69
nexe şoto; ”Me uşelux qonaqba za.” Naxircinen kele mükluğaxun
eneşta qonağa iz koya, şotaynak istale kaye.Padşaxen naxircin
əyiləne aksun çuresa sal nexeki “iz yurdnu yakabale”. Me əyitmağo
pi məktube zame. Me məktuba zamezene: “Me cəyil ğar hari vəf
papale kinək iz bula şanpanan.” Cəil ğar gelene tazi male tazi
hikalaxun xabarsuz hari panepi məktuba tadaltay saraye. Bağe basi,
tiya bakala hovuzi tax mandakbay kiyexun biti cəil ostağal nepane
tazi. Mo nepa bakala vədine padşaxe xuyər bağa tarapsane ceysa
hari hovuza panepsa. Miya hovuzi tox npaxeğala cəilə aneksa. Şo
beğanun, xaşaxun gözəley. Padşaxe xuyər şoto işalainşaki şotay töx
bakala məktuba aki, kalene.Məktuba zameseney. “Me cəil ğar hari
vəf papatan iz bula şantanan”. Xuyər şoto vuruluşakeney ene xuyari
hakla sa fikire eysa məktuba badalbsun. Padşaxen yakabala
məktuba bokosbi təzə məktube zame:”Me cəil ğar haki papale
kinən bez xuyərxun laşkoy banan”.
Sa mal vədə cuaneksa, padşax hari saraya benesaki iz yakabi
cəilaxu iz xuyər nişanlune. Padşax əcuxlainşe baksa amma ene
cəyiney. Hamerluğaxun vüx xi vüx üşü laşkaye baksa. Padşaxen
naxirçin bel iz tacane laxsa. Naxirçi padşaxe bay padşaxe xuyərəl
şotay cux.Şorox iz arzunatun papeğatun yanal beş.
Padşah və çoban (S:7; Tr:5)
Varıydı, yoxuydu, bir padşah vardı. Bir gün, o, müdrik bir
adama dedi:
– Get bax, dünyada nə yenilik var?!
Müdrik dedi:
– Hansısa ölkədə coban yaşayır, hansıkı, sənin məmləkətində
padşah olacaq. Padşah bunu eşidib hec nə demədi. Bir aydan sonra
ikinci müdrik adama müraciət etdi. Eyni cavabı aldı. Padşah
düşündü və səfərə çıxdı. Padşah çox getdi, az getdi, naxırçı yaşayan
yerə gəlib catdı. Çobanı görüb dedi ona:
– Bu gecəlik qonaq et məni. Çoban böyük ehtiramla qonağı
evinə aparıb,onun üçün süfrə acdı. Padşah çobanın uşagını görmək
istədi və dedi:
70
– Öz vətənimə göndərəcəm. Bu sözləri deyib, məktub yazıb,
verdi oğlana.
Bu məktubda yazdı:
– “ Bu cavan oglan sizə gəlib catanda, başını üzün.”
Cavan oglan çox getdi, az getdi, heç nədən xəbərsiz gəlib
çatır məktub verənin sarayına. Bağa girdi və orada hovuzun
yanında taqətdən düşmüş cavan dərin yuxuya getdi. O, yuxulu olan
zaman şahzadə bağı gəzməyə çıxır və hovuzun yanına gəlir.
Burada, hovuzun yanında yuxulayan cavanı görür. O, günəşdən,
aydan da gözəl idi. Şahzadə ona yaxınlaşır və yanındakı məktubu
görür, götürüb oxuyur. Məktubda yazılmışdı.”Bu cavan oglan gəlib
sizə çatanda bogazını üzün.” Qız artıq ona vurulmuşdu və aglına
belə bir fikir gəlir: məktubu dəyişmək. Padşah göndərən məktubu
yandırıb yeni məktub yazır: ”Bu cavan oğlan sizə gəlib çatan kimi,
mənim qızımla evləndirin.” Bir az vaxt keçəndən sonra padşah
saraya qayıdır və qızının göndərdiyi cavanla nişanlandığını görür.
Padşah qəzəblənir, amma iş-işdən keçmışdı. Beləliklə, padşah yeddi
gün, yeddi gecə toy etdi və öz tacını çobanın başına qoydu. Çoban
şahzadə oldu, şahzadə onun həyat yoldaşı.
Qoy onlar öz arzularına çatsınlar, biz də öz arzumuza.
Kalna nağıl upa (
Exlətepi: 1;
Taranedi: 1)
Kalna, zayna nağıl upa,
Bezi nepal harekan.
Muculiyox göynuxun
Hari oka bareqan.
Kalna, zayna nağıl upa,
Əylin umöğoy tume.
Şuyenen çəpkin kə pi?
Tülkünen dadala
Taşiri çöle təribi?
Nənə, nağıl de (S: 1; Tr: 1)
Nənə, mənə bir nağıl de,
Mənim yuxum da gəlsin.
Ulduzlar göydən
Gəlib yerə tökülsün.
Nənə mənə bir nağıl de,
Uşağın qulağının dibinə.
Ayı gizlicə nə deyirdi?
Tülkü tutan xoruzu
Aparıb çölə buraxdı?
71
Kalna, zayna nağıl upa,
Nəyni biyəsin porsux,
Çeri tenetsi orobay?
Sasnağəğəl poy horabay?
Toyşanen kələme taştay,
Taşeri şüva tastay?
Kalna ene tez baskal,
Beğ cerene kəyebay.
Ğayin mena extezu,
Bez qəşinə botezu,
İzi qacaal aqezu.
Nana, nana, ay nana,
Hər za aqatan nexnu “oy”.
Bezi qəşəne qace,
Vi mayna kace poy?
Nənə mənə bir nağıl de,
Dünən axşam porsuq,
Küsüb çıxıb getdi?
Bəs kirpi hara getdi?
Dovşan kələm aparırdı,
Aparıb kimə verdi?
Nənə, daha yatmıram,
Gün çıxdı səhər açıldı.
İti bıçağı götürmüşəm,
Barmağımı kəsmişəm,
Ağrısını da çəkmişəm.
Ana, ana, ay ana,
Hər məni görəndə deyirsən “oy”.
Mənim barmağım ağrıyır,
Bəs sənin haran ağrıyır?
Bavoğoy əyitmux, misalxo sal ukğala əyitmux (Exlətepi: 9;
Taranedi: 7)
Atalar sözü, məsəl və deyimlər
(S:9 və Tr: 7)
Gödək ğaşba, buxoy tapa
Gödək bağla, uzun döy
Pirdi doptal
Yalançinin yalançısı
Əfçi fukal
Yalan
Xə tapkal
İt döyən
Dostları ilə paylaş: |