Азярбайъан республикасынын тящсил назирлийи

126 
 
 
64.  XoĢuma  gəlməyən  adamlara  qarĢı  münasibətdə  bir  qədər  kobud 
oluram. 
 
65. Mənim mənə ziyan vura biləcək düĢmənlərim yoxdur. 
 
66.  Mən  hər  hansı  bir  adamı  o,  buna  layiq  olsa  da,  yerində  oturda 
bilmirəm. 
 
67. Çox vaxt düĢünürəm ki, düzgün yaĢamıram. 
 
68. Məni dalaĢmağa vadar edə biləcək adamlar tanıyıram. 
 
69. Xırda Ģeylərə görə məyus olmuram. 
 
70. Ġnsanların məni hirsləndirməyə və ya təhqir etməyə cəhd etmələri 
haqqında fikir mənim baĢıma nadir halda gəlir. 
 
71.  Çox  vaxt  insanları  sadəcə  olaraq  hədələyirəm,  amma  hədələri 
həyata keçirmək niyyətim olmur. 
 
72. Son vaxtlar mən çox zəhlətökən olmuĢam. 
 
73. Mübahisə edəndə çox vaxt səsimi qaldırıram. 
 
74. Ġnsanlara olan pis münasibəti gizlətməyə çalıĢıram. 
 
75. Nəyə görə isə mübahisə etməkdənsə razılaĢsam yaxĢıdır. 
 
Adi  Ģəraitdə  məlumatların  iĢlənməsi  zamanı  ―bəli‖,  ―yəqin  ki,  bəli‖ 
cavabları  birləĢdirilir  (―bəli‖  cavabı  kimi  toplanırlar),  eləcə  də  ―xeyr‖  və 
―yəqin ki, xeyr‖ cavabları da (―xeyr‖ cavab kimi toplanırlar) birləĢdirilir. 
Açar 1  
(sınağın sorğu üzrə nəticələrinin iĢlənilməsi üçün) 
1.  Fiziki aqressiya (ə* = 11): 
1+, 9-, 17-, 25+, 33+, 41+, 48+, 55+, 62+, 68+. 
2. Verbal aqrssiya (ə = 8): 
7+, 15+, 23+, 31+, 39-, 46+, 53+, 60+, 66-, 66-, 71+, 73+, 74-, 75-. 
3. Dolayı aqressiya (ə = 13): 
 
2+, 10+, 18+, 26-, 34+, 42+, 49-, 56+, 63+. 
4. Neqativizm (ə = 20): 
 
4+, 12+, 20+, 28+, 36-. 
5. Əsəbilik (ə = 9): 
 
3+, 11-, 19+, 27+, 35-, 43+, 50+, 57+, 64+, 69-, 72+. 
6. ġübhəlik (ə = 11): 
 
6+, 14+, 22+, 30+, 38+, 45+, 52+, 59+, 65-, 70-. 
7. Ġnciklik (ə = 13): 
 
5+, 13+, 21+, 29+, 37+, 44+, 51+, 58+. 
8. Təqsirkarlıq (ə = 11): 
 
8+, 16+, 24+, 32+, 40+, 47+, 54+, 61+, 67+. 
 
* əmsal deməkdir 
Nömrəsində  ―-―  niĢanı  olan  suallar  həm  də  cavabların  əks  niĢanla 
qeyd olunmasını tələb edirlər: əgər cavab ―bəli‖ olubsa, onda biz onu ―xeyr‖, 
əgər  cavab  ―xeyr‖  olubsa,  ―bəli‖  kimi  qeyd  edirik.  Aqressivliyin  hər  bir 
parametrində  mötərizələrdə  göstərilmiĢ  əmsala  vurulmuĢ  balların  miqdarı 

---

127 
 
müqayisə  üçün  əlveriĢli  olan  normalaĢdırılmıĢ  göstəricilər  əldə  etməyə 
imkan verir, hansılar ki, fərdi və qrup nəticələrini xarakterizə etməyə imkan 
verir (sıfır qiymətlər nəzərə alınmır). 
 
Açar № 2  
(və nəticələrin analizi üçün blank) 
―1‖ 
―2‖ 
―3‖ 
―4‖ 
―5‖ 
―6‖ 
―7‖ 
―8‖ 
1+ 
2+ 
3+ 
4+ 
5+ 
6+ 
7+ 
8+ 
9- 
10+ 
11- 
12+ 
13+ 
14+ 
15+ 
16+ 
17- 
18+ 
19+ 
20+ 
21+ 
22+ 
23+ 
24+ 
25+ 
26- 
27+ 
28+ 
29+ 
30+ 
31+ 
32+ 
33+ 
34+ 
35- 
36- 
37+ 
38+ 
39- 
40+ 
41+ 
42+ 
43+ 
 
44+ 
45+ 
46+ 
47+ 
48+ 
49- 
50+ 
 
51+ 
52+ 
53+ 
54+ 
55+ 
56+ 
57+ 
 
58+ 
59+ 
60+ 
61+ 
62+ 
63+ 
64+ 
 
 
65- 
66- 
67+ 
68+ 
 
69- 
 
 
70- 
71+ 
 
 
 
72+ 
 
 
 
73+ 
 
 
 
 
 
 
 
74- 
 
 
 
 
 
 
 
75- 
 
11 
13 
9 
20 
13 
11 
8 
 
 
 
Yekun göstəricilər: 
(―1‖  +  ―2‖  +‖3‖)  :  3=  AĠ  –  aqressivlik  indeksi  (―6‖  +  ―7‖)  :  2=  DĠ  – 
düĢmənçilik indeksi. 
 
