Азярбайъан республикасынын тящсил назирлийи



Yüklə 3,79 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə37/88
tarix17.09.2017
ölçüsü3,79 Kb.
#529
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   88

105 
 
  Rigidlik:  ―yox‖ – 1, 4, 6, 8, 9, 11, 13, 14, 18, 20, 23, 26, 27, 30, 31, 33, 34, 
38, 39, 40, 43, 44, 46, 48, 50. 
  ―Hə‖ – 2, 3, 5, 7, 10, 12, 15, 16, 17, 19, 21, 22, 24, 25, 28, 29, 32, 35, 36, 
37, 41, 42, 45, 47, 49. 
  0 – 13 – sürətlə hərəkət etmə qabiliyyətli (mobil); 
  14 – 27 – rigidliyin  və  mobilliyin cizigilərini biruzə verir
   28 – 40 – rigidli. 
 
HOLMS VƏ RAQENĠN STRESƏ DAYANIQLIĞIN VƏ SOSĠAL 
ADAPTASĠYANIN TƏYĠN EDĠLMƏSĠ METODĠKASI 
 
      Axırıncı son ildə baĢınıza gələn bütün hadisələri yada salmağa çalıĢın və 
sizin ―qazandığınız‖ xalların ümumi sayını hesablayın. 
 
№           Həyatda baĢ hadisələr 
Ballar 
1.
 
Həyat yoldaĢının vəfatı. 
2.
 
BoĢanma. 
3.
 
Həyat  yoldaĢından  ayrılma  (boĢanma  qeydiyyatı  olmadan), 
tərəf müqabilindən ayrılma. 
4.
 
Həbsxanada cəzaçəkmə. 
5.
 
Ailə üzvlərinə yaxın olan bir insanın vəfatı. 
6.
 
Travma  və ya xəstəlik. 
7.
 
Evlənmə, toy. 
8.
 
ĠĢdən  çıxarılma. 
9.
 
Ər-arvadın barıĢması. 
10.
 
Təqaüdə çıxma. 
11.
 
Ailə üzvlərinin səhhətində dəyiĢikliklər. 
12.
 
Tərəf müqabilinin hamiləliyi. 
13.
 
Seksual problemlər. 
14.
 
Ailəyə yeni üzvünün gəlməsi, uĢağın doğulması. 
15.
 
ĠĢ yerində yenidənqurma. 
16.
 
Maliyyə vəziyyətinin dəyiĢilməsi. 
17.
 
Yaxın dostun (rəfiqənin) vəfatı. 
18.
 
PeĢəyönümünün dəyiĢilməsi, iĢ yerinin dəyiĢilməsi. 
19.
 
Həyat yoldaĢı ilə münasibətlərdə münaqiĢələrin artması. 
20.
 
Böyük  bir  Ģeyin  satın  alınması  (məsələn,  ev)  üçün    borc 
almaq. 
21.
 
Borcun  və  ya  istiqrazın  ödəmə  vaxtının  bitməsi,  borcların 
artması. 
22.
 
 Vəzifənin dəyiĢilməsi, qulluqda cavabdehliyin artması. 
23.
 
Oğul və ya qız evi tərk edir. 
24.
 
Ər və ya arvadın qohumları ilə problemlər. 
100 
73 
65 
 
63 
63 
53 
50 
47 
45 
45 
44 
40 
39 
39 
39 
38 
37 
36 
35 
31 
30 
29 
29 
29 
28 
26 


106 
 
25.
 
Fəaliyyətdə yüksək nailiyyətlər, uğur. 
26.
 
Həyat yoldaĢı (kiĢi) iĢdən çıxır (və ya iĢə girir). 
27.
 
Tədris müəssisəsinə daxil olma və ya oranı bitirmə. 
28.
 
Həyat Ģəraitinin dəyiĢilməsi. 
29.
 
Hər  hansı  Ģəxsi  vərdiĢlərdən  əl  çəkmək,  davranıĢ 
stereotiplərini dəyiĢmək. 
30.
 
Müdiriyyətlə problemlər, konfliktlər. 
31.
 
ĠĢ Ģəraitinin və ya vaxtının dəyiĢilməsi. 
32.
 
YaĢayıĢ yerinin dəyiĢilməsi. 
33.
 
Təhsil yerinin dəyiĢilməsi. 
34.
 
Asudə  vaxtın  və  ya  məzuniyyətin  keçirilməsi  ilə  bağlı  olan 
adətlərin dəyiĢdirilməsi. 
35.
 
Dini sitayiĢlə bağlı olan adətlərin dəyiĢdirilməsi. 
36.
 
Sosial fəallığın dəyiĢilməsi. 
37.
 
Bahalı əĢyaların satın alınması üçün (maĢın, televizor) borca 
girmək. 
38.
 
Yuxu ilə  bağlı olan vərdiĢlərin dəyiĢməsi, yuxu pozgunlugu. 
39.
 
Birgə  yaĢayan  ailə  üzvlərinin  sayının  dəyiĢilməsi,  ailənin 
digər  üzvləri  ilə    görüĢlərin  xarakterinin  və  tezliyinin  
dəyiĢilməsi. 
40.
 
Qidalanma  ilə  bağlı  olan  (qəbul  edilən  qidanın  miqdarı, 
pəhriz, iĢtahasızlıq və s) vərdiĢlərin dəyiĢməsi. 
41.
 
