Азярбайъан республикасынын тящсил назирлийи

213 
 
                                                  Cavablar üçün blank 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
25 
26 
27 
28 
29 
30 
31 
32 
33 
34 
35 
36 
37 
38 
39 
40 
41 
42 
43 
44 
45 
46 
47 
48 
49 
50 
51 
52 
53 
54 
55 
56 
57 
58 
59 
60 
61 
62 
63 
64 
65 
66 
67 
68 
69 
70 
71 
72 
73 
74 
75 
76 
77 
78 
79 
80 
81 
82 
83 
84 
85 
86 
87 
88 
89 
90 
91 
92 
93 
94 
95 
96 
97 
98 
99 
100 
101 
                              TƏLĠMAT     
                               
Sorğuda  insan, onun həyat tərzi: həyəcanları, düĢüncələri, vərdiĢləri, 
davranıĢ  üslubu  haqqında  mülahizələr  var.  Bunları  həmiĢə  öz  Ģəxsi  həyat 
tərzimizlə  müqayisə edə bilərik. 
Sorğunun növbəti mülahizəsini oxuyandan və ya eĢidəndən sonra onu 
öz  vərdiĢlərunuzlə, öz həyat tərzinizlə müqayisə edin və qiymətləndirin, bu 
mülahizənin  Sizə  hansı  dərəcədə  aid  olduğunu  müəyyən  edin.  Blankda  öz  
cavabınızı  qeyd  etmək  üçün  ―0‖-dan  ―6‖-ya  qədər  rəqəmlərlə  nömrələnmiĢ 
yeddi variant qiymətdən sizin fikrinizcə sizə uyğun olanı seçin. 
 
                                   Cavab Ģkalası 
-―0‖-bunun mənə qətiyyən dəxli yoxdur; 
-―2‖- bunun mənə aid olduğundan Ģübhə edirəm; 
-―3‖-bunları özümə aid etmək üçün qərara gələ bilmirəm; 
-―4‖-bu mənə oxĢayır, amma bundan əmin deyiləm; 
-―5‖-bu mən oxĢayır; 
-―6‖-bu dəqiq mənim haqqımdadır; 
     Seçdiyiniz  cavab  variantını  cavab  blankında  mülahizənin  sıra 
nömrəsinə uyğun olan xanada qeyd edin. 
 
                              Ġnterpretasiya üçün göstəricilər və açar 
Ġnteqral göstəricilər 
―Adaptasiya‖ 
‖Özü qəbul etmə‖ 
A= a: (a+b) 

100% 
S= a: (a+b) 

100% 
―BaĢqalarını qəbul etmək‖ 
‖Emosional  komfort‖ 
L= 1,2 a: (1,2 a+b) 

100% 
E= a: (a+b) 

100% 
―internallıq‖ 
―üstün olma meyli‖ 
Ġ= = a: (a+1,4 b) 

100% 
D = 2 a: (2 a+b) 

100% 

---

214 
 
                                                            
1 
 
Göstəricilər 
Ifadələrin nömrələri 
normalar 
a 
adaptivlik 
4,  5,  9,  12,  15,  19,  22,  23, 
26,  27,  29,  33,  35,  37,  41, 
44,  47,  51,  53,  55,  61,  63, 
67,  72,  74,  75,  78,  80,  88, 
91, 94, 96, 97, 98 
(68-170) 
68-136 
b 
dezadaptivlik 
2,  6,  7,  13,  16,  18,  25,  28, 
32,  36,  38,  40,  42,  43,  49, 
50,  54,  56,  59,  60,  62,  64, 
69,  71,  73,  76,  77,  83,  84, 
86, 90, 95, 99, 100 
(68-170) 
68-136 
2 
a,b 
Yalançılıq – 
                 + 
34, 45, 81, 89, 
8, 82, 92, 101 
(18-45) 
18-36 
3 
a 
b 
Özü-özünü qavrama 
 