A.  Bass  və  A.Darki  aqressiyanın  onların  rəyinə  görə  mühüm  olan 
göstəricilərini və formalarını aĢkara çıxarmaq üçün sorğu təklif ediblər. 
 
1.  Fiziki  qüvvənin  baĢqa  Ģəxsə  qarĢı  yönəldilməsi  –  FĠZĠKĠ 
AQRESSĠYA. 
 
2.  Neqativ  hisslərin  forma  vasitəsilə  (dava-dalaĢ.  qıĢqırıq,  zingilti), 
eləcədə  baĢqa  adamlara  qarĢı  yönəldilmiĢ  söz  birləĢmələrinin  məzmunu 
(hədə-qorxu, qarğıĢlar, söyüĢ) ilə edilməsi – VERBAL AQRESSĠYA. 
 
3. BaĢqalarına qarĢı yönəldilmiĢ qeybətlərin, zarafatların dolayı yolla 
ifadəsi  və  istiqamətlənməmiĢ,  nizamlanmamıĢ  qəzəb  partlayıĢları  (qıĢqırıq, 
ayaqları yerə çırpmaq və s.) – DOLAYI AQRESSĠYA. 
 
4. Adətən nüfuza və rəhbərliyə qarĢı yönəldilmiĢ müxalifətçi davranıĢ 
forması, hansı ki, tələblərə, qaydalara, qanunlara passiv müqavimətdən aktiv 
hərəkətlərə qədər inkiĢaf edə bilər – NEQATĠVĠZM. 
 
5.  ƏsəbləĢməyə  meyllilik,  azacıq  qıcıqlanma  nəticəsində 
coĢqunluqla, kəskinliklə, kobudluqla cavab verməyə hazırlıq – ƏSƏBĠLĠK. 

---

128 
 
 
6. Ġnsanlara münasibətdə inamsızlığa və ehtiyatlılığa meyllilik, hansı 
ki, ətrafdakıların zərər vurmaq nniyyətində olduğuna olan inamdan irəli gəlir 
– ġÜBHƏLĠLĠK. 
 
7. Məhz kimdənsə və ya bütün dünyadan əsil və ya uydurma əzablara 
görə narazılıq, qəzəb hissi ilə ĢərtləndirilmiĢ paxıllıq və nifrətin ətrafdakılara 
qarĢı biruzə verilməsi – ĠNCIKLIK. 
 
8. Müayinədən keçirilənin özünün pis adam olması, pis hərəkətlər  – 
zərərli,  qəzəbli  və  ya  vicdansızcasına  etməsi  haqqında  mümkün  olan 
inamından  irəli  gələn  münasibət  və  hərəkətlər  –  özünə  və  ətrafdakılara  – 
AQRESSĠYA və ya TƏQSĠRKARLIQ HĠSSĠ. 
 
Sorğuda  bəzi  motivasion  təhriflər  (məsələn,  sosial  arzuolunmazlıqla 
əlaqədar olaraq) ola bilər. Əldə olunmuĢ məlumatların etibarlı olmasını əlavə 
olaraq yoxlamaq tələb olunur (ya retestin, ya da digər metodikaların yardımı 
ilə). Bu sorğunun məktəb Ģagirdləri (altıncı sinifdən  yuxarı) və müəllimləri 
(fənn müəllimləri və ―psixoloq‖ ixtisası üzrə təcrübə keçən müəllimlər) ilə iĢ 
zamanı  tətbiqi  sonrakı  korreksiya  iĢi  üçün  kifayət  qədər  diaqnostik  və 
konstruktivdir. 
 
A.ASSĠNGER 
AQRESSĠVLĠYĠN DĠAQNOSTĠKASININ METODĠKASI 
 
 
A.Assingerin testi insanın öz kolleqaları ilə münasibətlərində kifayət 
qədər  nəzakətli  olmasını  və  onunla  ünsiyyətə  asanlıqla  girməyin 
mümkünlüyünü  müəyyən  etməyə  imkan  verir.  Cavabların  çox  obyektiv 
olması  üçün  qarĢılıqlı  qiymətləndirmə  tədbirini  keçirmək  olar  –  bu  zaman 
kolleqalar 
bir-birilərinin 
suallarına  cavab  verirlər. 
Bu  onların 
özünüqiymətləndirməsinin  nə  qədər  doğru  olduğunu    anlamağa  yardım 
göstərə bilər. 
 
Cavabı qeyd edin. 
I. Siz  növbəti iĢ münaqiĢəsindən sonra barıĢıq bağlamaq üçün yol tapmağa 
meyillisinizmi? 
 
1. HəmiĢə. 
 
2. Bəzən. 
 
3. Heç vaxt. 
II. Kritik situasiyada söz özünüzü necə aparırsınız? 
 
1. Içiniz qaynayır. 
 
2. Sakitliyinizi tam qoruyursunuz. 
 
3. Səbrinizi itirirsiniz. 
III. Kolleqalar sizin necə olduğunuzu düĢünürlər? 
 
1. Lovğa və paxıl. 
 
2. Səmimi. 

---