Azerbaycan’in büYÜk halk biLİMCİ/ folklorşİnaslarindan prof. Dr. İSrafil abbasli
Yüklə 0,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DOI Numarası/DOI Number: 10.24155/tdk.2017.26
- A. Yazdığı, müellifi olduğu kitaplar
- B. Baskıya hazırladığı, ön söz veya son söz yazdığı kitaplar
- C. Makaleleri
- Ç. Sorumlu, ihtisas, bilimsel redaktörü olduğu bazı kitaplar
- PROF. DR. ENVER MAHMUT
- İnceleme, derleme
- Ders Kitabı
| 449 Türk Dünyası 43. Sayı * KTB (E) HAGEM Genel Müdürü, halk bilimci, nailtantdk@gmail.com. AZERBAYCAN’IN BÜYÜK HALK BİLİMCİ/ FOLKLORŞİNASLARINDAN PROF. DR. İSRAFİL ABBASLI Nail TAN * Azerbaycan halk bilimi, halk kültürü ve halk edebiyatı alanlarında en çok derleme, araştırma yapan, yayın üreten bilim insanlarından on kişi sayılmak istenirse, biri mutlaka Prof. Dr. İsrafil Abbaslı olacaktır. 24 Mart 2013 ta- rihinde vefat ettiğini, Hacı Bektaş Velî Kültür Derneğinin T.C. Başbakanlık TİKA desteğiyle Uluslararası Ukrayna Gür- cistan Eğitim Bilim Üniversitesi Rektörlü- ğü iş birliğiyle 30-31 Mayıs 2016 tarihle- ri arasında Tiflis’te düzenlediği “Türkiye Gürcistan Bektaşi Kültürü ve Ozanlar Sem- pozyumu” sırasında Azerbaycan’dan bildiri sunmak üzere gelen kızı Doç. Dr. Sönmez Abbaslı’dan öğrendik. Kızı, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi (AMEA) Folklor Enstitüsünde babasının uzmanlık alanında, Azerbaycan halk bilimine hizmet etmekte. Rahmetli Abbaslı’yı 2002 yılında başlayıp 2016’da sayısı on beşi bulan Bakü seyahatlerimiz sırasında tanımıştık. Folklor Enstitüsü ilk uğrak yerimiz- di. Enstitünün şube müdürlerindendi. Enstitünün birçok yayınında müellif, derleyici, baskıya hazırlayıcı ve inceleyici olarak imzası vardı. Vefatını geç öğrendiğimiz, ailesine ve meslektaşlarına zamanında taziyede bulunamadığı-
Issue: 43 (Bahar-Spring 2017) - ISSSN: 1301-0077 Ankara, TURKEY DOI Numarası/DOI Number: 10.24155/tdk.2017.26 Yitirdiklerimiz: Prof. Dr. İsrafil Abbaslı, Enver Mahmut Türk Dünyası 43. Sayı 450
mız için üzüldük tabii. Geç de olsa, kendimizi bu anma yazısını yazma mec- buriyetinde hissettik. Abbaslı, 1 Şubat 1938 tarihinde Ermenistan’ın başkenti Erivan/Revan şehrinde doğdu. O tarihte Ermenistan’da yaklaşık 300.000 Azerbaycanlı ya- şamaktaydı. Babası İsmail Abbasov, annesi ise edebiyat öğretmeni Hakikat/ Hegiget Hanım’dır. Babasını küçük yaşta, II. Dünya Savaşı sırasında cephede kaybetti (1942). Vedibasar Karalar Köy Okulundan (1945-48) sonra, İrevan S. Kirov Azer- baycan Ortaokulunda (1948-54) orta öğrenimini tamamladı. Bir süre Karalar Köy Okulu Kütüphanesinde memur olarak çalıştı (1954-55). Ermenistan Dev- let Pedagoji Enstitüsünde yüksek öğrenime devam ederek Tarih Filologiya Fakültesini bitirdi (1960). Aynı yıl Bakü’ye gitti. Fehle Gençler Okulunda dil ve edebiyat öğretmenliği yaptı (1961-63). Azerbaycan Millî İlimler Akademi- si Nizamî Edebiyat Enstitüsünün Folklor Şubesinde akademik hayatı başladı (1963). Halk bilimi derleme ve araştırmalarına yöneldi. 