Azərpoçt: Strategiya sənədi
Yüklə 149,54 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AKKRONİMLƏR VƏ QISALTMALAR
- AZƏRPOÇTUN MİSSİYASI
- STRATEJİ ORTA MÜDDƏTLİ/UZUN MÜDDƏTLİ PLAN (2009-2011)
- ÜMUMİ HƏDƏFLƏR (ƏSAS XİDMƏT FƏALİYYƏTİ GÖSTƏRİCİLƏRİ)
- RƏQİBLƏRİN DƏYƏRLƏNDİRİLMƏSİ
- TƏNZİMLƏYİCİ MÜHİTİN DƏYƏRLƏNDİRİLMƏSİ
- ƏMƏLİYYAT PLANLARI
- HƏR BİR BİZNES SAHƏSİ VƏ MƏHSUL/BAZAR SEQMENTİ ÜÇÜN STRATEGİYA
- YARDIMÇI BÖLMƏLƏR ÜÇÜN STRATEGİYA
- RİSKLƏR VƏ MƏHDUDİYYƏTLƏR
- MALİYYƏ VƏ İNVESTİSİYALARIN XÜLASƏSİ
| “Azərpoçt” Dövlət Müəssisəsinin strategiyası 2009-2011-ci illər 
“AZƏRPOÇT” DÖVLƏT MÜƏSSİSƏSİNİN STRATEGİYASI (2009-2011-ci illər) (Bu sənəd Dünya Bankının maliyyələşdirdiyi Maliyyə xidmətlərinin inkişafı layihəsi çərçivəsində “Azərpoçt” DM-in mütəxəssisləri tərəfindən FACP Şirkəti ilə birlikdə hazırlanmışdır) MÜNDƏRİCAT AKKRONİMLƏR VƏ QISALTMALAR 3 1.AZƏRPOÇTUN MİSSİYASI 4 2.STRATEJİ BAXIŞ 5 3.STRATEJİ ORTA MÜDDƏTLİ/UZUN MÜDDƏTLİ PLAN (2009-2011) 7 3.1.ÜMUMİ STRATEGİYA – SXEM 7 3.2. ÜMUMİ HƏDƏFLƏR (ƏSAS XİDMƏT FƏALİYYƏTİ GÖSTƏRİCİLƏRİ) 8 3.3. SWOT ANALİZ 10 3.4. RƏQİBLƏRİN DƏYƏRLƏNDİRİLMƏSİ 14 3.5. TƏNZİMLƏYİCİ MÜHİTİN DƏYƏRLƏNDİRİLMƏSİ 15 3.6. ƏMƏLİYYAT PLANLARI 15 3.7. HƏR BİR BİZNES SAHƏSİ VƏ MƏHSUL/BAZAR SEQMENTİ ÜÇÜN STRATEGİYA 16 3.8. YARDIMÇI BÖLMƏLƏR ÜÇÜN STRATEGİYA 18 3.9. RİSKLƏR VƏ MƏHDUDİYYƏTLƏR 19 4.MALİYYƏ VƏ İNVESTİSİYALARIN XÜLASƏSİ 20 AKKRONİMLƏR VƏ QISALTMALAR
Azərpoçtun əsas missiyası həm fərdi müştəriləri, həm də biznes qurumlarını geniş çeşidli, yüksək keyfiyətli poçt, PMX və kommersiya xidmətləri ilə təmin etməkdir. Azərpoçtun əsas məqsədi: Poçt xidmətləri sahəsində: MPO kimi bütün Azərbaycanın ərazisi boyunca keyfiyyətli universal və digər poçt xidmətlərini göstərmək, poçt xidmətlərinin davamlılığını təmin etmək, xidmətlərin daimi keyfiyyətini artırmaq və əhalinin bütün təbəqəsi üçün və biznesin bütün kateqoriyası üçün xidmətləri müyəssər etməkdir. Eyni zamanda keyfiyyətli və etibarlı logistika xidmətləri göstərməkdir. PMX sahəsində: Bütün Azərbaycan ərazisində standartlaşdırılmış, əhalinin və biznesin bütün kateqoriyası üçün müyəssər və əlverişli olan yüksək keyfiyyətli PMX göstərməkdir.
