Azsayli xalqlarin folkloru



Yüklə 365,57 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə17/53
tarix11.03.2018
ölçüsü365,57 Kb.
#31153
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   53

 
 
57 
bel haki cölin tərəftun taci. Cole papi-nupapaz sa ükna xod cükeci 
okala lafti. Xod sa cuxay loxole biti. Çoğo sal sa cür cərkestes tetun 
baksay.  Mukluğaxun  işana  cole  pə-xib  amdaren  beline  otarşsay. 
Şotoqoy  tox  Tubul  pehylivanal  buney.  Tubul  pehylivan  icu  səsə 
hari papesebi ki, xoden coqoy turmoqo ocalane oocalaxpe. Şateki sa 
qi  beş sel  ağalane harey. Ocal  cüqüney. Tubul amdarxoxun tavare 
xabar  haki.  Şukalasta  tavar  tene  baki.  Tubul  biti  xode  oka  baci 
alabsune curesi. Oşa cupuxo 
- Zu xoda alabes bakaz xoda usum zobanan. 
Mər pi Tubul xode okane baci. 
Sa-pə dəqiqə icu qirqirbi sa zor ciğinepi xod malal bakayn iz 
qanuxun  qalepi  Coğa  cərkestundi  xuyba  baki  cux  mükluğaxun 
tutupsane burki. Tubul xode okaxun cere. Samal iz qala curepi.  İz 
pulmoğan  hikal  tene  aksay.  Şotik  calxala  cupuxoxun  suntu  iz  toğ 
kalepi. İz pulmox bikesuna avabakesedi. Coğon şatay kulaxun biqi 
dəstin  toqo  eneceri.  Şotoqon  dəstənaxun  yaralu  coğo,  sal  Tubul 
peyhlivana Covurluna  tatunşeri.  İşkari  pul  kayteneciki  -  kaytenesi. 
Tubula arabina laxi qoyatun taşeri. Colci dosten Tubulin beleğoğo 
koyane  eceri.  Peyhlivani  n  kaci  baksuni  xavar  hər  qala  panepi. 
Türkə cayenenal  şotay pulmoğo kaypes tetunbay. Tubul peyhlivan 
bis-kose  usen  vicey  qare  Osmani  koya  yəşəyşibi.  Geyin  qineyal 
udixosta camateyna ük bakasbala amdarxo nextun: 
-  "Əş,  Tubulal  zorbaney,  iz  axir  kə  bay?  Kertayna  iz  zora 
kanexi, iz pulmoğune baki" 
 
Tubul da güclü idi 
Dördüncü rəvayət (S: 5; Tr: 5) 
 
Dildən–dilə  gəlib  çatmış  söz-söhbətlərə  görə  Tubul  pəhləvan 
qədim Qəbələdə yaşamışdır. Qəbələdə yaşamış  udilər keçmişdə də 
xalyar
9
  yeyirlərmiş.  Xalyar  Qəbələnin  Doqquzdərə  deyilən 
meşəliyində  daha  çox  olurdu.  Ətraf  kəndin  camaatı  hər  il  fevral-
mart aylarında dəstə ilə Doqquzdərəyə axışıb gəlirdilər.  
                                                           
9
 Yabanı sarımsaq 


 
 
58 
Bir  gün  Doqquzdərəyə  xalyar  yığmaq  üçün  Covurlu 
kəndindən  xeyli  adam  gəlir.  Hamının  başı  xalyar  yığmağa 
qarışmışdı.  Birdən  güclü  külək  qopdu.  Belə  vaxt  meşənin  içindən 
xalyar yığmaq təhlükəli idi. Kəndlilər yığdıqları xalyarı çiyinlərinə 
atıb talaya tərəf  yönəldilər. Talaya çıxar-çıxmaz fəlakət  baş verdi. 
Bir  qoz  ağacı  qopub  yerə  dəydi.  Ağac  bir  qadının  üstünə  düşdü. 
Qadını heç cür xilas edə bilmirdilər. Xoşbəxtlikdən yaxın talada iki-
üç  nəfər  mal-qara  otarırdı.  Onların  arasında  Tubul  pəhləvan  var 
idi.  Tubul  pəhləvan  tez  özünü  səsə  yetirdi.  Gəlib  gördü  ki,  ağac 
qadının ayaqlarını torpağa basdırıb. Yaxşı ki, bir gün əvvəl şiddətli 
yağış  yağmışdı.  Torpaq  yumşaq  idi.  Tubul  üzünü  adamlara  tutub 
balta soruşdu. Heç kimdə balta olası olmadı.  
Tubul  yıxılmış  ağacın  altına  girib  onu  qaldırmaq  qərarına 
gəlir. Sonra qadınlara tapşırır: 
-
 
Mən ağacı qaldıra bilsəm, qadını tez çəkin.  
Belə  deyib  Tubul  ağacın  altına  girdi.  Bir-iki  dəqiqə  özünü 
yığışdırıb güclü nərə çəkdi. Ağac az da olsa yerdən ayrıldı. Qadın 
xilas  oldu.  Dəhşətə  gəlmiş  qadın  sevincindən  titrəməyə  başladı. 
Tubul ağacın altından çıxdı. Bir az yerində dayandı. Gözləri heç nə 
görmürdü.  O,  tanış  qadınlardan  birini  yanına  çağırdı.  Gözlərinin 
tutulduğunu  bildirdi.  Qadın  onun  əlindən  tutub  dəstənin  yanına 
gətirdi. Onlar dəstə ilə yaralı qadını və Tubul pəhləvanı Covurluya 
apardılar.  Kişinin  gözü  açılmadı  ki,  açılmadı.  Tubulu  arabaya 
qoyub  evinə  apardılar.  Çölçü  dostu  Tubulun  mal-qarasını  sürüb 
gətirmişdi  evə.  Pəhləvanın  kor  olması  xəbəri  hər  tərəfə  yayıldı. 
Türkəçarə ilə də onun gözlərini aça bilmədilər. Tubul pəhləvan on-
on beş il qardaşının oğlu Osmanın evində yaşadı.  
Bu  gün  də  el  içində  udilərin  arasında  xalqa,  camaata 
canyandıran  adamlara  deyirlər:  Əşi,  Tubul  da  güclü  idi.  Axırı  nə 
oldu?!  
Yəni özgə üçün gücünü sərf etdi, gözü kor oldu. 
 


 
 
59 
 
Tubul pehylivan sal Qaraməlik 
Komci nagil (
Exlətepi: 5; Taranedi: 5)
 
 
 
Tubul  pehylivani  yəş  əlina  papeney  sa  giyal  bakayin  kul  şip 
tene curey. Əşepsay ape cipi qazayşebsay, üken cureqala kine kəy-
üneqsay. 
Tubulu  yəş  kele  bakaynnal,  kulmoqosta  əlli  işkarizore 
cappaksay.  Axirinci  usenxosta  Tubul  pehylivan  cətin  aize  bakala 
haqsabxon hreketluq tenetastay. Qaraməlik cila sa qacaq usum-usum 
aize  hari-baci  kəsib-fağırğoy  var-dövlətə  başeksay.  Baski-talay 
sebsay.  Tubulen  me  qacaq  Qaraməlika  hema  kərə  akaney.  Buşe 
boyda  küren  eke  loxol,  botala  qılınc  cuxinaxun  suruk.  Qaraməlik 
taradala  kürən  ek  nağılxosta  bakala  ekurxoxun  sal  cəktenesay. 
Damna  amdarxoy  psuna  görə  şotay  ek  burani  ciyarxuney  calxesay. 
Ukaxaltoğo görə Qaraməlik Arapkir ukexala sa qalaxuney harey. Me 
tərəfxo  şoto  Arapkirli  Məlik  kiney  caltunxsay.  Qaraməlik  iz  vətəne 
amdar bespi me tərəfxone arey. Qəbələ Savalani burux ukeğala kala 
izenay  qa  bi  qacaqculuqabsay.  Qaraməlik  me  tərəfxo  eğatan  yaka 
fuksunluq bi kele təngə kiye bati. Koraylun Qırata oxşardala Burana 
yakane  kiye  badey.  Şoto  eke  loxol  akaltoğan  sal  sa  cür  biqes  tetun 
bikes baksay. Aize ci laxi pehylivaan Tubul işqara me əşləstə acizey. 
Tubulen  hələluğ  Qaraməlikaxun  bikeseyna  imkane  yak  bexsay. 
Avaney ki iz kiye cobakayn tokmaşina xəxəbece  bakon.  Qaraməlik 
həlaluq kiye tene cuvaksay. Yakə- tərsə kul baxodi bərəkət kiye badi 
iz kefane zabey. Sa kərəm Qaraməlik Tubul bakala ecnuxun sa şalak 
biriza exti taceney iz pinine akey. Şoto hikal bes tene bey şoto görə 
Tubul aizloğoy töx ixu ca kəyine avay. Tubul aize icu sa qoci kine 
icu nu taşaynal camaten qaltolxo akatan ical zor qaceney. 
Sa joxilin ğine savaxto ujenen Tubulen iz tavara əmna bel laxi 
xod bostaneynak Qaradərinane ciri. Tubulen cəkbi xodain sa tərəfə 
bodi curebi. Sa mal mandakluğo hakseynu curesi, tavara xoda duği 
qula zapepi. Tubuli tavar sa qocin yükay. Şotay tavara tək iz bicey 
ğar  Osmanen  ərene  iz  kine  haki  əşpesestay.  Te  vaxtmuxo  sa  şat 
tavarçin tavara kiye haki nextuney: 


Yüklə 365,57 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   53




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə