Azərbaycanda ipoteka sistemi : real vəZİYYƏTİn təHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİqaməTLƏRİ
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
- Azərbaycan Respublikası bank sektorunun mövcud vəziyyəti
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 9 / 91
Giriş Dəyişən dünyada sosial dövlət modeli XXI əsrdə bəşəriyyətin əsas inkişaf istiqamətlərindən biridir. Bu əsrdə dövlətlərin həyata keçirdiyi sosial-iqtisadi siyasətdə prioritet, vətəndaşlara yüksək həyat standartlarına uyğun yaşamaq şəraitini təmin edilməsidir. Xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, insanların yaşayış sahəsinə olan ehtiyacı kimi təməl haqlarının müdafiəsi hökumət qarşısında dayanan əsas vəzifədir. Beynəlxalq təcrübə onu göstərir ki, insanların mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması siyasətinin əsas iqtisadi aləti ipoteka kreditləri hesab edilir. Təsadüfi deyil ki, bəzi hallarda həyata keçirilən ipoteka siyasəti dövlətlərin sosiallıq səviyyəsinin qiymətləndirilməsində mühüm meyar hesab
edilir. İpoteka
kreditləşməsinin səviyyəsinin müəyyənləşdirilməsində istifadə edilən metodlardan biri olaraq kreditin bu növünün ümumi daxili məhsulda xüsusi çəkisinin ayrı-ayrı ölkələr üzrə göstəricilərinə diqqət etməklə Azərbaycanda olan real vəziyyəti qavramaq mümkündür. İpoteka kreditlərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi Danimarkada 87.9%, Yeni Zelandiyada 78.2%, Avstraliyada 71%, keçmiş müttəfiqlərdən Litvada 14% olduğu halda Azərbaycanda bu göstərici 0.45%-dir. Təkcə bu fakt kifayət edir ki, hökumət ipoteka istiqamətində həyata keçirdiyi strategiyaya yenidən baxsın. AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 10 / 91
Nəzərə alsaq ki, Azərbaycanda maliyyə-bank bazarı o cümlədən, ipoteka sistemi yenicə təşəkkül tapıb və bu sahədə kifayət qədər problemlər və nöqsanlar var, hökumətin ipoteka siyasətində ciddi dəyişiklər etməsi qaçılmazdır. Məhz bu səbəbdən Azərbaycanda ipoteka kreditləri, mahiyyəti və məqsədəuyğunluğu mövzusunda tədqiqatın aparılmasını əhəmiyyətli hesab etdik. Tədqiqatın məqsədi ipoteka kreditləşməsindəki nöqsanları və yaxud da ölkənin sosial-iqtisadi göstəricilərinə zidd məqamları ortaya çıxarmaq, beynəlxalq təcrübəyə əsaslanaraq daha münasib və ölkə reallığına uyğun sistem formalaşdırılması üçün təkliflər irəli sürməkdir. Mövzunu aktuallığını artıran digər səbəb əhalinin ipoteka kreditlərinə tələbatının yüksək səviyyədə olmasıdır. Çünki, ölkədə son 10 ildə daşınmaz əmlak bazarında qiymətlərin bir neçə dəfə artması və hazırkı mənzil qiymətlərinin real kommersiya maraqlarını əks etdirməməsi əhalinin mənzil probleminin daha da qabarmasına səbəb olub. Beləliklə, ölkədə ipoteka kreditləşməsində yeni və əhalinin sosial vəziyyətini ehtiva edən şərtlərin tətbiqi ictimai tələbə çevrilib. Tədqiqat zamanı oxucuları maraqlandıran ipoteka şərtləri, onu əldə etməyin yolları, hüquqi prosedura qaydaları kimi informasiya xarakterli materiallar təqdim edilir. Bu vasitə ilə vətəndaşların daha geniş və səlis bilgilərlə maarifləndirilməsinə çalışılıb.
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 11 / 91
Azərbaycan Respublikası bank sektorunun mövcud vəziyyəti Azərbaycanda maliyyə-bank sektorunun inkişafı iqtisadiyyatın digər sektorları kimi SSRI -nin süqutu və bazar iqtisadiyyatı sisteminə keçidin elan edilməsindən sonrakı dövrə təsadüf edir. Müstəqillik əldə etdikdən sonra dağılmış iqtisadiyyatın bərpa edilməsi və yeni iqtisadi sistemin formalaşdırılması prosesi bu gün də davam etməkdədir. Ümumiyyətlə, bank sektorunun hüquqi bazasnıı Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyanın 19-cu maddəsi , “Banklar Haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu”, bu sahəyə aid digər normativ hüquqi aktlar və ölkənin tərəfdar çıxdığı beynəlxalq sazişlər təşkil edir Bu qanunlara əsasən ölkədə müstəqil bank sistemi, Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi
Bankın statusu
və vəzifələri müəyyənləşdirilir. Daha sonra isə bank sektorunun fəaliyyətinin tənzimlənməsi “Mərkəzi Bank Haqqında Qanun” və “Banklar və Bank Fəaliyyəti Haqqında Qanun”-ların qəbul olunmasıyla davam etdirilib. Sektorun inkişafı və operativliyin təmin edilməsi məqsədi ilə növbəti illərdə qanunlara müəyyən dəyişiklər edilərək beynəlxalq standartlara, o cümlədən Bazel prinsiplərinə uyğunlaşdırılıb. 2005-ci ildən etibarən isə ipoteka kreditləşməsi sektoru üzrə ilkin addımlar atıldı və bunun nəticəsi olaraq “İpoteka haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunu qəbul edildi və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 sentyabr
Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|