Az?Rbaycan
Yüklə 6,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tilsimli ilan
- Küp qarısı **
- Zəncirlənmiş əjdaha **
27 gəlip Ucuquluya deyillər ki, bə sən odun yığıp şəhərə gətirəndə əziyyət çəkirsən. Biz bına irazı olmarıx. Icazə ver bı əziyyəti biz özümüz çəkək, amma səni də, atını da hər gün doyuzdurax. Ucuqulu irazı olur. Camahat Ucuquluynan anasına gündə neçə mal – davar, nə qədər əppək verillər, onları yedizdirirlər. Amma Ucuqulunun atı çox yeyimcilimiş, onun ot – ələfini çatdıra bilmirmişlər. Camahat görüb ki, belə getsə ətrafdakı pütün ot – ələf qurtaracax, bınların öz heyvanlarına bir şey qalmayacax. Genə yığışıb danışıllar, ağsaqqalar deyir ki, innən belə Ucuqulunun atına yem aparanda o yemi mındarlamaq lazımdı. Belə də eliyillər. Otun xeyli hissəsini mundarlayırlar, üstünə də bir az təmiz ot qoyup aparıllar Ucuqulunun atına. At təmiz ot yeyip, mındarlanmış ota çatanda durup, ta yemir. Ucuqulu bını görəndə duruxur. Çağırıp anasından soruşur ki, mənim atım yem yemir? Anası da deyir ki, a bala, bı cırtdanlarınan işin olmasın. Bınlar dünyanın bicidirlər. Elə bicliklərindən də belə cırtdan oluplar... Ucuqulunun ayağına batan tikan üç – dörd arşınlıq tir olarmış. Ucuqulu özü əyilip bı tikanı çıxardammazmış. Ona görə də oturarmış yerə, ayağını da Arazın üstünnən uzadarmış o taya. Bının o tayda yaşayan bir bacısı varmış, özü kimi nəhəngmiş. Bacısı Ucuqulunun ayağındakı tikanı
iki barmağıynan çəkib çıxararmış. Ucuqulu o qədər yekə, o qədər güclüymüş ki, Əzrayılın da gücü çatmırmış onu öldürsün. Ona görə də Əzrayıl həmişə fürsət axtararmış ki, Ucuqulu uzansın, bı da onun sinəsinə çöküb canını alsın. Günlərin bir günü Ucuqulunun ayağına yenə tikan batır. Ucuqulu ayağını uzadır o taya ki, bacısı tikanı çıxartsın. Amma bu dəfə Ucuqulu oturmur, uzanır. Elə o saat Əzrayıl çökür onun sinəsinə, canını alır. Bacısı görür ki, tikanı çıxarıp, amma Ucuqulu tərpəşmir. Çağırıp anasına deyir ki, Ucuquluya nə olup ki, tərpəşmir. Anası baxan kimi deyir ki, bə qardaşıvı
28 öldürüplər. Bacısı tez gəlir. Ana – bala belə biliplər ki, Ucuqulunu adamlar öldürüp. Ona görə Şərur şəhərini dağıdıllar, ölən – ölür, qaçan da sonralar burda Sədərək kəndini salır. Deyilənlərə görə, neçə yüz min malın dərisinnən Ucuquluya paltar çıxarmış. Bu paltarı da neçə yüz adam neçə aya tikərmiş. Ucuqulu su içmək istəyəndə bir əlini Ağrı dağına, bir əlini də Haça dağa qoyup əyilərmiş Arazdan su içərmiş. Ucuqulu öləndən sonra onun üstünü yavaş – yavaş toz – torpax basır, sonra bı toz – torpax bərkiyip dağ – daşa çevrilir. Ucuqulunun ayağı ki, Arazın o tayına uzanılı qalmışdı, sonralar körpüyə dönür. Camahat bı körpüynən o tay – bu taya gedip – gəlirmiş. Çox xatalar elədiyinə görə camahat Ucuqulunun adını dəyişip Buculux qoyur. Ucuqulunun ayağından düzələn körpüyə də Buculux körpüsü deyillər.
Belə deyirlər ki, Ölən şəhərdə tək bir kişi varmış. Bu kişi hər dərdin dərmanın, hər tilsimin sirrin bilirmiş. Kişi qocalır, ölüm vaxtı gəlib çatır. Ölüm yatağında gözünün ağı – qarası bircə qızını yanına çağırıp deyir: – Qızım, mən ölürəm. Məndən sonra sənə yaşamaq çətin olacaq. Ona görə, mən deyənə əməl edərsən. Bizim zirzəmidə bir ilan var. Əlini üç dəfə ilanın qarnının altına çəkərsən. Gedib ondan sonra hər şeyin sirrini biləcəksən. Xoş güzəran keçirəcəksən. Kişi ölür. Qız atasını dəfn edir, zirzəmiyə gəlir. Ilanı görüb qorxur, istəyir qaçsın. Bu vaxt ilan arxası üstə çevrilir. Qız özündən aslı olmayaraq gedib əlini üç dəfə ilanın qarnına çəkir. O gündən qız hər şeyin sirrini bilir, xoşbəxt ömür sürür. Küp qarısı **
29 Deyilənlərə görə üç arvad ot biçiminə gedirlər. Axşamüstü qaydanda bir qalaya rast gəlirlər. Qalanın ətrafında gəzinirlər, içəri girməyə yer olmur. Görürlər, bir cin gəlir, arvadlar gizlənib cini tuturlar. Ətinə sancaq batırırlar. Deyirlər ki, bu qala nə qaladı? Biz belə qala görməmişik. Cin deyir ki, bu, sirli qaladı. Arvadlar soruşur ki, buranın içərisində nə var? Cin deyir ki, burda bir qız, bir oğlan var. Oğlan heykəldir, qız da tilsimlidir. Əgər qız yatanda əlindəki çomağı alsanız, nə desəniz o da olar. Arvadlar tələsiyə düşüb cini buraxırlar. Sevincək qalaya girirlər. Onlar cinin sözünü unudurlar. Içəri girəndə qız bunları görüb üçünü də yaylıx eliyir. Arvadların oğlanları anaların axtarırlar, tapa bilmirlər. Axırda gedirlər küp qarısının yanına. Küp qarısı fallayıp deyir ki, onları necə azad edə bilərik. Qarı deyir, onun çarası məndə. Oğlanlar qarıya qızıl verib çarəsini öyrənirlər. Oğlanlar qalaya girirlər. Qalanın başına çıxıb oradan bir deşik açırlar. Içəri qarmaq salıb yaylıqları çıxarırlar. Qarı gəlib bir lövh oxuyur, arvadlar tilsimdən qurtarır.
Yaylax vaxtıymış. Bir oba köçür, dağda yurt tutur, çadırlarını qurur. Elə bu vaxtı yel əsir, yağış yağır, boran olur. Camahat bir də baxır ki, göydən boynu zəncirli bir əjdaha endi. Tez gətirib bına bir öküz qurban kəsillər. əjdaha heç kimə dəymir, ancax bir cavan iyidə deyir ki, mən hara getsəm, sən də dalımca gəl. Bınnar yola düzəlip gedillər. Xeylah gedənnən sora Ac dağına çatıllar. Ac dağında bı əjdaha üzün tutur Ağrı dağına sarı, bir üşkürəh atır. Ağrı dağınnan bir əjdaha enir ki, bınnan da yekə. Demiyəsən, bı əjdahalar düşmandılar. Neçə dəfə vırışmışdılar, hər dəfə də Ağrı dağındakı gücdüyürmüş. Indi bı əjdaha iyidi özünə arxa gətiripmiş.
Yüklə 6,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|