Azərbayçan xalq cumhuriYYƏTİNİN 80 İLLİYİNİN
Yüklə 6,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
62
Çünki, burada baş qaldırmış ünsürlər Azərbaycanın istiqlaliyyəti əleyhinə iş görmək istəməmişlərdi. Müttəfiqlər və ingilis Ənzəlidə olduqları vaxt belə dost olmayan mənbələrdən alınan başqa məlumat və fikirlər üzərinə bəyannamə nəşr etdilər. Tomsonun bəyənnaməsi müttəfiqlərin həqiqi əhvaldan bixəbər olduğunu göstərirdi. Fəqət, sonradan həqiqət hala bələd olmaq nəticəsində çıxardığı və nəşr etdiyi ikinci bəyənnaməsi birincini rədd etdi. Bu bəyənnamədə Kafkaziya məsələsinin sülh konfransında həll ediləcəyi aşkar olundu. Bu bəyənnamə bizim azərbaycanlıların sülh və müsalimət tərəfdarı olduqlarını yaxından öyrənilmiş təcrübə sayəsində atılmış bir qədəm idi. Bu qədəm atıldı. Bu gün həqq məşrurəyə layiq yeganə bir hökumət olmaq üzrə Azərbaycan hökumətinin tanındığını eşidirik. Bu gün ingilis və müttəfiqlər nümayəndəsinin belə bəyənatı və ondarın bizə qarşı belə münasibətini belə açıq təyin qılması məmləkətimizdə mövcud olan anlışılmazlıq rəf edilir. Bu gün burada qonaq şəklində olan ingilis və sair müttəfiqlər bizə mühazirat göstərilir və bizim istiqlaliyyətimizi istəməyənlər bu gündən etibarən aşkar görəcəklər ki, buradakı qüvvələr Azərbaycanı təsdiq etməyə təmayül edən bir qüvvətdir. Xaricdən gələn qüvvəyə istinadla [142 - 143] Azərbaycanı dağıtmaq istəyənlər gördülər ki, o qüvvə Azərbaycanın əleyhində deyildir. Şimdi Azərbaycan xarici qüvvələrdən məzahir almaq xəyalilə Azərbaycanı yıxmaq istəyənlər artıq görəcəklər ki, o xəyal puçdur və Azərbaycanın xalqı öz istiqlaliyyətini var- qüvvəsilə müdafiə edəcəkdir. Bu da ona qüvvətlər verərək bir dəfə cızmış olduğu istiqlaliyyətimizi o stra-teji amalımızı müdafiə etmək məsələsində bizə bir daha qüv-vət verir və inamımızı artırır. General Tomson tərəfindən nəşr edilmiş olan bəyənnamə bu yolda bizə daha böyük bir ümid verir ki, bu gün biz ingilis komandanı tərəfindən qəbul olunan yeganə məşru" bir hökumət nümayəndələrimizin sülh konfransında çalışmaları sayəsində o komandanlıqların hökumətləri tərəfindən də etiraf və təsdiq ediləcəkdir. (Sol və mərkəz: alqış).
verilmiş bəyənnaməsi haqqında danışdı və bu bəyənnaməni təqdirə də dəvət etdi. Nə olmuş əfəndim! İngilis generalı öz qoşunu ilə buraya gəlmiş məhəlli hökuməti tanıyır. Əcəba, bunu genaral öz rəyilə etmiş və bizə səmimiyyət göstərmiş və yaxud bunun dərin bir əsası vardır. İştə o dərin bir əsası vardır. İştə o dərin əsaslar haqqında burada bir neçə kəlmə söyləməliyəm. Məlumdur ki, general Tomson İngiltərə hökumətinin əsgəri nümayəndəsidir. Hərb zamanı bu qədər qanlar töküldü, müttəfiqlər demokratiyası oz səsini qaldırıb xırda millətlərə hürriyyət və azadlıq istədi. Müttəfiqlər nümayəndəsi olan general Tomson hər millət kəndi müqəddəratını həll edəcək deyilən demokratiyanın arzusunu da verə bilməz və Azərbaycan istiqlaliyyətini tanımıram deyə bilməzdi. Çünki generala bu əmri verən ingilis və ümumcahan demokratiyasıdır. Ona əmr edir ki, tanısın. (Soldan və mərkəzdən alqış). Əfəndilər! İngilis generalı xalqımızı tanır isə bizim demokratiyamızı qaldırıb ingilis və ümumcahan demokratiyasına deyir ki, məgər bu sözlər yalan iymiş İngiltərə demokratiyasının əmrini yerinə yetirməlidir. (Alqışlar). Müstəqil-tərzi idarə qurularsa bu general alardı o millət haqqını və istiqlaliyyətini etiraf etməlidir. Buna görə bu gün burada təqdir ediləcək xırda millətləri əsarətdən qurtarır. [143 - 144] O da ingilis deomkratiyası ümumcahan demokratiyasıdır. Buna görə ingilis və ümumcahan demokratiyasına salam verməliyiz. (Alqış). Sabah Avropaya azim olacaq nümayəndələrimiz bizim bu salamımızı haman demokratiyaya yetirib söyləməlidir. İmdi [hər] bir xırda millət öz istiqlaliyyətini öz əlinə almışdır. Sədr - Danışan varmı? Deməli yoxdur. Ona görə təklif edirəm ki, parlament qanun-əvvəlin 29-da general Tomson tərəfindən verilən bəyənnaməni kəmali-məmnuniyyət ilə dinləyib növbədəki məsələlərə keçir. Buna etiraz yox isə qəbul olunur. Parlament üzvü Mehdi bəy Hacıbabəyovun ərzaq nəzarətinin Gəncə vəkili olduğuna görə işlərini bitirmək üçün 10 gün məzuniyyət istəyir. (Katib Mehdi bəyin ərizəsini oxuyur). Buna etiraz yox isə qəbul olunur. (Rusca tərcümə edir). Qazax qəzasının nümayəndəsi Hacıkərim Saniyev ailə işlərinə görə 10 gün məzuniyyət istəyir. (Katib Saniyevin ərizəsini oxuyur). Etiraz edən yox isə qəbul olunur. Üç gün əvvəl Gürcüstan parlamentindən təbrik teleqramı gəlmişdir.
türkcəyə tərcümə edilib oxunmalı və lazım gələrsə, rusca da oxunsun. Burası Azərbaycandır. Lisanirəsmimiz türkdür. (Alqış).
Qafqaz 1917 sənəsi təqvimindən alınmış rəqəmlərə görə Nuxa şəhərində 52.343, qəzasında isə 133.505 adam vardır ki, cümlətanı 185.748 adam edir. Bunlardan yalnız islam əhalisi 145.209-dan ibarətdir. Axırıncı ərzaq
Yüklə 6,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|