Azərpoçt əsasən əhalinin gündəlik fəaliyyətini dəstəkləmək, onların həyat tərzinin sərbəstliyini və səmərəli təşkil olunmasını təmin etmək üçün keyfiyyətli və münasib qiymətlərlə poçt, poçt-maliyyə və digər xidmətləri təklif etmək kimi mühüm funksiyaları yerinə yetirir. Azərpoçt həm poçt, həm poçt-maliyyə, həm də bir sıra kommersiya məqsədli xidmətlər bazarında fəal iştirak etməyi əsas hədəf kimi qarşıya qoyur. Bu zaman o, müştəri kateqoriyalarını seqmentləşdirməklə fərqli müştərilərə istiqamətlənmiş mal və xidmətlər təklif ediləcək. Xidmətlərin tam keyfiyyətinə nəzarət etmək və təsərrüfat fəaliyyətlərinin səmərəliliyini və effektivliyini artırmaq məqsədilə davamlı olaraq həm işçilərin bacarıqlarının artırılmasından, həm də texnoloji yeniliklərdən istifadə edilməlidir. Azərpoçt yaxın 3 il üçün müxtəlif istiqamətlərdə aşağıdakı hədəfləri müəyyənləşdirib:
Azərpoçt strategiyasını iki istiqamətdə müəyyənləşdirib:
Azərpoçt əsas fəaliyyət istiqaməti kimi mövcud şəbəkə xidmətlərini (poçt, poçt-maliyyə və kommersiya xidmətləri) yeni formada inkişaf etdirməyi planlaşdırır. Bu isə ilk növbədə təsərrüfat fəaliyyətlərinin idarəedilməsi və biznes proseslərinin yenidən təşkili deməkdir. Aşağıda göstərildiyi kimi əsas hədəf səmərəlilik və effektivlikdir. B
Yeni məhsulların təklifi, keyfiyyətin artırılması, səmərəliliyin yüksəldilməsi, maya dəyərinə nəzarət və əlavə dəyər zəncirinin dərinləşdirilməsi ilə Azərpoçt aşağıdakı istiqamətlərdə yaxın üç il üçün hədəflər müəyyənləşdirib. Poçt xidmətləri üzrə:
Azərpoçt ümumi keyfiyyətə nəzarəti təmin etməklə fəaliyyətinin bütün istiqamətlərində hədəflər müəyyənləşdirərək daimi olaraq onları dəstəkləyəcəkdir. Keyfiyyət hədəfləri həm ümumi idarəçilik, həm insan resurslarının fəaliyyət göstəriciləri və eləcə də, bütün biznes proseslər üzrə nəzərə alınaraq ilkin olaraq aşağıdakılara istiqamətlənəcək:
Yeni informasiya texnologiyaları nəticəsində C2C bazarında kifayət qədər azalma tendensiyası müşahidə olunmaqdadır. Bu səbəbdən C2C bazarında kifayət qədər proseslər sadələşdirilməli və standartlaşdırılmalıdır ki, maya dəyəri aşağı səviyyədə saxlanılsın. Lakin əskinə B2B, B2C və eləcə də, C2B kimi bazar tiplərində yeni bazarlar formalaşdırılmışdır ki, Azərpoçt da bu bazarda iştirak etməklə öz məhsul çeşidini ən azı 1.5 dəfə artıracaqdır.
