxılmamışdır. Məsələn yer məsələsi və Azərbaycan hökumət bankı məsələsidir ki, darülfünundan daha lazımlıdır. Mən təklif edirəm darülfünun məsələsi qalsın kələn iclasa. [960 - 961]
Təklifi səsə qoyuram. Kim bu təklifi qəbul edirsə, rica edirəm əlini qaldırsın. Kim bunun əleyhinədir? Səs verməyənlər. Lehinə 21, əleyhinə 15, səs verməyən 9. Əksəriyyət rəy ilə qəbul olunur. Darülfünun məsələsi qalır gələn iclasa.
dolayı etiraz edildi və geri buraxıldı. halbuki bank təsisi haqqında da hənuz ətraflı məlumatımız olmadığından biz də təklif edərdik ki, bu məsələ də dala götürülsün.
görə ayın 25-də bank açılır. Halbuki bank açılmadan əvvəl tərtib edilən qanun layihəsi məclisdən keçməlidir. Baxüsus komisyonda qanun layihəsi baxıldı, hətta sosialist arkadaşlar da iştirak etdi. Hər halda bu məsələni təcili surətdə həll etmək lazımdır. Səslər - Fraksiyalara verəlim. Sədr - Xəbər verə bilmərəm. Çünki biri təklifin əleyhinə, digəri lehinə danışdı. Kim tərəfdardır, rica edirəm əlini qaldırsın. Kim əleyhinədir? Kim səs verməyir? Lehinə 20, əleyhinə 23, səs verməyən 2. Əksəriyyət rəy ilə təklif qəbul edilmir, məsələyə bu gün baxılır.
etmişdir. Maliyyə naziri bank xüsusunda olan bəyanatında buyurdu ki, bank bizə lazımdır. Çünki cəmaət əmanət sandıqlarına əmniyyət edib də pul təslim etməyir. Və kassalar da işləmir və cəmaətin əllərində kağız pullar bu surətlə bir bankı olursa, o zaman cəmaət pulunu verər. Pullar bir yerə yığılır və daima ortalığa çoxlu kağız pulda buraxmaqda olmaz.
422
2-ci səbəb, bank açılırsa, bu bank kredit açar, xüsusi şirkətlərə pul buraxır. Pulları əksəriyyətlə rus banklarında olan bu şirkətlərin halı çox pisdir və çətindir. Əgər hökumət [961 - 962] bankı açılır, bu şirkətlərə pul buraxılırsa, onlar da işləyə bilir. Nəticədə ticarətimiz də çoxalar. 3-cü səbəb. Əgər bank olursa və əlaqə başlarsa çek artar, pulun miqdarı da əksik olar. həm kağız pula da o qədər lüzum qalmaz. Maliyyə nəzarəti bu dəlilləri deyir ki, bizim içimiz-də də bank müamilərinə aşna məmurlar vardır. Ona görə biz də bu nizamnaməni yazanda əski rus nizamnaməsini gözdən keçirib, müəyyən məhəllələrini dəyişdirməklə qəbul etdik. Rusiya zamanında bank müamiləsinin artırılıb əksilməsi məsələsi maliyyə nazirinin əmrilə olurdu. Biz bunu dəyişdirdik. Məzkur məsələ Məclisi-Məbusanın əmrilə olacaqdır. Və yenə Azərbaycanın dikər şəhərlərindəki otdelenyaların, istiqraz sandıqlarının qurması da bu surətdə olub ayrı-ayrı olmayacaqdır. Ərz edilən bu nizamnamələri maliyyə nəzarəti qoymuşdur. Layiheyi-qanuniyyənin tamamən 144 maddədən ibarətdir. Maddələrin çoxu bankın təsisindən, qulluqçuların miqdarından, idarəsindən, müamiləsindən bəhs edir. Bundan başqa smeta da nizamnaməyə daxildir və varidat məsarifat burada göstərilmişdir. Məmurları saxlamaq üçün 917.000 manat, bankın düzəlməsi üçün 490.000 manat xərc göstərilir. O yerlərlə ki, maliyyə-büdcə komisyonu hökumət qanunu ilə razı olmayıb, onu ərz eylərəm. Qanun layihəsi budur. Sədr - Layihənin əsasları üzərinə kim danışmaq istərdi. Söz Ağamalı oğlunundur.
vədəsi olmayıb və bu rəy verə bilməmişdir. Onda natiq bunun əleyhinə gedib dedi ki, bu lap tələsikdir ki, hökumət özü 3-4 günə bank açacaq. Siz hirslənib bunu keçirməsəniz də buna gərək bu gün baxıla. Parlaman gərək baxsın. Siz bu qanunu keçirsəniz də, keçirməsəniz də bank açılacaq. Amma biz deyəndə ki, bu qanuna bu gün baxılmasın, buna vaxt lazımdır və bu.onun üçündür ki, biz bu qanuna artıq fikir və qiymət veririk. Bu, o xırda qanunlardan deyildir ki, yanından çapaq gedək. Çünki bank tək bir nazirin ixtiyarında deyil ki, açsın. Parlaman üzvləri gərək bunun üçün dərin fikrə getsin. İş buradadır ki, gərək bu qosudarstvenni banka pul getsin. Qosudarstvenni xoznaçeystvo ki [962 - 963] deyirlər gərək həmişə ora pul gedə ki, oradan da banka gedə. Bu pulda xəzinəyə haradan yığılır. Göydən gəlmir. Bu yerdən yığılır cəmaətdən, znaçit gərək cəmaətin nəfinə olsun. Əgər bu cəmaətin hamısının nəfinə isə o zaman hər bir idarə buna qol qoyar. Amma keçmişdə qosudarstvennıy, bank hansıki qosudarstvenni xəzinə ilə dolanardı ümum cəmaətin nəfinə getmirdi. Ancaq sərmayədarlar üçün qulluq eyləyirdi. Ondan əlavə nəinki ora tək alışverişçilər, hətta ora cürbəcür canavarlar yığılırdı, şəkər başına çibin yığılan kimi. Bunlar bankın şirəsini çəkirdilər. Axırda bank batırdı. Ziyan dəyirdi, o adamlara ki, əməyinin axırıncı pulunu gətirib banka qoymuşdu. Bu şey yalnız Rusiyada deyil böyük məmləkətlərdə, Frənkistanda, İngiltərədə görünübdür. Belə ki, bank batıb gedibdir. Biz deyirik ki, bizim cümhuriyyət bankı elə bir bank olsun, nəfi getsin cəmaətin çoxluğuna dəysin. Bizim fəhlə firqəsinə, əkinçilərə; kəndə də olanların əsəri dəysin. Bəs haçan onlara əsəri dəyəcəkdir? Yoxsa onların pulunu bir fənd ilə, bir kələk ilə cəm edəsən, cəmaətə lazım olmayan adamların cibinə dola. Biz bu bankın dərin fikrinə getməmişik. Amma onun bir neçə yeri var, göstərir ki, bizim cəmaət bankdan kənar qalasıdır. Cəmaətin nəfinə deyil. Amma bankı onlar saxlayacaqdır. Bir öylə yeri də var ki, deyir. Çünki bankın pulu batdı qosudarstvenni kaznaçeystvodan pul açılacaq. Bir elə yeridə var. Bankın nəfi gedəcək xəzinəyə. Ziyan da çəksə xəzinədən ora axacaq. Biz bilmək istəyirik ki, bu necə olacaqdır. Keçmişdə, tarix göstərir ki, bunun ziyanı nəfindən çox olur. Azərbaycan xəzinəsi kanov qayırıb axıdıb yeridir. Əlbəttə, əgər bank nizam ilə aparılsa və alış-verişə həqiqət kömək edərsə, onda heç kəsin sözü olmaz. Bu yerləridə var ki, deyəsən ticarət o sağlığında olmayacaq, bir qədər azarlı olacaq. Onda da nəfi olmaz. Oranı kim idarə edəcək, sovet, o sovetin adamları da ona fitil verəndə bankın heç bir xeyri olmayacaqdır. Biz bu layihənin barəsində dərin fikir eyləmişik. Layihənin hamı maddələrinə baxsaq çox şey tapmaq olar. Məsələn, bir yerdə deyilir ki, borc götürənin pulu olmasa, o vaxt Sovetin ixtiyarı var bağışlasın. Əvəzində xəzinədən oraya pul axacaq. [963 - 964]
Biz buna fikir vermək istədik ki, bəlkə bir yol ilə bu balaca deşikləri örtə bildik. Bu fikir ilə biz istəyirdik ki, bu qanunnaməyə artıq dərəcədə fikir verilsin və burada böyük obsujdeniya olunsun. Çünki buna bizə izin verilmədi. Ona görə də biz bu qanunun nə əleyhində və nə də ləhində səs verməyəcək olacayıq... Düzdür saniyə...
normanlı həyat olsun. Gərək axtaraq o şeyləri ki, onlar normanlı həyata kömək edər. Məmləkətin normanlı həyatına kömək edən şeylərin birisi də ticarətdir: Bunun üçündə ticarət aparatını gərək dirildək. Buda banklar ilə ola bilər. Bu barədə danışmaq istəmirəm. Ancaq bir şey istərdim, dokladçıdan soruşam. Bizim köhnə bank ilə və başqa banklar ilə əlaqəmiz nə cür olacaq. Köhnə bankların köhnə borcları barəsində bizim fikrimiz nədir? Biz köhnə borcları verəcəyikmi? Və alçaqları ala biləcəyikmi? Çünki bunlar məlum olandan sonra bilmək olar ki, bu bank yaşayacaq, ya - yox. Bu əsaslı bir məsələdir. Əgər bizim köhnə banklar ilə bir əlaqəmiz olsa idi, onda ayrı cür olardı. Mən bunu bilmək istərdim. Sədr - Danışmaq istəyən daha yoxmu? Əhmədzadə Yusif. Yüklə 6,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|