Azsayli xalqlarin folkloru



Yüklə 365,57 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə27/53
tarix11.03.2018
ölçüsü365,57 Kb.
#31153
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   53

 
 
91 
Аварал Дагестаналда (850011-29,21%), Россиялда (62000), 
Азарбайжаналда 
Закатала 
ва 
Билкан 
районалда 
(50,9),Чеченистаналда 
(6864), 
Гуржустаналда 
(11996), 
Туркиялда  (80000),  Украйната  (1496),  Казахстаналда  (1206), 
Суриялда, Иорданиялда, Г1арабистаниялда ва цогиял улкаялда 
ро1нуришна. 
Закатала ва Билкан районалда аварал Катех, Тала, Билкан, 
Мазун  г1оразда  кьад  компакт  ро1нуришна.  Закаталалда  21, 
Билканалда 25 аваразул росиял ругу. 
Закатала  районалда  Ч1ар,  Гойам,  Чукакуба,  Динчи, 
Чардахлар,  Мак1ов,  Йолайуж,  Ойтала,  Пашан,  Мац1ех, 
Къибиздара,  Билкан  районалда  Ц1илбан,  Мах1амалар, 
Халантала,  Ч1едеровтала,  Беретбина,  Музумкъара,  Катех, 
К1одок1бина,  Беч1акъарбина,  Моллачыбина,  Роч1аг1ах1мад, 
К1ац1бина, Къабахчоли, Гайса г1адинал росиял ругу. 
Чардахлар,  Тала,  Къац1бина  г1адин  росибазда  аварал, 
падарал ц1ахуралгун ц1адахъ ро1нуришна. 
Avarlar  əsasən  Dağıstanda  (850011-29,21%),  Rusiyada 
(62000),  Azərbaycannın  Zaqatala  ve  Balakən  rayonlarında  (50,9 
min),  Çeçenistanda  (6864),  Gürcüstanda  (11996),  Türkiyədə  (80 
min),  Ukraynada  (1496),  Qazaxıstanda  (1206)  qismən  də  Suriya, 
İordaniya, Səudiyyə Ərəbistanında və başqa ölkələrdə yaşayırlar. 
Zaqatala  və  Balakən  rayonlarında  avarların  kompakt  şəkildə 
yaşadığı  ərazilər  Katex,  Tala,  Balakən,  Mazım  çaylarının 
ətraflarıdır.  Zaqatala  rayonunda  21,  Balakən  rayonunda  isə  25 
avar kəndi vardır. 
Zaqatala  rayonunda  Car,  Göyəm,  Çökəkoba,  Dardoqqaz, 
Dinçi  (əvvəlki  Danaçı  kəndi),  Aşağı  Çardaxlar,  Silban,  Makov, 
Yolayuc,  Oytala,  Paşan,  Matsex,  Qəbizdərə,  Yuxarı  Tala, 
Çardaxlar və s. 
Balakən  rayonunda  Salban,  Mahamalar,  Uzuntala,  Çede-
rovtala,  Beretbinə,  Mazımkara,  Katex,  Baciqarbin,  Kodoqbinə, 
Kamıştala,  Mollaçibinə,  Pirqax,  Roçəhməd,  Xalatala,  Qasbinə, 
Qabaxçöl,  Qaysa  və  s.  Yuxarı  Çardaxlar,  Yuxarı  Tala,  Qasbinə 
kəndlərində  avarlarla  yanaşı,  Azərbaycan  türkləri  və  saxurlar  da 
yaşayırlar.  


 
 
92 
 
Билкан маг1арулазде хасаб Къех1 культурияб централъул 
«Жагьан»  фольклор  ансамбл,  васазул  «Кавказ»,  Шумбул 
культурияб  централъул  «Ясал»  расани  групп,  Мах1амалар 
культурияб централда «Табасум» расаниялъул груп, Закаталата 
ясазул «Алазан» групал руго.  
«Жагьан» фольклор ансамбл 2011 соналъ Бакуялда бураб 
«Азарбайжан  г1азизаб  ватан»  ц1ири  Азарбайжан  Миллиял 
Дагьалазул  III  Республика  фестивалу  гьубураб  г1ахьаллъиялъ 
«Халкъияб  коллектив  ц1ар  щана.  Району  гьурурал  тадбиразда 
гьезие бак1 кьола.  
Азарбайжан 
аварал 
Билкан 
районул 
Габахчоли, 
Мах1амалар,  Музумкъара  росну,  Закатала  районул  Узунтала, 
Ц1илбан,  Миц1их,  Ч1ар,  Ахахъдара  росну  г1умру  гьубулеб 
росдул школазда анкьилъ 2 саат дарс кьолеб бугу. Гъанияб 19 
мактаб  бугу.  2009  соналъ  к1араб  сиях1ита  т1амита  49.8  мин 
авар ругу.
  