Hazırda Azərpoçt adi və qeydiyyatlı məktub bazarının demək olar ki, 95%-ni tutmasına baxmayaraq, bu bazar Azərpoçtun öz məhsul portfelində azalmaqdadır. Azərpoçtun ən zəif işkitrak etdiyi bazar seqmenti Ekspresspoçt bazarıdır ki, burada da demək olar ki, bütün digər poçt operatorları təmərküzləşmişlər. Bunun səbəbi bu seqmentin digər seqmentlərə nisbətən daha mənfəətli olmasıdır. Azərpoçt geniş poçt şöbələri şəbəkəsindən istifadə etməklə, miqyas effekti əldə edərək bazarda dərinləşə və güclü rəqabət apara bilər. Həmçinin poçt maliyyə xidmətlərinin təşkili ilə poçt məhsullarının (hibrid poçt - B2C və B2B (əsasən hesab məlumatlarının göndərilməsi) və adı poçt xidmətləri - C2B və B2B (ödəniş tapşırıqlarının göndərilməsi)) inkişaf etdirilməsi üçün zəmin vardır. Bu səbəbdən Azərpoçt bu seqmentdə əməliyyatların sayını yaxın 3 il ərzində ən azı 2 dəfə artırmağı hədəfləyir.
Hazırda Azərpoçt zərərlə fəaliyyət göstərməkdədir və bunun da səbəbi ilk növbədə universal poçt xidmətlərinin aşağı qiymətə satılmasıdır. Bu isə Azərpoçtdan alternativ mənbələr formalaşdırmağı tələb edir. Bunun üçün Azərpoçt ilk növbədə, universal poçt xidmətlərinin maya dəyərinə nəzarəti gücləndirməli və onun azaldılması sahəsində çalışmalıdır və digər mənbələr yaratmaqla bu xidmətlərin davamlılığını öz daxili mənbələri ilə subsidiyalaşdırmalıdır. Poçt xidmətləri biznes istiqamətində bu, hibrid məktub və ekspress məktub xidməti hesabına təşkil edilə bilər. Azərpoçt universal poçt xidmətlərinin poçt xidmətlərindən əldə edilən gəlirlər hesabına subsidiyalaşdırılmasını və bu biznes istiqamətinin yaxın 3 il ərzində zərərsizlik nöqtəsinə çatdırmağı hədəfləyir. Poçt maliyyə xidmətləri üzrə:
Poçt-maliyyə xidmətlərinin inkişafı ilk növbədə, Azərpoçtda idarəetmənin necə təşkil edilməsindən və tənzimləmədən birbaşa olaraq asılıdır. İlkin olaraq yaxın 3 il ərzində Azərpoçt ödəniş alətlərinin (əsasən hesab əsaslı) inkişaf etdirilməsini hədəfləyir və bu müddət ərzində müştəri hesablarının sayını ən azı 500.000 ədədə, illik əməliyyatların sayını isə 5.000.000 ədədə çatdırmağı hədəfləyir.
Azərpoçt üçün ilk 3 il ərzində (ən azı yeni xidmət sahəsində təcrübəsini inkişaf etdirmək məqsədilə) əsas müştəriləri kimi böyük dövlət təşkilatlarını və digər biznes subyektlərini hədəfləyir. Bunlara Dövlət Sosial Müdafiə Fondu, Təhsil Nazirliyi və digər təşkilatlar (hansı ki, böyük həcmdə əmək haqqı və digər ödənişlərin həyata keçirilməsi ilə məşğul olurlar), eləcə də “Azərsu” SC, Elektrik Paylayıcı Şəbəkələr, Telekommunikasiya müəssisələri və s. aiddir. Telekommunikasiya təşkilatlarına Azərpoçt müxtəlif xidmətlər təklif edə bilər, məsələn hibrid məktublar (hesab fakturaların çatdırılması) və xidmət haqlarının yığılmasının genişləndirilməsi. Yəni ilk 3 il ərzində əsas biznes istiqaməti kimi B2C inkişaf etdiriləcəkdir.
Əsas prioritetin hesab əsaslı ödənişlərin olmasına baxmayaraq, nağd vəsaitlərlə ödənişlərin dəstəklənməsinin davam etdirilməsi də planlaşdırılır. Belə ki, nağd pul əməliyyatları ölkədə böyük həcmdə hələ də qalmaqdadır. Lakin tədricən nağd pul əməliyyatlarının hesab əsaslı əməliyyatlara öz mövqeyini verməsi gözlənilir. Artıq poçt-maliyyə xidmətlərinin inkişafının ikinci mərhələsində hesab əsaslı xidmətləri təklif etməklə likvidliyin idarəedilməsini asanlaşdırılacaqdır.
