99
Emosionalcasına dayanıqlılar (stabil) - narahatlığa meylli olmayan,
xarici təsirlərə qarĢı münasibətdə sabit, etimad doğuran, liderliyə can atan
insanlardır.
Emosionalcasına dayanıqsızlar (neyrotik) – həssas, emosional
,narahatdırlar, uğursuzluqları çətin keçirməyə meylli və hər Ģeyə görə
əsəbləĢən olurlar.
Temperamentin hər tipi təbiətən ĢərtləndirilmiĢdir, ―yaxĢı və pis‖
temperament haqqında danıĢmaq olmaz, ancaq davranıĢın və fəaliyyətin
müxtəlif üsullarından, insanın fərdi xüsusiyyətlərindən söhbət açmaq olar.
Hər bir insan öz temperament tipini müəyyən etdikdən sonra, onun müsbət
cizgilərini daha effektiv istifadə edə bilər.
PSIXOLOJĠ VƏZĠYYƏTLƏRĠN DĠAQNOSTĠK
ÖZÜNÜQĠYMƏTLƏNDĠRMƏ
METODĠKASI (Q. AYZENKƏ GÖRƏ)
Müxtəlif psixoloji vəziyyətlərin təsvirini Sizə təqdim edirik. Əgər bu
vəziyyət sizə çox uyğun gəlirsə, onda bu cavab üçün 2 bal, əgər çox az
uyğun gəlirsə, onda 1 bal, əgər heç uyğun gəlmirsə - onda 0 bal yazılır.
№
Psixi vəziyyət
Uyğun
gəlir
2
Uyğun
gəlir
ancaq
çox az
1
Uyğun
gəlmir
0
1. Özümdə əminlik hiss etmirəm.
2. Tez-tez boĢ Ģeylərə görə qızarıram.
3. Yuxum narahatdır.
4. Tez məyus oluram.
5. Hələ baĢ verməmiĢ, təsəvvürümdə
olan xoĢagəlməz Ģeylərdən narahat
oluram.
6. Çətinliklər məni qorxudur.
7. Öz çatıĢmazlıqlarımı araĢdırmağı
sevirəm.
8. Məni asanlıqla yola gətirmək olur.
9. Mən hər Ģeydən Ģübhələnirəm.
10.
Gözləmə
vaxtını
çətinliklə
keçirirəm (gözləməyi sevmirəm).
11. Bəzən vəziyyət mənə çıxıĢsız
ğörünür, halbuki çıxıĢ yolu tapmaq
100
olar.
12. XoĢagəlməz Ģeylər mənim qanımı
çox qaraldır və mən ruhdan düĢürəm.
13. Çox böyük xoĢagəlməz hadisələr
zamanı kifayət qədər əsas olmadan
özümü günahkar hesab edirəm.
14. Bədbəxtlik və uğursuzluq mənə
heç bir Ģey öyrətmir.
15. Mən çox vaxt nəticəsiz olacağını
düĢünərək
mübarizədən
imtina
edirəm.
16. Mən özümü tez-tez müdafiəsiz
hiss edirəm.
17. Hərdən məndə ümidsizlik halları
olur.
18.Çətinliklər
qarĢısında
özümü
itirdiyimi hiss edirəm.
19.Çətin anlarımda özümü uĢaq kimi
aparıram, istəyirəm ki, hamının mənə
yazığı gəlsin
20.Öz xarakterimin çatıĢmazlıqlarının
islaholunmaz hesab
edirəm
21. Axırıncı sözü öz öhdəmə
götürürəm
22.Tez-tez
həmsöhbətimin sözünü
kəsirəm
23. Məni tez əsəbləĢdirmək
mümkünür.
24.BaĢqalarını məzəmmət etməyi
sevirəm.
25. Ətrafdakılar üçün nüfuzlu olmaq
istəyirəm
26. Az məni qane etmir, çoxa can
atıram
27. ƏsəbləĢəndə, hirslənəndə özümü
çox çətinliklə ələ alıram.
28. Tabe olmaqdansa, rəhbərlik
etməyi üstün tuturam.
29. Mən kəskin, kobud jestlərdən
istifadə edirəm.
30. Mən kinli adamam.
101
31. Adətlərimi dəyiĢmək mənə
çətindir.
32. Öz diqqətimi heç də asanlıqla
baĢqa bir tərəfə yönəldə bilmirəm.
33.Hər bir yeniliyə çox ehtiyatla
yanaĢıram.
34.Məni yola gətirmək, fikrimdən
döndərmək çox çətindir.
35. Mənim baĢımdan çoxdan çıxmalı
olan fikirləri qova bilmirəm.
36. Ġnsanlarla münasibətləri asanlıqla
qura bilmirəm.
37. Planlarımın hətta cüzi pozulması
məni narahat edir.
38. Tez-tez tərslik edirəm.
39. Riskə çox həvəssiz gedirəm.
40.Qəbul
etdiyim
rejimin
pozulmasından çox narahat oluram.
Hər 4 qrup üzrə cavabların ballarının cəmini hesablayın:
I. 1 – 10 suallar narahatlılıq
II. 11 – 20 suallar frustrasiya
III. 21 – 30 suallar
aqressivlik
IV. 31 – 40 suallar ciddilik
I.
Narahatlılıq
0 – 7 bal
narahat olmayanlar
8 – 14 bal orta narahatlılıq, yol veriləcək dərəcə
15 – 20 bal
çox narahat olanlar
II.
Frustrasiya
0 – 7 bal siz çox yüksək özünüqiymətləndirməyə
maliksiz, uğursuzluqlara dayanıqlısınız və
çətinliklərdən qorxmursunuz.
8 – 14 bal
orta dərəcə, frustrasiyanın yeri vardır
15 – 20 bal Siz çox aĢağı özünüqiymətləndirməyə
maliksiz. Siz çətinliklərdən qaçırsınız,
uğursuzluqlardan qorxursunuz