102
Заманатса шикаят (E:2, алаваял, с. II)
Təmsil
Zəmanədən şikayət
(Ə:2, Əlavələr, s: II)
Dun hеr hyana,
Hadiq ğana,
Aylеmalaylu.
Tsa ğurana,
Rac hülana,
Aylе malaylu.
Haboduk Car,
Biqzi qanab ğo,
Ğayla dir bеçеd,
Aylе malaylu.
Canqu Mеhеd,
Bеknu kanab ğo,
Ğayla dir bеçеd.
Дун х1ерлъала
Кудиса вортала
Вай Аллагь
Цабал рекну
Рортала
Вай Аллагь
Кили дир гьободухъса
Кьехь бихъанал къоял
Вай Аллагь
Кили х1ийваналъул
бох
Ц1а бахъу канал
къоял
Вай Аллагь
Qurd
şikayət еdir ki,
mən qocalıb
əldən düşmüşəm,
ay Allah!
Dişlərim
qırılıb,
tökülüb.
Saçlarım
çallaşıb,
tökülüb,
ay Allahım!
Hanı dəyirmandan
qorğa oğurladığım
günlər,
ilahi?!
Hanı malın budunu
şaraqqıltıyla qoparıb
yеdiyim günlər,
ilahi?!
(Тр : 9)
103
Хизаназул туншай
К1ох1ло-х1ус
(Гермес
букъараг1ан
къанк1набоа,
датасиги к1ох1ло гьубунбоа) (Материал данде гьубурай: 16;
Тр: 9)
Нижер росну хизанал К1ох1ло-х1ус туншанроа. Даме
к1ох1ло боч1у, далъул бок1ноб ч1ич1ид к1араб гермес
боънабоа. Гермес букъараг1ан къанк1набоа, датасиги к1ох1ло
гьубунбоа.
Хизанал рак1артун к1анароа чолну халалъиги г1еблъиги
бащи мет1ралъул хандахъ бохънабоа, гъирагъу ишара лъуна.
Чам хизан батунхьа, масала щуго батунхьа ункъгу ишара
лъуна. Гьар хизан кудиб баши мет1ралъул х1усгун ишарата
жанив вохъунч1ана. Дав цо васас микьгу яги анц1гу мет1раца
батун к1ох1ло хъандагъу т1амзи хьала. Ункъгу хизаналъ аб
бичабшунуру, к1уди ругал х1асаз нахъи бабшина. Нахъи
бараме к1ох1ло киб танхъулъа даб хизаналъ дабаца базихьала.
К1ох1ло хандагъу бортунлъа хизаназ бак1 хъисана. Даб щуго
хизанта кьороб даб ункъгу ишарата кьороса бак1 хьези баг1ац
бабшина. Щев ишарца къат1ив хотухьа дас к1ох1ло
лъаг1зихьала. Хизаназса цояв хамав вуме хизаназ к1ох1ло
рик1к1адрик1к1ад хьаг1на Дас бавуц1и, дав собозиг1ан
векерзивона.
Туншаю ц1и верасда нахъ г1ерена адин:"ци верав Зал
кьах"
Uşaq oyunları
Qohölö-hüs (Topu əvəzedən çürük heyva – ağac) (Mətni
təqdim etdi: 16; Tr: 9)
Bizim kənddə uşaq oyunlarından qöhlö-hüs oynayardıq. Bəzi
kəndlərdə bu oyuna Top-Hüs də deyirlər. O vaxt ki, top olmayıb,
topu çürük heyva ilə əvəz eləyiblər. Çürüyən heyva bərkiyirdi,
ondan düzəldirdilər.
104
Uşaqlar yığışıb gedirlər bir sahədə quyu qazırlar, təxminən
diametri yarım metr, dərinliyi də yarım metr kimi quyu qazırlar,
sonra quyunun ətrafında xırda işarələr qoyurlar. Beş-altı dənə,
neçə dənə uşaq varsa, məsələn, beş uşaq varsa, dörd nişan qoyulur.
