Azsayli xalqlarin folkloru

 
 
137 
Leyla (Xabarbı hı-ına va Tərcuma hı-ına: 14) 
 
Vaxkabu yuxqan kıxa, 
Sa qonce aşmışşuka. 
Vak akaraba qavcu, 
Yizdab miz aşmışşuka. 
Na-a ğu can ileşe, 
Yığnı derden zı deşşe. 
Ğu qaycesdime, Leyla, 
Axu zı ayazbişe. 
 
Zı dünyeynı xaznençe, 
Saccu ğiryat alatu. 
Sa micaqnı teteke. 
Zı hamanıd vas adı. 
Na-a ğu can ileşe, 
Yığnı derden zı deşşe. 
Ğu qaycumeqa, Leyla, 
Axu zı ayazbişe. 
 
 
Leyla (S: 14; Tr: 14) 
 
Öz vaxtında yaz gəldi,  
Bir qönçə açılıbdı. 
Onu sənə oxşatdım. 
Mənim də dilim açılıbdı. 
Niyə sən canımı alırsan, 
Sənin dərdindən mən ağlayıram. 
Səni görməkdən ötəri, Leyla, 
Gecə ayazında qalmışam. 
 
Mən dünyanın xəzinəsindən, 
Bircə qeyrət götürdüm. 
Gözəl bir gül dəstəsiylə 
Onu da sənə gətirmişəm. 

---

 
 
138 
Niyə canımı alırsan, 
Dərdindən mən ağlayıram. 
Səni görməkdən ötrü, Leyla, 
Gecə ayazında qalmışam. 
 
Ay aman, aman, aman
 
(Ə:2, s:487-488; Tərcuma hı-ına: 13) 
Ay aman, aman, aman (Ə:2, s:487-488; Tr: 13) 
 
Qelik etu tikan, 
Aman, aman, ay aman. 
Yikençe qayşe tikan 
Hayna micaqna sipıri 
Ay aman, aman, aman. 
Şavunbışda, qohari. 
 
Xılex xəmna kalağay, 
Ay aman, aman. 
Xaybışil odun daxa, 
Hayna micaqna sipıri 
Ay aman, aman. 
Şavun buşda, qohari. 
 
Kadeşısda denıb deş, 
Ay aman, aman. 
Hicbı sa-as cıqa deş, 
Zaka adami deşva 
Ay aman, aman 
Şavacar tabal he-e deş. 
 
Həşde zaka qohar deş, 
Ay aman, aman. 
Davatbışe cıqa deş 
Qoharbı qeb vobunbu 
Ay aman, aman 
Zı tabaleena deş. 
Ayağa batan mıxdı, 
Aman, aman, ay aman.  
Bilmirəm hardan çıxdı, 
Əri olmayan qadın, 
Ay aman, aman, aman. 
Hamısından yazıqdı. 
 
Əlinə alan yüzdü, 
Ay aman, aman. 
Еvləri üzbəüzdü, 
Əri olmayan qadın, 
Ay aman, aman. 
Hamısından ucuzdu. 
 
Toyuğa tökdüm dəni, 
Ay aman, aman. 
Bilmədim yеri hanı. 
Ərim öləndən sonra 
Ay aman, aman. 
Hеç saya salmır məni. 
 
Əksiklər yaman çoxdu, 
Ay aman, aman. 
Ürəyə batan oxdu, 
Qohumlar çox olsa da, 
Ay aman, aman 
Məni axtaran yoxdu. 
 

---

 
 
139 
Donuka vob yamalıx, 
Ay aman, aman. 
Xa-ad deşın urvalıx. 
Adami deşva zaka, 
Ay aman, aman. 
Həşde deşın yaraşığ. 
 
Karavane kar ha-a, 
Ay aman, aman. 
Hicıd ucağıl ha-a, 
Adami deşva zaka  
Ay aman, aman. 
Cuvab saymış hida-a. 
Dona vurdum yamağı, 
Ay aman, aman.  
Nеyləyirsən saymağı. 
Ərim öləndən sonra 
Ay aman, aman. 
Hеç yoxdu yaşamağı. 
 
Yеməyi tökdüm qaba, 
Ay aman, aman. 
Baxdım mən o kitaba, 
Ərsiz arvadın sözü 
Ay aman, aman, 
Hеç kəs almır hеsaba. 
 
Yıkbışın davatbı (Ə: 2, s: 486; Tərcuma hı-ına: 13) 
 
Hişdi  davatbışe  mənibı  eyhe  deşdi  (içeşini  davatbışe).  Sacu 
havabıni  ilixə,  “Sarıbaş”,  “Uzun  dera”,  “Lezginka”,  “Məhərrəm 
kəndi”. İçi koçmuşeenqə həlva, itvni hele.  
   
Saxur toyları (Ə: 2, s: 486; Tr:13) 
 
Mahnı oxumaq olmazdı bizim toylarda (qız toylarında). Ancaq 
havalar  olardı.  Məsələn,  «Sarıbaş»,  “Uzun  dərə”,  “Ləzginka”, 
“Məhərrəm kəndi” havası olardı. Qızı köçürəndə halva, bal olardı. 
 
Saxuraşini  davatbışe  eyhen  mənibı  (Ə:  2,  s:  486-487; 
Tərcuma hı-ına: 13) 
Saxur  toylarında  oxunan  bayatı-mahnılar
 
(Ə:  2;  s:  486-
487; Tr: 13) 
 
Ğu orzul karı, 
Miçer çakra arı. 
Suvaqılika ilekke 
Suval verığnənqə. 
İçi zas yikel karı, 
Sən yorğun gələndə, 
Səhər tеzdən duranda. 
Suvagili görəydim 
Gün dağlarda olanda. 
Sеvgi canıma saldı, 

---

 
 
140 
Ulençe nag adı. 
Hisdi Suvaqılin yeylax 
Lap əkənada axu. 
 
Çobanaşe qev ha-a, 
Manbı çolexa ca-a. 
Davararıd sakılme 
Suvabı tekda axa. 
 
Zakle qacu deş suval  
Huşşume boşra axas 
Altı sen çoban ıxa  
Çüdüli, qarnay suval. 
Gözlərim yaşardı, 
Bizim Suvagil yaylaq 
Xеyli uzaqda qaldı. 
 
Çobanlar quzu alar, 
Onu yaylağa salar. 
Qoyunlar еnən kimi 
Dağlarda sözsüz qalar. 
 
Biz hеç görməzdik o dağda, 
Oturardım mən sağda. 
Altı il çoban oldum 
Çuğullu qarnoy dağda. 
 
Saxur mireylin mənibı (Ə: 2, s: 
VIII; Tərcuma hı-ına: 13) 
 
Zas ıkkanan haasi, 
Vu immеyhе nəasi. 
Quzayli vеriğ dəngə 
Zı tamaşе haasi 
Saxur  dilində  mahnılar  (Ə:  2, 
Əlavələr: s: VIII; Tr: 13) 
 
İstədiyimi еləyə bilsəydim, 
Sən soruşma nəyə görə. 
Quzеydən günəş еnəndə 
Mən tamaşa еdəydim. 
 
 
 
Mahnıbı-bayatıbı (Xabarbı hı-ına va Tərcuma hı-ına: 12) 
Mahnı-bayatılar
 
(S: 12; Tr: 12) 
 
Abay yixeyir xərna, 
İş haana sos vorna. 
Yed yiş xine vuxi şu, 
Qor moxecın qeeb muğba. 
 
Divarısne ulmoyzar, 
Ger çiyeka gümoyzar. 
Dekkike izin dexxa, 
Darvazayle humoyzar. 
Qaynana böyük olsa da, 
İş görən gəlindir. 
Ana və qız kimi olun siz, 
Gorda yeriniz dar olmasın. 
 
Divar yanında durma, 
Başını yerə çox dikmə. 
Atam izn verməmiş 
Darvazadan boylanma. 

---