Bu xidmət sahəsi universal poçt xidməti olmadığı üçün ilkin olaraq hər bir poçt şöbəsində onların təşkilində məcburiyyət yoxdur və bu xidmət yalnız gəlirli seqmentlərdə və yerlərdə təşkil olunacaqdır. Lakin bu xidmətlərdə maya dəyərinin azaldılması məqsədilə standartlaşdırılacaq və informasiya texnologiyalarının imkanı ilə bütün ölkə ərazisində təşkili təmin edilməyə çalışılacaqdır. Lakin ilkin olaraq bu sahələrdə fərz edilən məhdudiyyətlər aradan qaldırılmalıdır (məsələn yeni şəbəkənin idarəedilməsi, insan resursları, maddi baza, tənzimləmə və qanunvericilik məsələləri və s.). Nəzərə alsaq ki, bu xidmət bazara yeni təqdim olunur, bu səbəbdən ilk illər xərclərin böyük olması gözlənilir. Lakin 3 il ərzində bu xidmətin orta rentabellik dərəcəsi 15%-dən az olmamalıdır (yeni yaranan bazar amilinə əsaslanaraq).
Azərpoçt xırda ödənişlər bazar seqmentində ilk üç il ərzində bazarın ən azı 25%-nə malik olmağı hədəfləyir. Bunun ilk növbədə şəbəkənin geniş olması və iqtisadi miqyas effektivliyindən bəhrələnməsi ilə həyata keçirilməsi planlaşdırılır.
Güclü tərəflər: Azərbaycan uzun müddət üçün ÜDM üzrə ikiqat artım əldə etmişdir və gələcəkdə uzunmüddətli artım üçün gözəl imkanlar vardır. Bundan əlavə, hökumətin inkişafa yönəldilmiş strategiyaları xidmət sektoru və kiçik və orta müəssisələrə əsaslanan sahələr daxil olmaqla iqtisadiyyatın qeyri-neft sektoru üzrə əldə olunan artım üzərində cəmləşmişdir. Poçt xidmətləri də daxil olmaqla güclü rabitə xidmətləri bu sektorlarda artımın əsas mənbəyidir. Hökumət poçt sektorunun bu dəstəyinin əhəmiyyətini qəbul etmişdir və bəzi proqram sənədlərində poçt sektorunun modernləşdirilməsi sahəsində öz öhdəlikləri barədə qeyd etmişdir. Bu dəstəyin daha konkret ifadəsi MXİL–in hökumət tərəfindən dəstəklənməsidir. Hökumət həm də Azərbaycanda poçt infrastrukturunun daha da yaxşılaşdırılması, yeni poçt şöbələrinin tikilməsi və mövcud olan şöbələrin bərpa edilməsi üçün investisiya qoyuluşunu davam etdirir. Buna misal olaraq Azərpoçtda universal poçt xidmətlərinin inkişafı layihəsinin tamamilə dövlət tərəfindən maliyyələşdirilməsini göstərmək olar.
Azərpoçt digər pul köçürmələrinə nisbətən poçt-maliyyə xidmətləri yerinə yetirmədiyi halda onun işçiləri pul köçürmələri, hesabın ödənişi və sosial ödənişlərin aparılması yolu ilə nağd pulla işləmək təcrübəsinə yiyələnmişdir. Bu, bank depozitlərinin və daha mürəkkəb maliyyə əməliyyatlarının dövriyyəsi üçün zəruri olan bilik və təcrübənin təmin olunması üçün çox vacibdir. Zəif tərəflər Milli poçt bazarı üzrə hazırkı biliklərin olmamağı poçt sektorunun tənzimləyici strukturunun yenidən yaradılması və Azərpoçtun uzunmüddətli və səmərəli inkişaf strategiyalarının yaradılması üçün göstərilən səylərə zərər vuracaqdır. Aydındır ki, əsas poçt bazarında (bəzi kuryer şirkətləri həmin xidmətlərin milli səviyyədə həyata keçirilməsinin mümkünlüyü barədə məlumat verirlər) rəqabət vardır. Lakin bazarın bu hissəsinə nəzarət etmək mümkün deyil, çünki orada vəziyyətin gedişatına dair dəqiq məlumatlar mövcud deyildir. Bundan əlavə, Azərpoçtun xidmət çeşidinin artırılması və onun poçt şəbəkəsinin genişləndirilməsi üçün ciddi istək olduğu halda, poçt bazarının özünü müəyyənləşdirən gələcək tələbatların və təminat amillərinin olması məlum deyildir. RİTN poçt sektorunda qərar verən, tənzimləyici və operatorudur. Gücləndirilmiş idarəetmə avtonomiyası və kommersiya dünyagörüşü Azərpoçt üçün həm strateji hədəflərin yerinə yetirilməsi və həm də maliyyə xidmətlərinin səviyyəsini qaldırmaq üçün yerinə yetirilən MXİL üçün vacibdir. Bazar yönümlü təşkilata keçmək üçün ilkin və yardımçı prosesləri inkişaf etdirmək üçün yeni və təkmilləşdirilmiş idarəetmə qabiliyyətləri və biliyi lazımdır. Eyni şərtlər statistika əsasında işləyən, lakin məhsul və xidmətlər, əməliyyat bölmələrinin iş keyfiyyəti, işçilərdən səmərəli istifadə haqqında məlumat verməyən idarəetmənin yardımçı sistemləri üçün də keçərlidir. İmkanlar Azərpoçtun əsas üstünlüklərindən biri onun paytaxtda və ölkə daxilində geniş şəbəkəsinin olmasıdır. Bu şəbəkənin imkanları hesabına həm Bakı şəhərində, həm də digər ərazilərdə bütün xidmətlərdən tam həcmdə istifadə oluna bilər. Poçt sektorunun üç vacib biznes “axınının” məlumat, məhsullar və vəsaitlərin mərkəzində yerləşmə mövqeyini belə təsvir etmək olar: Hərtərəfli və səmərəli poçt sektoru bunları etməklə biznesi dəstəkləyə bilər. Bu, poçt sektorunun iqtisadi artımı üçün güclü vasitə olmasına imkan verir:
Poçt-maliyyə xidmətlərinin gücləndirilməsi məqsədilə MXİL çox böyük bir imkandır. Azərpoçtun maliyyə və əməliyyat effektivliyini və institusional vəziyyətini gücləndirmək üçün bu layihədə bir çox komponentlər nəzərdə tutulmuşdur. Bu layihə ilə Azərpoçt öz məhsul xəttini genişləndirməyə imkan tapacaq, həmçinin “kommersiya mərkəzi” potensialını həyata keçirəcək. Bu layihə həm də imkan verəcək ki, poçt sektorunun maliyyə sektoru ilə birləşməsindən istehlakçılara “bir məntəqədə bütün xidmətləri almaq” seçimi versin. Nəticə etibarilə, poçt şəbəkəsinin “qarşılıqlı qoşulması” yolu ilə layihə geniş əhali kütləsi üçün e-ticarət və e-hökumət kimi çoxlu sayda yeni xidmətlərdən istifadə etmək imkanı yaradacaq. Geniş mənada desək, bu layihə digər sektorların inkişafına dəyər vermək məqsədilə poçt sektorunun potensialını nümayiş etdirmək üçün gözəl imkanlar yaradır.
Təhlükələr Poçt sektorunun güclü fəaliyyətini zəiflədə bilən və bu fəaliyyətə mane ola bilən bəzi təhlükələr vardır. Bu risklərdən biri universal xidmət şəbəkəsinin inkişaf etməmiş statusudur. Əgər bu sektorun fəaliyyəti gücləndirilməsə, ondan əldə olunan faydalardan vətəndaşların hamısı bərabər şəkildə istifadə edə bilməyəcək. Digər məsələ Azərpoçtun maliyyə vəziyyətinin gələcəyidir. Bu gün böyük universal xidmət şəbəkəsinin qorunub saxlanmasından və çox az həcmə malik olan poçtun prosesləşdirilməsindən irəli gələn itkilər “Aztelekom” İB-nin dolayı subsidiyası vasitəsilə ödənilir. “Aztelekom” İB üçün hesabların ödənişi üzrə yüksək yığım tariflərini təyin etməklə Azərpoçt nəinki öz itkilərini ödəməyə, həm də gəlirlər əldə etməyə və vergiləri ödəməyə qabildir. Bununla belə, əgər “Aztelekom” İB səhmdar cəmiyyətə çevrilərsə və kommersiya mühasibat prinsipini və strategiyasını istifadə edərsə, onda subsidiyalar ləğv olunmuş olacaq. Bu mövcud şəbəkəni saxlamaq və universal poçt xidmətlərini genişləndirmək planlarını təhlükə altına ala bilər. Buna görə də, universal poçt xidmətlərinin qiymətinin və bu xidmətlərə sonradan əlavə olunacaq xidmətlərin qiymətləri dəqiqliklə müəyyənləşdirilməli və bu xərcləri ödəmək üçün vəsaitlər müəyyənləşdirilməlidir. Azərpoçtun həyata keçirdiyi poçt rabitəsinin aşağı həcmi onun inkişafı üçün maneədir. Adambaşına düşən poçt göndərişlərinin həcmi ildə 1.3 ədəd təşkil edir. Ona görə də, poçt rabitəsi xidmətinin aşağı həcminin səbəbləri, poçt rabitəsi bazarı geniş araşdırılaraq müəyyənləşdirilməli və çıxış yolları tapılmalıdır.
Rəqiblərin xarakteristikası Poçt bazarında Azərpoçtun rəqibləri əsasən kiçik müəssisələrdir və onların məcmu kapitalı və işçi heyəti Azərpoçtla müqayisədə çox azdır. 22 özəl poçt operatorunun demək olar ki, heç birinin regionlarda filial və xidmət məntəqəsi mövcud deyildir. Poçt sektorundan fərqli olaraq bank bazarında rəqiblərin sayı və kapitallaşma səviyyəsi qat-qat yüksəkdir. Hal-hazırda respublikada 46 bank və 96 bank olmayan kredit təşkilatı fəaliyyət göstərir. Hazırda ümumi maliyyə bazarı 4 mlrd. dollar həcmində qiymətləndirilir ki, bunun da 47% Azərbaycan Beynəlxalq Bankının payına düşür. Ən böyük xidmət şəbəkəsinə Kapital Bank sahibdir. Ümumiyyətlə, bütün bank sektorunun xidmət şöbələrinin sayı (filiallar da daxil olmaqla) 501 ədəddir. Müqayisə üçün bildirək ki, Azərpoçtun xidmət şöbələrinin sayı 1500-dən çoxdur. Nəzərə almaq lazımdır ki, bank şöbələrinin çox hissəsi şəhər ərazilərində yerləşir.
Azərpoçtun ənənəvi xidmətləri mövcud bazar qiymətlərindən aşağı (əksər hallarda ən aşağı) olduğuna görə, onların əsas istifadəçiləri əsasən ev təsərrüfatları, dövlət təşkilatları və kiçik-orta müəssisələrdir. Azərpoçtun əsas bazarı universal poçt xidməti və xırda ödənişlər (əsasən kommunal ödənişlər, pensiya və müavinətlər) təşkil edir. Kənd yaşayış məntəqələrində və rayonlarda bu xidmətlərin analoqu olmadığı üçün bütün müştərilər Azərpoçtun xidmətlərindən yararlanırlar. Habelə, baxmayaraq ki, digər poçt operatorları əsasən kuryer və sürətli poçt xidmətləri bazarının iştirakçısıdırlar, bu bazarda da Azərpoçt müəyyən bazar payına malik ola bilər (ilk növbədə geniş daxili şəbəkəyə malik olması ilə, maya dəyərinə nəzarət etməklə, xidmətin dəyərini azaltmaqla və keyfiyyəti yüksəltməklə). Poçt-maliyyə xidmətləri bazarı çox rəqabətlidir. Buna baxmayaraq bu bazarda geniş imkanlar mövcuddur. Bazarın əsas xroniki problemi kapital çatışmazlığı, xərclərə nəzarətin zəif təşkil olunması, idarəetmə praktikasının zəifliyi və nəticədə məhdud xidmət şəbəkəsidir. Bu isə xidmət istifadəçilərinin məhsullara çıxışını məhdudlaşdırır. Azərpoçtun əsas bazarı pərakəndə bankçılıq olacaqdır və burada da o, geniş bölüşdürmə kanalında standartlaşdırılmış bütün xidmət istifadəçilərinə əlverişli xidmətlə təklif edəcəkdir. Əsas məhsullar, ilk növbədə ödəniş məhsulları (hesab əsaslı və nağd əsaslı), depozit hesabları (etibarlı depozit hesabları) və eləcə də, digər standart kütləvi məhsullar (məsələn ipoteka kreditləri və sığorta) olacaqdır. Depozit və digər xidmətlər hər şeydən əvvəl Azərpoçtun müsbət imicini necə qurmağından asılı olacaqdır. Belə ki, Azərpoçtun təklif edəcəyi depozit (əmanət) hesabları ümumilikdə risksiz olmasına baxmayaraq onun faiz dərəcələri kommersiya banklarından çox aşağı olacaqdır. Bu isə müştəriləri bu cür məhsullardan uzaqlaşdıra bilər. Lakin təcrübə göstərir ki, əhali gəlir əldə etməkdən çox əmanətlərinin etibarlı yerdə qalmasında maraqlıdırlar. Bu səbəbdən də, Azərpoçtun əmanət toplama strategiyası ev təsərrüfatlarının “yastıq altındakı” pullarını cəlb etməkdə maraqlıdır.
Azərpoçtun hazırki tənzimləyici mühiti məhsul və müştəri istiqamətli təşkilatlar üçün olan struktura uyğun deyildir. Ona görə də, Azərpoçtun yeni xidmətlər göstərməyə başlaması, əsasən bank xidmətləri bazarına daxil olması və rəqabətqabiliyyətliyinin artırılması zərurəti onun hüquqi formasında və təşkilati strukturunda müəyyən dəyişikliklərin edilməsini zəruri edir. Hal-hazırda Azərpoçt 100 faiz dövlət mülkiyyətində olan dövlət müəssisəsidir. Dövlət müəssisələrinin digər təşkilati-hüquqi formalı müəssisələrdən fərqli olan əsas cəhəti ondan ibarətdir ki, bu formalı müəssisələrdə mülkiyyətçinin həmin müəssisənin özünün deyil, məhz dövlətin olmasıdır. Yaranmış vəziyyətdən əsas çıxış yolu kimi Azərpoçtun təşkilati-hüquqi formasının dəyişdirilərək səhmdar cəmiyyətə çevrilməsi göstərilə bilər. Azərpoçtun səhmdar cəmiyyətə çevrilməsi həm onun idarəetmə mexanizmini daha da təkmilləşdirməyə imkan verəcək, həm də onu investorlar üçün daha cəlbedici edəcək.