Məzuniyyət. 
42.
 
Bayramlar, Yeni ilin qarĢılanması, ad günləri. 
43.
 
Qanunauyğunluğun  yüngül  formada  pozulması  (küçə 
qaydalarının pozulmasına görə cərimə). 
 
26 
25 
 
24 
23 
20 
20 
20 
 
19 
19 
18 
 
17 
16 
 
15 
 
15 
13 
12 
 
11 
 
Nəticələrin interpretasiyası 
 
   Doktor  Holms  və  Raqe  (ABġ)  beĢ  mindən  artıq  pasient  arasında  tədqiqat 
apararaq  xəstəliklərin  (o  cümlədən  infeksion  xəftəliklərin  və  travmaların) 
həyatda  baĢ  verən  müxtəlif  stressogen  hadisələrdən  asılılığını  öyrənirdilər. 
Onlar belə nəticəyə gəldilər ki, psixi və  fiziki xəstəliklər ərəfəsində adətən 
insanın  həyatında  müəyyən  ciddi  dəyiĢikliklər  baĢ  verir.  Onlar  öz 
tədqiqatlarına  əsaslanaraq  Ģkala  qurdular.  Bu  Ģkalada  hər  mühüm  həyat 
hadisəsinə onun stressogenlik səviyyəsinə uygun miqdarda ballar verilir.  
Aparılan  tədqiqatlar  nəticəsində  müəyyən  olundu  ki,  150  bal  hər 
hansı bir xəstəliyin baĢ verəcəyinə  50%  ehtimal verir, 300 bal isə bu riski 
90% -ə qədər yüksəldir. 
Bütün siyahını diqqətlə oxuyun ki, stress yaradan hansı situasiyaların, 
hadisələrin və həyat Ģəraitinin burada yer aldığı barədə ümumi təsəvvür əldə 


107 
 
edəsiniz.  Sonra  hər  bir  bəndi  təkrarən  oxuya-oxuya  hər  bir  situasiyanı 
qiyməyləndirən  balların  sayına  diqqət  yetirin.  Bundan  sonra  son  2  ildə 
həyatınızda  baĢ  verən  hadisə,  situasiyaların  qiymətlərinin  ədədi  ortasını 
hesablamağa cəhd edin (1 ilə aid  balların orta miqdarını hesablayın). Əgər 
hər hansı bir situasiya ildə bir dəfədən artıq baĢ veribsə, onda alınan nəticəni 
verilmiĢ saya bir dəfə vurmaq lazımdır. 
Nəticədə  alınan  qiymət  həm  də  sizin  stressə  qarĢı  olan 
müqavimətinizin  dərəcəsini  təyin  edir.  Böyük  sayda  olan  ballar  –    sizi 
təhlükədən xəbərdar edən həyəcan siqnalıdır. Buna görə də siz stressi aradan 
qaldırmaq  üçün  təcili  tədbir  görməlisiniz.  HesablanmıĢ  qiymətin  daha  bir 
vacib əhəmiyyəti var – o, sizin stress yükünüzün dərəcəsini rəqəmlərlə ifadə 
edir. 
   Əyani olaraq stress xarakteristikalarının müqayisə cədvəlini veririk. 
 
           Balların ümumi sayı 
  Stressə qarĢı müqavimətin dərəcəsi 
                150 – 199 
                200 – 299 
               300 və daha çox     
 Yüksək 
 Orta (stressin kandarında olmaq) 
 AĢağı (stressə tez  qapılmaq) 
 
Əgər, məsələn, balların qiyməti 300-dən yüksəkdirsə - ondan bu real 
təhlükəni göstərir, yəni, siz əsəb yorğunluğu fazasına o qədər yaxınsınız ki, 
sizdə psixosomatik xəstəlik  baĢ verəcəyi gözlənilir. 
Balların  cəmini  hesablamaq  sizə  öz  stressinizin  ümumi  vəziyyətini 
aydınlaĢdırmaq  imkanı  verəcəkdir.  Onda  siz  baĢa  düĢərsiniz  ki,  stress 
situasiyasının yaranmasına səbəb həyatınızda baĢ verən  əhəmiyyətsiz hesab 
etdiyimiz  ayrı-ayrı  hadisələr deyil, onların kompleks (birgə) təsiridir. 
 
                                       Aleksitimiya 
 
  Bu  emosional  vəziyyəti  ələ  almaq  qabiliyyətinin  aĢağı  düĢməsi  və 
ya çətinləĢməsidir. Eyni zamanda bu Ģəxsiyyətin xarakteristikasıdır (koqnitiv 
– affektiv sferanın aĢağıdakı xüsusiyyətləri əlavə olunmaqla):  
1.
 
ġəxsi  narahatlıqların  təyin    və    təsvir  edilməsində    yaranan 
çətinliklər; 
2.
 
Mənəvi  və  cismani  hisslər  arasında  olan  fərqlərin  araĢdırılması 
zamanı yaranan çətinliklər; 
3.
 
SimvollaĢdırma  bacarığının  aĢağı  düĢməsi  –  fantaziyanın, 
təxəyyülün kasadlığı; 
4.
 
Daxildə keçirdiyi həyəcanlara nisbətən xaricdə baĢ verən hadisələri 
daha çox  diqqət mərkəzində saxlamaq. 
 
   


Yüklə 3,79 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   88




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə