Азярбайъан республикасынын тящсил назирлийи

54 
 
    b) Sığorta – bu elə bir Ģeydir ki, heç bir insan bunsuz keçinə bilməz. 
10. a) Mən istəməzdim ki, məni hipnoz etsinlər. 
      b) Mən hipnoz olunmaq istəyərdim. 
11.  a)  Həyatda  ən  vacib  olan  məqsəd  –  gen-bol  yaĢamaq  və  həyatdan  ala 
bildiyin qədər zövq almaqdır. 
     b) Həyatda əsas məqsəd – sakitlik və xoĢbəxtlik əldə etməkdir. 
12. a) Mən soyuq suya tədricən, özümü ona öyrəĢdirə - öyrəĢdirə girirəm.  
      b) Mən dənizə və ya soyuq hovuza dərhal girməyi və tullanmağı sevirəm. 
13.  a)  Müasir  musiqinin  bir  çox  növləri  öz  nizamsızlığı  və  ahəngsizliyi  ilə 
mənim xoĢuma gəlmir. 
      b) Mən yeni qeyri-adi musiqi növlərini dinləməyi sevirəm. 
14. a) Ən pis çatıĢmazlıq – kobud, nəzakətsiz adam olmaqdır. 
      b) Ən pis çatıĢmazlıq  - darıxdırıcı, cansıxıcı adam olmaqdır. 
15.  a)  Mən  emosional  adamlara  üstünülük  verirəm,  hətta  onlar  bir  qədər 
xasiyyətcə çırtqoz olsalar da. 
     b) Mən sakit, hətta ―tənzimlənmiĢ‖ adamlara üstünlük verirəm. 
16.  a)  Motosikl  sürən  adamların,  yəqin  ki,  öz  canlarını  ağrıtmaq,  ziyan 
vurmaq kimi dərkedilməz bir tələbatı var. 
     b) Motosikl sürmək və ya onda getmək mənim xoĢuma gələ bilər. 
 
Məlumatlar üzərində iĢ və interpretasiya  
AlınmıĢ cavablar açar ilə tutuĢdurulur. 
 
1.
 
a   
5. b 
 
9. a 
 
13. b 
2.
 
a   
6. b 
 
10. b   
14. b 
3.
 
b   
7. b 
 
11. a   
15. a 
4.
 
b   
8. b 
 
12. b   
16. b. 
Açar  ilə  üst-üstə  düĢmüĢ  hər  bir  cavab  bir  balla  qiymətləndirilir. 
AlınmıĢ  ballar  toplanır.  Üst-üstə  düĢənlərin  cəmi  duyğulara  olan  tələbatın 
göstəricisidir.    Yeni  duyğuların  axtarıĢının  insan  üçün  böyük  əhəmiyyəti 
vardır.  Çünki,  emosiyaları  və  təxəyyülü  stimullaĢdırır,  yaradıcılıq 
potensialını yüksəldir və sonucda onun Ģəxsiyyətinin inkiĢafına səbəb olur. 
Duyğulara olan yüksək tələbat (11-16 bal) yəni ―əsəbləri qıdıqlayan‖ 
təssüratlara olan meylin  (çox güman ki,  nəzarətsiz olan) olduğunu göstərir, 
bu da ki, çox vaxt sınaqdan keçən adamın riskli macəralarda və tədbirlərdə 
iĢtirak etməyə təĢviq edə bilər.  
Duyğulara  olan  tələbatın  orta  səviyyəsi  6-10  baldır.  Bu  belə 
tələbatları  kontrol  etmək  bacarığından,  onların  təmin  edilməsində 
mötədillikdən, yəni, bir tərəfdən,  yeni təcrübələrə getməyə hazır olmaqdan, 
digər  tərəfdən  isə  həyatın  zəruri  anlarında  təmkinli  və  düĢüncəli  olmaqdan 
xəbər verir. 

---

55 
 
Duyğulara olan tələbatın aĢağı səviyyəsi (o – 5 balla) həyatdan yeni 
təssüratlar  (eləcə  də  informasiyalar)  almağın  zərərinə  tədbirlilikdən  və 
ehtiyatlılıqdan xəbər verir. Bu cür göstəriciləri olan sınanan Ģəxs stabilliyi və 
nizamlılığı həyatda naməlum və qəfildən olan hər Ģeydən üstün tutur. 
 
ZUNQENĠN DEPRESSĠV VƏZĠYYƏTLƏRĠN DĠFFERENSĠAL 
DĠAQNOSTĠKASININ METODĠKASI 
 
 
T.Ġ.BalaĢova  tərəfindən  uyğunlaĢdırılmıĢdır.  Sorğu  depressiv 
vəziyyətlərin  və  depressiyaya  yaxın  vəziyyətlərin  differensial  diaqnostikası 
üçün, skrininq üçün (ilkin həkim müayinəsinə qədərki diaqnostika məqsədilə 
kütləvi tədqiqatların diaqnostikası) iĢlənib hazırlanmıĢdır.  
 
Testin keçirilməsi məlumatların iĢlənilməsi ilə birlikdə 20-30 dəqiqə 
çəkir. Sınanan Ģəxs blankdakı cavabları iĢarələyir. 
Depressiya səviyyəsi: (DS) 
 
DS = 
ter
birb



.
.
 
formulu üzrə hesablanır. Burada 
birb

.
 
-  1,  3,  4,  7,  9,  10,  13,  15,  19  –  nömrəli  ―birbaĢa‖  müddəalara  aid  olan 
cızılmıĢ  rəqəmlərin  cəmidir. 
ter

.   -    2,  5,  6,  11,  12,  14,  16,  17,  18,  20 
nömrəli  ―tərsinə‖  müddəalara  aiddir.  Məsələn,  2  №  müddəanın  1  rəqəmi 
cızılmıĢdır,  biz  cəmə  4  bal  əlavə  edirik;  5  №  müddəanın  2-ci  cavabı 
cızılmıĢdır, biz cəmə 3 bal əlavə edirik; 6 № li müdəanın 3-cü cavabı cızılıb, 
biz  cəmə  2  bal  əlavə  edirik;  11  №  müddəanın  4-cü  cavabı  cızılmıĢdır,  biz  
cəmə 1 bal əlavə edirik və s. 
Nəticədə 20-80 bal arasında olan DS (depressiya səviyyəsi) alınır. 
Əgər DS 50 baldan çox deyildirsə, ―depressiyasız‖ diaqnozu qoyulur. 
Əgər DS 50 baldan çox və 59 baldan az olarsa, yüngül depressiya (situasiya 
və ya nevrotik mənĢəli) haqqında nəticə çıxarmaq olar. DS göstəricisi 60-69 
bal  arasında  olanda  subdepressiv  vəziyyət  və  ya  maskalanmış  depressiya 
diaqnozu qoyulur. DS 70 baldan çox olanda əsil depressiv vəziyyət diaqnozu 
qoyulur. 
 
CAVABLAR ÜÇÜN BLANK 
Depressiya Ģkalası 
               Soyad ________________                 tarix _______________ 
 
Təlimat:  AĢağıda  verilmiĢ  hər  bir  müddəanı  diqqətlə  oxuyun  və 
özünüzü son zamanlar necə hiss etməyinizdən asılı olaraq aĢağıdakı  uyğun 
gələn  rəqəmin  üstündən  xətt  çəkin.  Suallar  üzərində  uzun  zaman 
düĢünməyin, çünki düzgfün və ya qeyri-düzgün olan cavablar yoxdur.  
 

---

56 
 
Sual 
Heç vaxt 
və ya 
nadir 
hallarda 
Bəzən 
Tez – 
tez 
Demək 
olar ki, 
həmiĢə 
və ya 
daima 
1. Mən məyusluq hiss edirəm 
1 
2 
3 
4 
2. Səhərlər mən özümü yaxĢı hiss 
edirəm 
1 
2 
3 
4 
3.Məndə  bəzən  ağlamaq  və  ya 
ağlamsınmaq halları olur 
1 
2 
3 
4 
4. Mən gecələr pis yatıram 
1 
2 
3 
4 
5. Mənim iĢtahım normaldır 
1 
2 
3 
4 
6.  YaraĢıqlı  qadınlara  (kiĢilərə) 
baxmaq, onlarla danıĢmaq, onların 
yanında  olmaq  mənim  xoĢuma 
gəlir 
1 
2 
3 
4 
7. Mən azadlığımı hiss edirəm 
1 
2 
3 
4 
8. Qəbizlik məni narahat edir 
1 
2 
3 
4 
9.  Ürəyim  həmiĢəkindən  bərk 
vurur 
1 
2 
3 
4 
10.  Mən  heç  bir  səbəb  olmadan 
yoruluram 
1 
2 
3 
4 
11. Mənim düĢüncələrim həmiĢəki 
kimi aydındır 
1 
2 
3 
4 
12.  Mən  bacardığım  Ģeyləri 
asanlıqla edirəm 
1 
2 
3 
4 
13.  Narahatlıq  hiss  edəndə  mən 
bir yerdə otura bilmirəm 
1 
2 
3 
4 
14.  Mənim  gələcəyə  ümidlərim 
var 
1 
2 
3 
4 
15.  Mən  həmiĢəkindən  daha  çox 
qıcıqlanıram 
1 
2 
3 
4 
16.  Mən  qərarları  asanlıqla  qəbul 
edirəm 
1 
2 
3 
4 
17.  Mən  hesab  edirəm  ki,  zəruri 
və faydası keçən adamam 
1 
2 
3 
4 
18.  Mənim  həyatım  kifayət  qədər 
dolğundur 
1 
2 
3 
4 
19. Mən hiss edirəm ki, əgər mən 
ölsəm baĢqaları üçün yaxĢı olar 
1 
2 
3 
4 
20. Məni həmiĢə sevindirən Ģeylər  1 
2 
3 
4 

---