Biri oyunda olmalıdı. Hər uşaq əlində təxminən bir metr çubuqla
nişanənin ortasında durur. O biri uşaq da səkkiz metrədənmi, on
metrədənmi məsafədən topu ortadakı quyuya salmalıdır. Dörd uşaq
isə bunu qoymur, əllərindəki ağacla onu qaytarır. Qaytaranda o top
harada dayansa, o uşaq onu oradan atmalıdır, təzədən. Bəlkə də o
uşaq qaça-qaça gəlib qaytaranda bir az yaxından tutur o topu ki,
ata bilsin içəri. O top əgər quyuya düşərsə, onda əlində çubuq olan
uşaqlar yerlərini dəyişirlər. O anda topu atan uşaq onların o
nişanəsinin birini tuta bilsə, onda bir nəfər çöldə qalacaq. O çöldə
qalan başlayır o topu atmağa. Özü də topu atan uşaqlar çalışırlar
ki, topu uzağa vursunlar ağacla ki, o qaçan adam uzaqdan atası
olsun, çalışırlar, onu çox qaçırsınlar.
O qaçdıqca da onu lağa qoyub deyirlər ki, təzə gələn uşaqdı,
xamlayırlar uşağı. Bu təzə gələn xamdı, bunu çox qaçırmaq lazımdı.
Bərk vururlar ki, uzağa getsin, qayıdır o biri başqa tərəfə vurur.
Təzə gələn uşaq xamdı. Onu ələ salırlar. Çalışırlar ki, bu təzə uşaq
ora qaçsın, bura qaçsın, əldən düşənədək qaçsın.
Oyuna təzə gələn uşağın ardınca belə qışqırırlar: tsverov Zal
gax – təzə gələn cəld Zaldır (Burada oynayan uşaq Rüstəm Zalla
müqayisə olunur).
К1алг1едери (Материал данде гьубурай: 16; Тр: 10)
Yanıltmaclar (Mətni təqdim etdi: 16; Tr:10)
Nijer ruho rohul muh,
Rohul ruho muçul umuh.
Нижер рохьо рольул мугь
Ролъул рохьо мучул мугь (Tr: 9)
Bizim meşədə buğda dənəsi,
Buğda meşəsində darı dənəsi.
105
Тапмажа (Материал данде гьубурай: 16; Тр: 10)
Tapmacalar (Mətni təqdim etdi: 16; Tr:10)
Mahla goroy guxey abay
(Tundur)
Мах1ла кьорой кьюхъай абай (тундур) (Tp: 9)
Həyətin ortasında alçaq xala
(Təndir)
Rok seru sernab, bokoa boaneb
(Xirisi)
Рокъ серу сернаб бок1оа боанаб (хьириси) (Tp: 9)
Evi fırlanır, küncdə oturur
(Süpürgə)
Абдулх1амидил карамат (Материал данде гьубурай:
16; Тр: 9)
Бицин бугу Динчи росну Абдулх1амид бицарав адам
вейла. Дав адам г1узру бугав воа. Дасул абайги лъай бугай
дибирай йела. Дав чи ккарамата вейла. Нак1 бадугьеме нак1
бадзибогъна боъла, г1емер бадухьа т1анкъзибона, унтрази чара
гьубун боа. Дас аллагьасухъса щеб гьарухьа къубул
бебшинбоа. Дав чис керак гьанку аллагьасда дуг1аял
гьурунароа. Бадиса маг1у би ч1оболун гьари банбоа. Г1екь
банбоа дасда. Дуг1а лъуг1арме бехьнабоа нак1 балла. Нак1
баллун чармеги дуг1а гьубунбоа. Нак1 къот1набоа
Абайги гьасул г1емер как дин бугай йейла. Г1умрута
жаниб цонаги чорто гьанк1у балай ткани берцинлъи бугу
серухъ. Далъ жеги гьанк1нуру ч1орто. Чияс ч1орто женед
гьанк1раме далъул бер к1отагьана зияртилъ рерал адамзухъ ва
дай бицин бугу авараг йейца мах1румлъана
Данжу Абдулх1амидил абалъул х1уб зиярат бугу. Дасул
х1убги абата раг1аа бугу.
Dostları ilə paylaş: |