1966’da Filologiya İlimler Namzedi, folklor alanında da 1986’da dr. ve 1998’de prof. unvanlarına layık görüldü. Doktorasını tamamladıktan sonra ertesi yıl (1987) AMEA Nizamî Edebi- yat Enstitüsü Folklor Şubesi Müdürlüğüne getirildi. Folklor Şubesi, 1998’de Folklor Enstitüsü olarak müstakil müdürlük hâline gelince, ölünceye kadar bu enstitünün Azerbaycan Folkloru Şubesinin müdürlük görevini yürüttü. İdari görevinin yanı sıra, halk bilimi alanında bilim insanı yetiştirilmesine katkı- da bulundu. Bir doktora, on altı ilim namzetliği tezine danışmanlık/rehberlik yaptı. Yani, Azerbaycan halk bilimine on yedi bilim insanı kazandırdı: Aide Hesenova, Celal Memmedov, Ulduz Mürşüdova, Metânet Abdullayeva, Afaq Ramazanova, Yedulla Ağazade, Elçin Abbasov, Nail Qurbanov, Hesen Qara- yev, Gülnare Seyidova, Faiq Qurbanov gibi. Türkiye Türkçesinin yanı sıra Rusça ve Ermenice biliyordu. Editör Raziye Muradova ile evliliğinden kızları Doç. Dr. Sönmez Abbaslı ve Hemşire Şebnem Abbaslı bulunmaktadır. 24 Mart 2013 tarihinde Bakü’de ha- yata gözlerini yumdu. Mezarı, Mehdiabad Mezarlığı’ndadır. Abbaslı’nın Azerbaycan halk bilimi çalışmalarının iki yönde geliştiğini gör- mekteyiz: 1. Ermenice bilmesi dolayısıyla Er- menistan arşivlerindeki Azerbaycan halk kültürü malzemesini gün ışığına çıkarma.
Nail TAN 451
Türk Dünyası 43. Sayı 2. Azerbaycan’daki halk kültürü ürünlerini derleme, Kiril harfli olanlarını Latin alfabesine aktarma, aynı daldaki derlemeleri bir araya getirip sınıflan- dırarak inceleme. Birinci çalışma alanı çerçevesinde yaptığı yayımlar içerisinde; Folklor
eserleri önemlidir. İkinci çalışma alanında ise Azerbaycan Folkloru Antologiyası, Azerbay-
yük emek isteyen eserlerin hazırlanmasında daima ön safta yer aldı. Komü- nist rejimin öldürttüğü Behlul Behcet ve Henefi Zeynallı’nın yayımlanmamış eserlerini okuyucuyla buluşturdu. 2004 yılında 13 halk kültürü kitabının Kiril alfabesinden Latin alfabesine aktarılarak her birinin 25.000 adet bastırılma- sını sağladı. 12 ciltlik Azerbaycan Edebiyyatı İncileri Serisi’nde destan/halk hikâyelerine ait üçüncü cildi baskıya hazırladı. 30 ciltten oluşan Dünya Uşak
cildinin derleyici ve baskıya hazırlayıcısı oldu. Ayrıca, 10 ciltlik Azerbaycan Sovyet/Sovet Ansiklopedis/Ensiklopediya-
birinci cildine maddeler yazdı. Kızı Doç. Dr. Sönmez Abbaslı’nın ricam üzerine gönderdiği, on beş sayfa- dan oluşan hayat hikâyesi ve bibliyografyasına göre; bilimsel çalışmaları so- nucu ortaya koyduğu, yayımlanmış materyal şöyle sıralanabilir: 7 monografik inceleme, 46 hazırladığı/redakte ettiği, Ön Söz veya Son Söz’ünü yazdığı eser, 48 sorumlu redaktörü olduğu kitap, 33 inceleme raporu yazdığı, yayımlanma- sını uygun bulduğu için basılan yayın, 150 civarında makale, sempozyum ve kongre bildirisi, 25 gazete yazısı. Azerbaycan bilim hayatına hizmetlerinden dolayı kendisine verilen başlı- ca ödüller şunlardır: 2001 Azerbaycan Cumhuriyeti Emek Veteranı Unvanı 2005 Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev tarafından “Terakki Ma- dalyası”
2005 AMEA Riyaset Heyetinin Fahri (Onur) Fermanı 2005 Azerbaycan Cumhuriyeti Telif Hakları Ajansının Fahri Fermanı Prof. Dr. İsrafil Abbaslı’nın kitap ve makale yazarlığı, bilimsel toplantı- lardaki bildirileri, bilim insanı adaylarının tez savunma ve sınav komisyonla- rındaki görevleri de dikkate alındığında, 75 yıllık ömrünü sadece Azerbaycan
Yitirdiklerimiz: Prof. Dr. İsrafil Abbaslı, Enver Mahmut Türk Dünyası 43. Sayı 452
halk bilimine hizmetle geçirdiği, hemen hemen eğlenmeye hiç zamanın kal- madığı anlaşılmaktadır. Rahmetli Abbaslı’nın bibliyografyasından sadece kitaplar bölümünden bir özeti, Türkiye’deki meslektaşlarının bilgisine sunmakta yarar görüyoruz. A. Yazdığı, müellifi olduğu kitaplar: XIX. Esr/Asır Emeni Menbalarında Azerbaycan Folkloru, Bakü 1977, 156 s. Azerbaycan Sovet/Sovyet Ensiklopediyası (10 Cilt), III, VI, VII, VIII, IX ve X. ciltlerin müelliflerinden biri, Bakü 1976-1983, 600+607+627+600+600+600 s. Areal Rasprostraneniya i vliyaniya Azerbaycanskih Dastanov, Bakü 2001, 215 s.
Kitabi-Dede Qorqud Ensiklopediyası (2 Cilt), (2. cildin redaktörlerinden biri, bazı maddelerin müellifi), Bakü 2000, 622+568 s. Azerbaycan Edebiyyatı Tarihi (6 Cilt), I. Cilt, Bakü 2004, 760 s. Azerbaycan Dastanlarının Yayılması ve Tesiri Meseleleri, Bakü 2007, 272 s. Folklorşünaslık Ahtarışları I, Bakü 2005, 512 s. Folklorşünaslık Ahtarışları II, Bakü 2013, 282 s. “Koroğlu”: Ne Var Ne Yoh?, Bakü 2013, 282 s. B. Baskıya hazırladığı, ön söz veya son söz yazdığı kitaplar: Azerbaycan Mehebbet Dastanları, (hazırlayanlardan biri, Son Söz yazarı), Bakü 1979, 504s. Azerbaycan Klassik Edebiyyatı Kitabhanesi, C I/Halk Edebiyyatı, (hazır- layanlardan biri), Bakü 1982, 512 s. Azerbaycan Aşıqları ve El Şairleri, C I, Bakü 1983, 376 s. Dünya Uşaq Edebiyyatı Kitabhanesi: El Çelengi, (yazarlardan biri), Bakü 1983, 388 s. R. Rüstemzade: El Qehremanları, Halk Edebiyyatında, (Ön Söz ve redak- siyon), Bakü 1984, 172 s. Azerbaycan Bayatıları, (Ön Söz ve redaksiyon), Bakü 1984, 260 s. Azerbaycan Âşıkları ve El Şairleri I, (yazarlardan biri), Türkiye Türkçe- sine aktaranlar: S. Sakaoğlu, A. B. Alptekin, E. Şimşek, İstanbul 1985, 208 s. Dualar, Beddualar, (hazırlayanlardan biri), Bakü 1994, 120 s. Azerbaycan Folkloru: Toplama, Neşr ve Tedqiq Problemleri, (bir makale- nin yazarı), Bakü 1994, 122 s. Azerbaycan Folkloru Antologiyası/Nahçıvan Folkloru, (Ön Söz ve redak- siyon), Bakü 1994, 388 s. Nail TAN 453
Türk Dünyası 43. Sayı Azerbaycan Folkloru Antologiyası/Borçalı Folkloru I-II, (Ön Söz, hazır- layanlardan biri), Ankara 1997, 260 s. Koroglu/Paris Nüshası (baskıya haz., Ön Söz, sözlük ve notlar), Bakü 1997, 208 s. Lele: Yaranmışam Daşdan Men, (hazırlayan, Ön Söz), Bakü 1995, 48 s.
Erzurum 1996, 124 s. Koroglu, Avtor Podgotovki i Sostavleniya Natsional’nogo Teksta, “Vvede- niye”; “Opisaniye Arhiva”, (B. Abdulla ile), Bakü 2000, 500 s. Azerbaycan Folkloru Antologiyası V/Qarabağ Folkloru, (derleyicilerden biri), Bakü 2000, 414 s. Q. Paşayev: Bu Sevda Ölüncedi, Bakü 2001, 376 s. Afaq Hürremgızı: Azerbaycan Merasim Folkloru, Bakü 2002, 210 s. Behruz Heqqi: Koroğlu/Tarihi Mifoloji Gerçeklik, Bakü 2003, 316 s. Memmedveli Qemerli: Atalar Sözü, Bakü 2003, 56 s. Azerbaycan Aşıqları, (hazırlayanlardan biri ve Ön Söz), Bakü 2004, 400 s. Azerbaycan Dastanları, (hazırlayanlardan biri ve Ön Söz), Bakü 2004, 528 s.
Koroğlu, (hazırlayanlardan biri, Ön Söz ve sözlük), Bakü 2004, 360 s. Henefi Zeynallı: Azerbaycan Türk Mahnıları Haqqında, (bs. haz. ve Ön Söz), Bakü 2004, 68 s. T. Qeniyev: Azerbaycan Folklorşünasları, (Ön Söz), Bakü 2004, 148 s.
Bakü 2004, s. 35-38 ve 282-285. Azerbaycan Bayatıları, (Ön Söz ve redaksiyon), Bakü 2004, 300 s. Qaçaq Nebi, (bs. haz. ve Ön Söz), Bakü 2005, 94 s. Azerbaycan Aşıq Şerinden Seçmeler I, (hazırlayanlardan biri), Bakü 2005, 375 s.; II, Bakü 2005, 419 s. Koroğlu, (haz. İ. Abbaslı-B. Abdulla), Ön Söz ve redaksiyon İ. Abbaslı), Bakü 2005, 547 s. Azerbaycan Nağılları (Masalları), C I, (bs. hazırlayanlardan biri, Ön Söz ve redaksiyon), Bakü 2005, 358 s. Koroğlu, (Paris Nüshası, bs. haz., Ön Söz, Sözlük ve Notlar), Bakü 2005, 223 s.
Azerbaycan Folkloru Antologiyası XIII/Şeki Zaqatala Folkloru, (hazırla- yanlardan biri), Bakü 2005, 550 s. Yitirdiklerimiz: Prof. Dr. İsrafil Abbaslı, Enver Mahmut Türk Dünyası 43. Sayı 454
Azerbaycanskih istını v Armyanskih Literaturnıh istoçnikah/Ermeni Men- balarında Azerbaycan Hakikatları, Bakü 2008, 56 s. Azerbaycan Heqiqetleri, Ermeni Menbelerinde, Bakü 2008, 56 s. Folklor Çelengi, (bs. haz., Ön Söz), Bakü 2008, 132 s. , Azerbaycan Folk- lorunun İlkin Neşrleri Serisi: 7. Azerbaijan Truths/In Armenian Literary Sources, Bakü 2008, 62 s. Geldim Gördüm Menimsedim, (K. İmanov’la), Bakü 2009, 55 s. Azerbaycan Folkloru Antologiyası V/Qarabağ Folkloru, (derlemecilerden biri, bs. haz. ve Ön Söz), 2. bs., Bakü 2009, 452 s. Geldim Gördüm Menimsedim, (K. İmanov’la, Azerbaycan Türkçesi, Rus- ça ve İngilizce), Bakü 2010, 78 s. Gövsi Tebrizî: Divan, (bs. haz. ve Ön Söz), Bakü 2011, 60 s. Behlul Behcet: Qaçaq Nebi’nin Tarihi, (bs. haz ve Ön Söz), Bakü 2011, 296 s.
Hümmet Elizade: Azerbaycan El/Halk Edebiyyatı (Nağıllar), (bs. haz. ve Ön Söz, Bakü 2013, 316 s.
Abbaslı’nın ilk bilimsel makalesi Edebiyyat ve İncesenet gazetesinin 21 Nisan 1962 tarihli baskısında yayımlandı: “Beynelmilel, Ermeni Dilinde”. Kızının gönderdiği bibliyografyada 150 kadar bilimsel makalesinin bünye- si yer almaktadır. Yazı ve makalelerinin yayımlandığı başlıca süreli yayınlar şunlardır: Dergiler: Arzu, Azerbaycan, Azerbaycan Şifahî Halk Edebiyyatına Dair Tedqiqler (AŞXET), ASSREA (Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti İlimler Akademisi) Heberleri, Folklor ve Etnografia, Dede Qorqud, Elm ve Heyat, Elmi Ahtarışlar, Kitablar Âleminde. Gazeteler: Azerbaycan Gencleri, Azerbaycan Müellimi, Bakı, Edebiyyat ve İncesenet, Elm, Halq, İctimai, Oğuz Eli, Sovet Ermenistanı, Şerq Qapısı, Vedibasar, Yeni Fikir. Ç. Sorumlu, ihtisas, bilimsel redaktörü olduğu bazı kitaplar: Aşıqın Sözü (Lenin, Komünist Partisi ve vatan hakkında âşıkların şiirleri), Bakü 1970, 115 s. Nail TAN 455
Türk Dünyası 43. Sayı Yusif Ramazanov: 19. Esr/Asır Ermeni Nesrinde Azerbaycan Folkloru Motivleri, Bakü 1985, 112 s. Azerbaycan Mifoloji/Mitoloji Metnleri/Metinleri, Bakü 1988, 124 s. Valeh Hacıyev: Azerbaycan Folkloru Eneneleri/Ananeleri, Tiflis 1992, 120 s. Meherrem Qasımlı: Aşıq Seneti/Sanatı, Bakü 1996, 260 s. Meherrem Ceferli: Azerbaycan Mehebbet Dastanlarının Poetikası, Bakü 1997, 121 s. Reşid Eliyev: Uzun Ömürlülüyün Sirri/Sırrı, Bakü 1997, 76 s. Seyfeddin Qeniyev: Şirvan Folklor Muhiti, Bakü 1997, 260 s. Oruc Eliyev: Kitabi-Dede Qorqud ve Folklor, Bakü 1999, 76 s. Yedulla Ağazade: Qehremanlığa Beraber Ziyalılıq, Bakü 1999, 123 s. Yagub Eliyev: Azerbaycan Folklorşünaslık Elminin/İlminin Tarihi, Bakü 1999, 152 s. H. İsmayılov-R. Quliyeva: Azerbaycan Folkloru Antologiyası XI/Gence-
Ziyaeddin, Meherremov: Unudulmaz Sazlı Sözlü Dünyamız, Bakü 2001, 430 s. Behlul Abdulla: Mektebe Qeder/Kadar Uşaqlar Üçün Folklor Antologi- yası, Bakü 2001, 256 s. H. Ismayılov-T. Semimi, Azerbaycan Folkloru Antologiyası VIII/Ağbaba Folkloru, Bakü 2013, 476 s. Celal Beydili: Türk Mifoloji (Mitoloji) Sözlüğü, Bakü 2003, 418 s. Behlul Abdulla: Azerbaycan Şifahi Halg Edebiyyatı Antologiyası, Bakü 2004, 576 s. Behlul Abdulla: Azerbaycan Nağılları (Masalları), Bakü 2004, 512 s. H. İsmayılov-E. Elekberli: Azerbaycan Folkloru Antologiyası X/İrevan Çukuru, Bakü 2004, 472 s. Celal Beydili: Atalar Sözü, Bakü 2004, 263 s. M. A. Abbazade: Arvad Ağısı, Bayatı, Hahışta, Sevgi, Laylay, Qayna-
İ. Osmanlı: Menzum Oğuzname, Bakü 2005, 84 s. Yitirdiklerimiz: Prof. Dr. İsrafil Abbaslı, Enver Mahmut Türk Dünyası 43. Sayı 456
Bayatılar ve Mâniler, Bakü 2005, 100 s., Azerbaycan Folklorunun İlkin Neşrleri Serisi: IV. Tehmasib Ferzeliyev: Azerbaycan Halqının Öyüd-Nesihetleri, Tövsiye ve
Behlul Behcet: Sarı Aşığ’ın Bayatıları, Bakü 2006, 96 s., Azerbaycan Folklorunun İlkin Neşrleri Serisi: V. Ulduz Mürşüdova: Reşid Bey Efendizade ve Folklor, Bakü 2004, 104 s. Kamran Eliyev: Romantizm ve Folklor, Bakü 2006, 160 s. Sednik Paşa Pirsultanlı: Azerbaycan Efsane ve Revayetlerinin Edebî Abi- delerimizle Muqayiseli Tedqiqi, Bakü 2007, 308 s. Hesen Qarayev: Azerbaycan Epik Folklorunda Facievilik, Bakü 2007, 136 s. Kamran İmanov: Armyanskiye inorodnıye skaski, Bakü 2008, 328 s. İrevan Türklerinin Matbuat Abidesi: Lek Lek Jurnali, Bakü 2008, 148 s. Elçin Abbasov: Koroğlu Poetik Sistemi ve Strukturu/Paris Nüshası Esa- sında, Bakü 2008, 140 s. Avtandil Ağbaba: Durnam Geder Olsan Bizim Ellere, Bakü 2009, 62 s. Prof. Dr. Meherrem Ceferli: Aşk Konulu Halk Hikâyelerinin Şiirsel Yapısı, (Akt. Mustafa Sever), Ankara 2010, 240 s. Hüseyin İsmayılov-E. Elekberli: Türk Menşeli Ermeni Soyadları, Bakü 2011, . 254 s. Celal Kasımov: Kitabi-Dede Qorqud’un Yasaqlanması, Bakü 2013, 180 s. Metanet Yaqubqızı: Atalar Sözleri, Bakü 2013, 476 s. Veli Huluflu: El Aşıqları, Bakü 2013, 92 s., Azerbaycan Folklorunun İlkin Neşrleri Serisi: IX. Henefi Zeynallı: Azerbaycan Tapmacaları (Bilmeceleri), Bakü 2013, 102 s.
Prof. Dr. İsrafil Abbaslı, kitap ve makaleleriyle ve yetiştirdiği bilim men- suplarıyla sadece Azerbaycan halk bilimine değil, Türk dünyası halk bilimine ve genel Türklük bilimine/Türkolojiye de önemli hizmetlerde bulunmuştur. Türk dünyası halk kültürüyle ilgili mukayeseli araştırmalar yapacaklara da zengin bir malzeme, materyal ortaya koymuştur. Kitap ve makaleleri devam- lı okunacak, yeni araştırmalara kaynak olacaktır. Adı, Türk dünyası halk bi- limcileri arasında daima saygıyla anılacaktır. Allah’ın rahmeti üzerine olsun! Kabri ışıkla dolsun! Nail TAN 457
Türk Dünyası 43. Sayı PROF. DR. ENVER MAHMUT TDK Haberleşme Üyesi, Romanya’nın tanınmış Türklük bilimcilerinden Köstence/Constanta Ovidius Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enver Mahmut, yaşadığı Köstence’de 11 Ekim 2016 Salı günü hayata gözlerini yumdu. Cenazesi 12 Ekim 2016 Çarşamba günü Köstence Müslüman Mezarlığı’nda öğle ve cena- ze namazları sonrası toprağa verildi. Rahmetli Enver Mahmut, 3 Ocak 1935 tarihinde Köstence’nin (Roman- ya) Mecidiye’ye bağlı Mahmutkuyusu/ İzvoru Mare köyünde doğdu. Babası Mahmut Yahya Bey, annesi ise Şaziye Feyzullah Hanım’dır. Romanya Tatar Türklerindendir. İzvoru Mare İlkokulu (1941-48) ve Köstence Tatar Pedagoji Okulunda (1949-53) ilk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra SSCB Kazan Devlet Üniversitesi Tarih ve Filoloji Fakültesinin Türkoloji Bölümünü (1953-58) bi- tirdi. Bükreş/Bucureşti Üniversitesine asistan kabul edildi (1958). Okutman olarak bu üniversitede görev yaparken (1961-1977) doktora tezini hazırladı.
nını aldı (1976). Bükreş Dil Enstitüsünde (1977-1978), Bükreş George Cali- nescu Tarih ve Dil Teorisi Enstitüsünde (1978-1992) araştırmacı, dil bilimci/ filolog olarak görev yaptı. Köstence Ovidius Üniversitesinde Doç. Dr. unva- nıyla Türkçe Bölümünü kurdu, kürsü başkanlığı görevinde bulundu (1992- 94). 1994-98 yılları arasında TİKA’nın davetlisi olarak Türkiye’de Türk dili ve edebiyatı araştırmaları yaptı. Romanya’ya dönüşünde Köstence Üniversi- tesi Edebiyat ve Teoloji Fakültesinde Prof. Dr. unvanıyla derslerini sürdürdü (1998-2000). Kemal Atatürk Pedagoji Kolejinin bir süre müdürlüğünü yapıp emekliye ayrıldı (2004). Prof. Dr. Enver Mahmut Tatar dili ve edebiyatı, halk bilimi derleme ve araştırmalarının yanı sıra şiir de yazdı. Şiirleri Renkler dergisinde yayımlandı. Eşi Dr. Nedret Mahmut’la birlikte hazırladığı Dobruca Halk Edebiyatı Me-
yımlamak bize kısmet oldu. Türkiye’de dil, edebiyat, halk bilimi alanlarında düzenlenen pek çok kongre ve sempozyuma katılıp bildiriler sundu. T.C. Köstence Başkonsolosluğu ile Ovidius Üniversitesindeki meslektaş- larından Doç. Dr. Neriman Hasan’ın gönderdiği bilgi ve Türkiye’deki yayın- lara göre kitapları şunlardır: Yitirdiklerimiz: Prof. Dr. İsrafil Abbaslı, Enver Mahmut Türk Dünyası 43. Sayı 458
İnceleme, derleme: Trei Neadevāruri cu Câte Patruzeci Minciuni Fieca- re/Basme Turca-Tātāre (Nedret Mahmut ve Liliane Botez ile, Bükreş 1969), Curs General de Limbā Tātarā/Foneticā şi Fonologie, Morfologie (doktora tezi, Bükreş 1975), Bozcǐgǐt/Dobruca Tatar Masalları I (Nedret Mahmut ile, Bükreş 1988), Ayuw Kulak Batır/Dobruca Tatar Masalları II (Nedret Mah- mut ile, Bükreş 1991), Yunus Emre/Poemele İubirii (Nedret Mahmut ve Lili- ane Botez ile, Bükreş 1991), Dobruca Türk Halk Edebiyatı Metinleri (Nedret Mahmut ile, Ankara 1997), Dictionarul Tezaur al Limbilor Turcice (Bükreş 2000), Türkoloji Çalışmaları I (Köstence 2004), Karşılaştırmalı Türk Lehçe-
Yayınları: 879) Ders Kitabı: Tatarca Pratik Dersler (Şükran Vuap Macanu ile, Bükreş 1985).
Çeviri/Tercüme: A. M. Şçerbak: Türk Lehçelerinin Karşılaştırmalı Ses Bilgisi (Ankara 1998, TDK Yayınları: 683). Bu kitabın çevirisi terimler açı- sından yeterli görülmediğinden TDK tarafından yeni çevirisi yapılmaktadır. Makaleleri, Romanya ve dışında en çok şu dergilerde yer almıştır: Analele
Türkiye’de çok sayıda dil, edebiyat, halk bilimi ve Türklük bilimi kongre ve sempozyumuna katılıp bildiri sundu. Tabii, başka ülkelerdeki benzeri top- lantılarda da… Türkiye’de katıldığı, genellikle birlikte olduğumuz bilimsel toplantılardan bazıları şunlardır: I. Uluslararası Bilimsel Türk Dili Kongresi (1972), I. Uluslararası Türk Folklor Kongresi (1975), I. Uluslararası Türkoloji Kongresi (1979), II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi (1981), III. Millet- lerarası Türk Folklor Kongresi (1986), Uluslararası Mevlana Kongresi (1990), II. Uluslararası Karacaoğlan ve Çukurova Halk Kültürü Kongresi (1991), IV. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi (1991), V. Uluslararası Türk Halk Ede- biyatı ve Yunus Emre Sevgi Yolu Semineri (1991), Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı (1993), Manas Bilgi Şöleni (1995), V. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi (1996), III. Uluslararası Türk Dil Kurultayı (1996). TDK’nin düzenlediği iki bilimsel toplantıda sunduğu, yayımlanan bildiri- lerini hatırlatalım: “Dobruca Tatar Ağızlarında Osmanlıca Türkçe Unsurlar”, I. Uluslararası Bilimsel Türk Dili Kongresi Bildirileri, Ankara 1975, s. 359-368, TDK Yayın- ları: 413. Nail TAN 459
Türk Dünyası 43. Sayı “Türkçenin Dünya Dilleri Arasındaki Konumu ve Bunun Perspektifleri”, III. Uluslararası Türk Dil Kurultayı/Bildiriler, Ankara 1999, s. 689-700, TDK Yayınları: 678. Türk Dili’nin Türk Şiiri Özel Sayısı V (S 531, 3/1996, s. 659-677) için eşi Nedret Mahmut’la yazdığı “Romanya’da Çağdaş Türk Şiiri” makalesi de Kurumumuza önemli hizmetlerinden biridir. Bükreş Romanya Doğu Araştırmaları Derneği kurucu üyesi (1959), Kırım Ukrayna Simferopol/Akmescit İsmail Gaspıralı Araştırma Derneği Şeref Üye- si (1990), Kriterion Vakfı kurucu üyesi (1991), Lefkoşa Kıbrıs Türk Folklor Araştırmaları Kurumu Şeref Üyesi (1993), Ankara Folklor Araştırmaları Ku- rumu Şeref Üyesi (1994), Ankara İLESAM üyesi (1995), Bükreş Romanya Bilim ve Reform Forumu üyesi (1997) ve Prizren/Kosova Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi Şeref Üyesiydi. TDK Haberleşme Üyeliğini (2000) yu- karıda belirtmiştik. Rusça, Romence ile Tatar ve Türkiye Türkçesini biliyordu. Kendisi gibi Türklük bilimci olan Dr. Nedret Ali Mahmut’la evliliğinden oğulları Adel Mahmut bulunmaktadır. Prof. Dr. Enver Mahmut, Romanya’daki Türk kökenli Türklük bilimci- lerinden/Türkologlardan en üretken olanlarından biriydi. Ömrünü, Dobruca Tatarlarının kültürünü derlemeye, araştırmaya adamıştı. Ruhu şad olsun! Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|