Azsayli xalqlarin folkloru

 
 
165 
 
Kallene badal hı-ı? 
Asvarıkle  sa  sıxnarinı  məhəlle  cona  avquna  zer  qaycu  xani 
iyesikle eyhen: 
-
 
Qare ğu hayni zeran kallene badal hı-ı? 
Xani iyese hocome ehes axu eyhen: 
-
 
Qare Asvar zerın kalle badal ha-an karne hocona ğu eyhe. 
Asvare eyhen: 
-
 
Qare  çoci  aqar  mana  vuşda  zerni  na-as  hişdi  zeran  kalle 
mançil vod? 
 
Başını dəyişmisən? 
Asvar  bir  inək  oğrusunun  evinə  qonaq  düşür.  Həyətə  girən 
kimi  görür  ki,  onların  itmiş  inəyi  burdadı.  Asvar  ev  sahibindən 
soruşur: 
-
 
Qardaş, sən bu inəyin başını dəyişmisənmi? 
Asvarın bu sualından pərt olan ev sahibi deyir: 
-
 
Yox Asvar, heç inəyin başını dəyişmək olan şeydirmi? 
Asvar inəyin yan-yörəsinə baxıb deyir: 
-  Onda  bəs  əgər  bu  sizin  inəkdirsə,  niyə  bizim  inəyin  başı 
onun üstündədi? 
 
 
Hizin kar hele 
Sa yiğıl Asvar Suvaqıli Seyid məəllimni xaka mihman arayle. 
Asvare eyhen: 
-
 
Qare Seyid məəllim insan mihman arıme işlemişexena deş. 
Xani iyese Asvar horacınva eyhen: 
-
 
Qare  Asvar  hasrenla  sa  teze  zəifa  hey-ı  vorna,  manava  sa 
xuva, həşte mana kanserteka arkın, mana kiyelesse hin baruq tamı-ı 
dexe vay həlina yizdıd-yığ-nid. 
Asvara zarada eyhen: 
Qare  çoc  Seyid  manke  zara  ixe  zas  otxanan  hele  arkın 
mebınbışıs mihman axas. 
 
 

---

 
 
166 
Yeməyimi ver 
Bir  gün  Asvar  Suvagildə  Seyid  müəllimin  evinə  qonaq  gəlir. 
Asvar deyir: 
-
 
A  kişi,  Seyid  müəllim,  insan  qonaq  gələndə  də  işləyərmi? 
Düşsənə aşağı. 
Evin sahibi Asvarı ötürmək bəhanəsi ilə deyir: 
-
 
Ay  Asvar,  qardaş,  vəziyyət  sən  deyən  kimi  deyil.  Bir  təzə 
arvad almışam, itin birisidi. İndi o, konsertə baxmağa gedib, əgər o 
gələnə  qədər  mən  bu  barını  tikib  qurtara  bilməsəm,  vay  halımıza 
tamaşa elə.  
Asvar tez deyir: 
-
 
A kişi, Seyid qardaş, düş aşağı, onda mənim yeməyimi ver, o 
it gəlincə mən başqa evdə qonaq qalım. 
 
Dilençike kar ıkkan? 
Asvar med sa  yiğıl Seyid məəllimna mihman ixa.  Xani içeşe 
Asvarıkle eyhen: 
-
 
Qare  Asvar  hinna  torbe  hocona  vodun.  Sikının  kanfitbı 
helen şas. 
Asvare zaraba mana torba düqul hav-u eyhen: 
Qare  Seyid  hayinbı  himeqa  beynava  içeri,  heç  insane 
dilençike kar hekkaye. 
 
Dilənçidən nə umur? 
Asvar yenə bir gün Seyid müəllimin qonağı olur. Evdəki qızlar 
Asvarın dağarını göstərib deyirlər: 
-
 
Ədə,  Asvar,  dağarda  nəyin  var?  Bir  az  konfetdən, 
peçenyedən ver bizə. 
Asvar tez dağarı qolları arasında gizlədib deyir: 
-
 
A  kişi,  Seyid,  bu  sənin  qızların  nə  dəli  şeylərdi.  Heç  adam 
dilənçidən də pay umarmı? 
 
Sı-iyid rəhətda deş vodun 
Sa yiğıl Asvarikle eyhen: 
-
 
Qare Asvar hayni dünyeyl vale rəhətna deşur, ğu sı-ı gunad 
otxanan. Uşaxar deş incika-ana, zəifə deş. 

---

 
 
167 
Asvare eyhen: 
-
 
Ay beynavabı şokle man sıiyıd qed rəhətda qimece.  
 
Yığmaq da asan deyil 
Bir dəfə Asvara deyirlər: 
-
 
Asvar, vallah, bu dünyada səndən xoşbəxt adam ola bilməz. 
Dərdin  –  sərin  yox,  arvad-uşağın  yox,  özün  yığdığını  özün  yeyib 
dolanırsan. 
 Asvar deyir: 
- Ay axmaqlar, siz o dilənməyi nə asan görürsünüz. 
 
 
Kalle neçeysna koyşar 
Sa yiğıl Asvar dellakıska arı eyhen: 
-
 
Qare coçi neceysna kalle koyşar? 
Dellake zarafatıs eyhen: 
-
 
Asvar  çoci  vas  beş  mantes.  Asvar  zara  cıqayle  qalxmışxa 
eyhen: 
Ay  çoc  gu  beynavane,  haşa  Suvaqıleşe  əməlemeqana  davar 
elli kapikıs koşar. Ğu hizdı xudmeqani kalleys beş manat eyhe.  
 
Neçəyə baş qırxırsan 
Bir gün Asvar dəlləyin yanına gəlib soruşur: 
-
 
Ə, qardaş, neçəyə baş qırxırsan?  
Dəllək zarafatla deyir: 
-
 
Asvar qardaş, sənin üçün beş manata. 
Asvar tez stuldan qalxıb deyir: 
-
 
Ay  qardaş,  sən  dəlisənmi?  Baxsana  orda  suvagillilər  eşşək 
boyda  qoyunu  əlli  qəpiyə  qırxırlar.  Sən  mənim  yumruq  boyda 
başıma beş manat oxuyursan. 
 
Man ölumni vod 
Sa yiğıl sa məəllim Asvarıka hoyhar şaharekani ıkka. Məəllim 
qer  öqinmişexena  karni  vor.  Hake  Asvarıs  fizikayke,  kimyayke 
sualbı  hele.  Asvare  cavab  kele  deş.  Sayıd  Asvare  məəllimıkle 
eyhen: 

---

 
 
168 
-
 
Bes man hocona ne vakie deş atsa, ne zakle? 
Məəllim  xəm-yığ  fıkırlaşmış  ıxa.  Qırqınqe  lağ  hı-ı  məəllim. 
Mani fıkren məəllim akan hı-ına hini dünyeyle. Asvar nakbışeka arı 
eyhen: 
Ay yazıx man ölumni vod, ne vakle, neyid zakle datsa. 
 
O ölüm idi 
Bir gün Asvar bir müəllim ilə piyada şəhərə gedirdi. Müəllim 
çox  özünü  öyən  adam  idi.  Yol  boyu  Asvara  fizikadan,  kimyadan 
suallar verirdi. Sonra Asvar müəllimə deyir: 
-
 
Bəs o nədir ki, nə sən bilirsən, nə mən bilirəm? 
Müəllim bütün yol boyu gecə-gündüz fikirləşir. Hamı müəllimi 
ələ  salmağa  başlayır.  Bu  fikir  müəllimi  dünyadan  aparır.  Asvar 
yolüstü müəllimin qəbrinin üstünə gəlib deyir: 
-
 
Ay yazıq, o ölüm idi, nə sən bilirdin, nə mən. 
 
Narahatra ımaxa 
Sa yas cıqe Asvarık sataşmışebxa eyhen: 
-
 
Qare Asvar hime zarayi ğu hini yas cıqabışka arayle.  
Asvare mani adamin cuvab surak hassır eyhen: 
-
 
Narahatra ımaxa, yığni ölikar ayresda. 
  
Narahat olma 
Bir yas yerində Asvara sataşmaq məqsədi ilə deyirlər: 
-
 
A kişi, Asvar, nə yaxşı bu yas yerlərinə vaxtında çatırsan. 
Asvar kişinin sözünü yarımçıq qoyub deyir: 
Narahat olma, sən öləndə də mən gələcəyəm. 
 
Zı telesükra vor 
Sa  yığıl  Asvar  kohne  Suvaqılençe  hoyharni  kö.  Sayıd  yuk 
maşın ınsanaşıkan yanaşmışxa Asvarıska. Şofire Asvarikle eyhen: 
-
 
Qare Asvar ğu beynavane vor, maşin ola-ola naas piyadara 
əlhə? 
Asvare eyhen: 
-
 
Qare coçi zı telesüqra vor, şoka huvaqasda vaxt deşda. 

---