Özü-özünü 
qavramama 
33,  35,  55,  67,  72,  74,  75, 
80, 88, 94, 96 
7, 59, 62, 65, 90, 95, 99 
(22-59) 
22-42 
(14-35) 
14-28 
4 
a  
b 
BaĢqalarını 
qavramaq 
BaĢqalarını 
qavramamaq 
9, 14, 22, 26, 53, 97 
2, 10, 21, 28, 40, 60, 76 
(12-30) 
12-24 
(14-35) 
14-28 
5 
a  
 
b 
Emosional komfort 
 
Emosional 
diskomfort 
23, 29, 30, 41, 44, 47, 78 
 
6, 42, 43, 49, 50, 83, 85 
 (14-35) 
14-28 
(14-35) 
14-28 
6 
a  
 
b 
Daxili nəzarət 
 
Xarici nəzarət 
4, 5, 11, 12, 19, 27, 37, 51, 
63, 68, 79, 91, 98, 13,  
25,  36,  52,  57,  70,  71,  73, 
77 
(26-65) 
26-52 
(18-45) 
18-36 
7 
a  
 
b 
dominantlıq 
 
təsirin altında olmaq 
58, 61, 66 
 
16, 32, 38, 69, 84, 87 
(6-15) 
6-12 
(12-30) 
12-24 
8 
 
Eskapizm 
(problemlərdən 
uzaqlaĢmaq) 
17, 18, 54, 64, 86 
(10-25) 
10-20 
 
Yeniyetmələr  üçün  hər  bir  Ģkala  üzrə  qeyrimüəyyənlik  zonası  və 
nəticələrin  interpretasiyası  haĢiyələrdə  göstərilir,  böyüklər  üçün  isə  - 
haĢiyəsiz. Qeyrimüəyyənlik zonasına qədər olan nəticələr olduqca aĢağı olan 

---

215 
 
kimi,  həmin zonada ən  yüksək  göstəricidən sonrakı  vəziyyət isə  ən  yüksək 
olanlar sayılır. 
 
 
 
T. V. MATOLĠNNĠN ġƏXSĠYYƏTĠNĠN XARAKTEROLOJĠ 
XÜSUSĠYYƏTLƏRĠNĠN EKSPRESS-DĠAQNOSTĠKASININ 
METODĠKASI 
 
Bu metodikanın hazırlaması əsasında müxtəlif müəllif təsnifatlarında 
oxĢar ümumi psixoloji tiplərin dəstinin təkrarı faktı durur (Kettel, Leonqard, 
Ayzenk, Liçko və baĢqaları). 
Təklif  edilən  metodika  Ayzenkin  sorğu  vərəqəsinin  (yeniyetmə 
variantı)  əsasında  yaradılmıĢdır,  burada  neyrotizm  cədvəli  və  introversiya 
cədvəlinin  nəticələrinin  nisbətindən  asılı  olaraq  təsnifatı,  hər  tipin  Ģifahi 
təsviri  və  hər  tip  yeniyetmələri  ilə  münasibətlər  taktikasının  əsas 
istiqamətinin xüsusiyyətləri verilir.  
Əsas  kimi  Ayzenkin  testi  (yeniyetmə  variantı),  cədvəl  nəticələrin 
dərəcələmələri  və  korreksiya  üzrə  hazırlanmıĢ  tipoloji  xarakteristikalar  və 
tövsiyələr istifadə edilmiĢdir. 
ĠĢ mərhələləri: 
1. Ayzenk testinin keçirilməsi 
2. Nəticələrin hesablanması. 
3. Tiplər cədvəli üzrə nəticələrin dərəcələməsi. 
4.  "Yalan"  cədvəli  üzrə  balı  5-dən  çox  göstərən  məlumatların 
seçilməsi. 
 
Təlimat  (psixoloq  üçün):  "Təklif  edilən  suallara  yoxlanan 
düĢünmədən  "bəli"  və  ya  "yox"  cavabı  verməlidir.  Cavab  uyğun  olan 
nömrənin altında sorğu vərəqəsində qeyd edilir)". 
Ayzenkin sorğu vərəqəsi: 
1.Sən öz ətrafındakı səs-küyü və təlaĢı sevirsənmi? 
2. Sənə dəstək vərə biləcək dostlara tez-tezmi ehtiyac duyursan?  
3. Nə vaxt ki, səndən nəsə xahiĢ edirlər sən həmiĢə cavabı sürətlə tapırsan? 
4. Sən nədənsə əsəbiləĢmiĢ vəziyyətdə olursanmı? 
5. Ovqatın tez-tezmi dəyiĢir? 
6.  Doğrudanmı  sənin  üçün  vaxtını  kitablarla  keçirmək  uĢaqlarla  bir  yerdə 
olmaqdan daha xoĢdur? 
7. Səni tez-tezmi müxtəlif fikirlər yatmağa qoymur? 
8. Sən həmiĢəmi sənə deyilən kimi hərəkət edirsən? 
9. Kimisə lağa qoymağı (ələ salmağı) xoĢlayırsanmı? 
10. Buna həqiqi bir səbəb olmadan nə zamansa özünü bədbəxt  hiss etdiyin 
olubmu? 

---