 
Balakəndə  avar  xalqına  məxsus  Qaysa  kənd  mədəniyyət 
evində  “Cahan”  folklor  ansamblı,  oğlanlardan  ibarət  "Qafqaz", 
Şambul  kənd  mədəniyyət  evində  “Qızlar”  rəqs  qrupu,  Mahamalar 
kənd  mədəniyyət  evində  “Təbəssüm”  rəqs  qrupu,  Zaqatalada 
qızlardan ibarət "Alazan" rəqs qrupları vardır. 
“Cahan”  folklor  ansamblı  2011-ci  ildə  Bakı  şəhərində 
keçirilən “Azərbaycan doğma diyar” devizi altında Milli Azlıqların 
İncəsənəti  III  Respublika  festivalında  fəal  iştirak  etmiş,  Xalq 
kollektivi  adına  layiq  görülmüşdür.  Rayonda  keçirilən  tədbirlərdə 
onların çıxışlarına xüsusi yer verilir.  
Avar  dili  avarlar  yaşayan  kənd  məktəblərində  həftədə  2  saat 
olaraq  keçilir.  Belə  19  məktəb  vardır.  2009-cu  ildə  aparılmış 
siyahıya  almaya  əsasən  Azərbaycanda  49,8  min  nəfər  avar 
yaşayır
15
 
 
                                                           
15
 Məlumat AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun elmi əməkdaşı Cəmilə 
Keyserovskaya tərəfindən əldə olunmuşdur
 


 
 
93 
Нак1 гьарнаб г1адат 
(Материал данде гьубурай: 15; Тр: 9) 
 
Нилъер  умумузулзол  нак1  баллун  ч1араме,  бакъ 
шунугьеме бакъгьарнаб г1адат боъна. Г1емераб заманалъ нак1 
бадугь  емерукъ  дагьил  бугаб  мехалъ  росну  цочам  рикъиб 
буржах1ал  гьурунароа,  к1еч1  г1ах1набоа.  Регьу  к1аразиги 
кьунбоа,  унтарази  щинзибоънабоа.  Цо  12-15  сон  бараб 
васдакьад  г1анч1лал  рухьун  росну  серзивона.  Гъаниял 
хьизанази “ц1адал х1ама” бицанбоа. 
Цадах ругаз ах1на: 
Г1исин бади, шурунбади, 
Шуго къоялъ чвахун бади. 
Бесдал лъимазе г1оло бади 
Херал руччабазе г1оло бади 
Къаси мехалъ чахунбади 
Къади мехалъ танкъч1ун бади. 
 Амин, я Aллагь! 
 
Mövsüm və mərasim nəğmələri 
Yağış arzulama ayini (Мətni təqdim etdi: 15Tr: 9) 
 
Qədim  avarlar  yağışın  yağmasını,  günün  çıxmasını  istəyərək 
müəyyən  mərasimlər  keçirir  və  bu  zaman  nəğmələr  oxunur.  Bu 
mərasimlərdən  biri  də  yağışın  yağması  istəyi  ilə  bağlıdır.  Mərasim 
səhər  başlanır.  Kənd  qadınları  bir  evə,  ya  bir  neçə  evə  toplaşır, 
əriştəyə  oxşar  yemək  bişirirlər  (буржах1ал).  Gələn-gedən  həmin 
yeməkdən yeməlidir. Kənddə 12-15 yaşlarında oğlan uşaqları yaşıl 
otlarla,  ağac  budaqları  ilə  bəzənir  və  kənd  boyu  onlar  nəğmə 
oxuyaraq  gəzirlər.  Bu  cür  geyimli  uşağı  (ц1адал  х1ама)  “yağış 
eşşəyi” adlandırılar.  
Onlar bu nəğməni oxuyurlar:  
Narın yağsın, tez-tez yağsın, 
Beş gün dayanmadan yağsın. 
Yetim uşaqlar üçün yağsın, 
 


Yüklə 365,57 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   53




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə