Azərbaycanın böyük şairi Xəlil Rzanın bizim xalqın mədəniyyətinin inkişafında böyük
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bakı, 17 dekabr 1974 66 XƏLİL RZA ULUTÜRK
- XƏLİL RZA ULUTÜRK
- 12 aprel 1975 69 DAŞDAN ÇIXAN SU
65 İpəklə pambıqla gizli baş kəsib, Aşkar xalq adından çərənləyənlər! And olsun, on bir ay çimir etmədən Ona keşik çəkən Rəfiqəsinə, Gəlin yaraşıqlı Sədaqətinin Toyunu gözləyən ata hissinə. And olsun təyyarə qanadlarında Uçan Yusifinin od nəfəsinə. Gözünün ziyası Ziya balanın Solğun üzündəki yaş ləkəsinə. Qarlı kirpiyindən yağış süzülən Bu çiskin şaxtaya, qışa and olsun. Odlu bir ürəyi soyuq köksünə Sıxan yaş torpağa, daşa and olsun. Kişilər çiynində gedən tabuta, Bayraq tək əyilən başa and olsun. Qələmdən süzülən ciyər qanıma, Gözümdə quruyan yaşa and olsun: Biz də nə qədər ki, aləmdə sağıq, Onu örnək bilib yaşayacağıq, Onun dərdlərilə vuruşacağıq! Torpaq, qəbul eylə bu xəzinəni, Əgər ölmüsənsə, diril, gəl cana. Bu cür bahadırlar yetişdirirsə, Demək, zaval yoxdur Azərbaycana. Ulduzlarla dolu göyü fikirləş, Sən onu nə zaman yad etsən, ansan. Batandan sonra da yaşayır günəş, Ölürkən doğulur günəşcil insan. Bakı, 17 dekabr 1974 66 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ XİYABANİ YURDUNDA Arazın o tayındakı azərbaycanlılara Mən bilmirəm işçisən, həkimsən, ya dilçisən. Bircə budur bildiyim: Xalqımın sərvətini, fikrimin qüdrətini əsrlərin ardından əsrimizə gətirən müqəddəs bir elçisən. Ehtiyac varmı sənin tərifləyim dilini? Kaşqarlı Mahmudunu, Məhəmməd Füzulini? Ehtiyac varmı deyim: Sənin ana dilində yaşar Şərq əzəməti! Ehkam cəbhələrini darmadağın eləmiş, Al qanını zülmətə işıq kimi çiləmiş Nəsiminin qüdrəti! Başının ağ çalması Aya, ulduza dəyən, Təbrizdəki nitqilə dünyanı silkələyən Xiyabani vüsəti! Nə hacət söyləyim ki, Gözündə Xətainin qılıncının əksi var. Sənin ana dilinin Qoşqarca, Savalanca ağırlığı, çəkisi var. Sənin bu təriflərə, heç bir ehtiyacın yox. 67 Ana dili nə raket, nə qılıncdır, nə də ox. Qılıncdan daha kəskin, raketdən daha güclü yarağımızdır bizim! Təkcə dilimiz deyil, varlığımızdır bizim! Ana dili nə səma, nə də Yer kürəsidir. Səma yolu – kəhkəşan onun bir cümləsidir! qopub gələn bu əmrə: Ucal söz kürsüsünə! Danış! Elə danış ki, Gözün alova dönsün, yumruqların dəmirə! Danış ki, yer üzündə belə bir xalq yaşayır. Bahadır sinəsində Dargözlərin əlilə çəkilən dağ yaşayır. XX əsrdə
qovuşarkən insanlıq hər arzuya, mətləbə, Nəsimisi dünyaya sığışmayan milləti Kimlərdi həsrət qoyan barı dördcə sinifli ana dilli məktəbə?! Yad məktəbə verilir umudumun qalası – O qaraqaş, qaragöz Azərbaycan balası. Ona öz tarixi yox, yad tarixi keçilir.
68 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Sinifsinif boy atmır, sinifsinif kiçilir. Mənim bacım, qardaşım! Sevinc yaşım, qəm yaşım! Dodaq büzsə kim sənə, çək Araz sahilinə, Göstər ona bu tayın könül kainatını. Əlli ilin içində beş yüz illik yol keçmiş Mərdlərin səbatını. Cabbarlı büsatını. Vurğun istedadını! Mərd olmusan, yenə mərd ol! İpəksənmi? Bərki! Sərt ol! Bütün dilləri öyrən yaşatmaqçın dilini. Bütün elləri sev sən, sevirsənsə elini. Ana torpağın altda yata bilməz Füzuli, Ana torpağın üstə səslənməsə qəzəli. Mənə elə gəlir ki, Muğanımda, Milimdə Sünbüllər də səslənir mənim ana dilimdə. Danış, xəbərdar elə Təbrizdəki valini. Dilimə xor baxanın Qopardaram dilini. Mən xalqımın şeirinə, sənətinə qurbanam. Azərbaycan sözünün saitinə qurbanam, samitinə qurbanam! 12 aprel 1975 69 DAŞDAN ÇIXAN SU Başım üstə bir parça göy, əllərimdə odlu külüng. Hiddətimdən daş yarılır parçaparça, bölükbölük. Bayır soyuq, bura isti, orda külək döyür qarı. Burda mənim nəfəsimdən qalxır alov sütunları. Quyudayam! Elə bil ki, əynimdədir Yer kürəsi. Daşdan qopan qığılcımı çırpır daşa tər qətrəsi. Külüng dözmür, qələm verin, çalım daşa gürzüm ilə. Yarmalıyam daş tavanı gücüm ilə, qeyzim ilə. Quyu bir az qaranlıqdır. yarı tüstü, yarı duman. Mənə qollarım dayaqdır. Ayrı şeyə gəlmir güman. Ürək vurur yeyinyeyin, İş yeriyir aramaram. Mən külüngün ağzı boyda tavandan daş qopardıram. Daş tavanın vicdanı yox, o anlamır, bilmir nədən: İradəmiz milyon dəfə qüvvətlidir zəlzələdən! Quyu dibi qaranlıqdır, quyu başı aydın, açıq. Çıx, ey bulaq, çıx, ey günəş, bu zülmətin dibindən çıx! Nə tanrıyam, nə peyğəmbər, ancaq mənə sən qulaq as: 70 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Nəfəsimin alovundan doğmalıdır ömrümə yaz! Laylara bax sırasıra, gil təbəqə, daş təbəqə. Quru qatın özülündə nəm təbəqə, yaş təbəqə. Bu qatlarda su cığırı rişərişə, damardamar. Gah belimə, gah dizimə damarlardan damcı damar. Yetər, könül, nəfəs dərdin, yolunyeraltı bir dağdır. Sənin üçün böyük dinclik çırpışmaqdır, vuruşmaqdır! Sən ki, dəmir qayalara verdin polad dizlərini, Mən bilirəm: kor quyunun açacaqsan gözlərini. Abihəyat vədəsilə, ey igidlər udan quyu, Söylə neçə dağçapanı təşnə qoydun ömür boyu? Yol ver mənə, çopur qaya, bu zirehi yarım keçim. Laylar mənim od ovcumda dağımdağım, deşimdeşim. Ling sındı, Ver təzəsini, Çıxmalıdır bu daşdan su. Ağ ildırım kimi lapdan çaxmalıdır bu daşdan su. Nə qəm, çətin çıxırsa su, Çətinliklə qazandığın əziz olur. Daşdan çıxan bulaq suyu təmiz olur, təmiz olur. 1976 Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|