Yuxarıdakı hədəfləri müəyyənləşdirməklə Azərpoçt bir kommersiya qurumu kimi çıxış edərək təsərrüfat fəaliyyətlərini mənfəətli və davamlı etmək niyyətindədir. Onun fəaliyyəti iki əsas prinsipə əsaslanacaqdır:
Beləliklə, əlavə dəyər zəncirinin bütün tərkib hissəsi hər zaman nəzarət ediləcək və səmərəliləşdiriləcəkdir. Bütün bu hədəflərə nail olmaq üçün aşağıdakı məsələlər müfəssəl şəkildə xarakterizə edilməlidir:
Poçt xidmətlərinin institusional idarəedilməsinin təkmilləşdirilməsi və optimallaşdırılması üçün zəruridir:
Azərpoçt üç təsərrüfat vahidi vasitəsilə 4 müxtəlif sahədə fəaliyyət göstərməyi hədəfləyir: 
Bu bazar seqmentləri bir-birindən fərqli resursları və prosesləri əhatə etməkdədir. Azərpoçt 3 təsərrüfat vahidinin (maliyyə xidmətləri üçün Poçt-maliyyə, Poçt göndərişləri və Logistika xidmətləri üçün Azərpoçtun filialı olan PDM, Ekspresspoçt xidmətləri üçün “Azərekspresspoçt” RM-in sinerjisindən istifadə etməyi hədəfləyir. Hər bir bu dörd bazar seqmenti üçün aşağıdakı prioritet strategiyalar müəyyənləşdirib:
Azərpoçt aşağıdakı dəstəkləyici sahələrdə də müəyyən irəliləyişləri hədəfləyir:
Poçt şöbələri şəbəkəsinin idarəedilməsi yuxarıdakı xidmətlərin lazımı dərəcədə düzgün təşkilinə zəmin yaradır. Belə ki, mərkəzi qaydada bu xidmətlər ayrılıqda təşkil olunmasına baxmayaraq, müştəri yalnız xidmətçi kimi poçt şöbələrini görəcəkdir. Yəni bütün xidmətlər poçt şöbələrində son nöqtə kimi cəmləşəcəkdir. Bu səbəbdən də, poçt şöbələri şəbəkəsinin düzgün idarəedilməsi göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinə birbaşa təsir göstərəcəkdir. Azərpoçt şəbəkə idarəetməsində aşağıdakı hədəfləri planlaşdırır:
İT daxili dəstəkləyici xidmət olmaqla bütün biznes vahidlərinin və baş idarənin həm əməliyyat, həm də nəzarət funksiyalarını icra etməsinə yardımçı olacaqdır. Azərpoçt bu məqsədlərlə aşağıdakı hədəfləri qoymuşdur:
Poçt sektorunun güclü fəaliyyətini zəiflədə bilən və bu fəaliyyətə maneə ola bilən bəzi risklər vardır. Bu risklərdən biri universal poçt xidməti şəbəkəsinin inkişaf etməmiş statusudur. Əgər bu sektorun fəaliyyəti gücləndirilməsə, onda bu xidmətdən əldə olunan faydalardan vətəndaşların hamısı bərabər şəkildə istifadə edə bilməyəcək. Digər bir məsələ Azərpoçtun maliyyə vəziyyətinin gələcəyidir. Bu gün böyük universal poçt xidməti şəbəkəsinin qorunub saxlanmasından və çox az həcmə malik olan poçtun prosesləşdirilməsindən irəli gələn itkilər “Aztelekom” İB-nin və Bakı Telefon Rabitəsi İstehsalat Birliyinin dolayı subsidiyası vasitəsilə ödənilir. Azərpoçtun həyata keçirdiyi poçt rabitəsinin aşağı həcmi inkişaf üçün maneədir. Ona görə də, poçt rabitəsi xidmətinin aşağı həcminin səbəbləri, poçt rabitəsi bazarı geniş araşdırılaraq müəyyənləşdirilməli və ondan çıxış yolları tapılmalıdır. Yuxarıda da qeyd olunduğu kimi əsas poçt rabitəsi xidmətlərində nizamlanmayan rəqabət var. Bu, təkcə Azərpoçtun maliyyə və strateji gücü üçün deyil, həm də universal poçt rabitəsini təmin etmək baxımından da təhlükə mənbəyidir. Əgər hökumət bütün vətəndaşlara müəyyən səviyyədə poçt-maliyyə xidmətləri təklif edirsə, onda bu xidmətlərin göstərilməsinə nəzarət və nizamlama vasitələri də təmin olunmalıdır. Digər tərəfdən, poçt-maliyyə xidmətlərinin həyata keçirilməsi üçün Milli Bank tərəfindən lisenziyanın vaxtında verilməməsi bu xidmətlərdən əldə olunacaq gəlir hədəflərinin yerinə yetirilməməsinə gətirib çıxara bilər.
21 Yüklə 149,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|
iznes fəaliyyətinin genişləndirilməsi yeni məhsul və xidmətlərin təklifi ilə bağlı bütün fəaliyyətləri əks etdirir. 
