36
Təsvirin xüsusiyyətləri
İti zirvə - həqiqi və ya zənn edilən, Ģəxsən yönəldilmiĢ kimi qavranılan
təhlükədən qorunur;
-baĢqalarına təsir etmək istəyi, hücuma keçir və ya qorunur, ünsiyyətdə
çətinliklər;
-natamamlıq hissini kompensasiya etmək istəyir; hakimiyyətə can atır;
-tərk edilmə hissinə görə və möhkəm mövqe yaratmaq üçün təhlükəsiz
məkan axtarıĢı, mehribanlığa tələbat.
Ağacların çoxluğu (bir vərəqdə bir neçə ağac) – uĢaq davranıĢı, tədqiq
olunan verilmiĢ təlimatlara riayət etmir.
ÖZÜNÜQĠYMƏTLƏNDĠRMƏ DIAQNOSTĠKASININ
Ç. D. SPĠLBERQER, Y. L. XANĠNĠN METODĠKASI
Bu mətn hal-hazırda həyəcan (reaktiv həyəcan bir əhval kimi)
səviyyəsinin və Ģəxsi həyəcanlılığın (insanın sabit xüsusiyyəti kimi)
qiymətləndirilməsi üçün etibarlı və məlumatverici üsuldur. ġəxsi
həyəcanlılıq hissi bir çox vəziyyətləri özü üçün təhlükə kimi qavramaq, bu
vəziyyətlərə həyəcanla cavab vermək kimi sabit meyli xarakterizə edir.
Reaktiv həyəcanlılıq gərginlik, narahatlıq, əsəbiliklə xarakterizə
olunur. Çox yüksək reaktiv həyəcan diqqətin pozulmasına, bəzən incə
koordinasiyanın pozulmasına gətirib çıxara bilər.
ġəxsiyyətin çox yüksək həyacanlılığı əsəbi münaqiĢənin, emosional və əsəbi
gərginliklərin və psixosomatik xəstəliklərin olmasından birbaĢa asılıdır.
Amma həyacanlılıq baĢlanğıcdan neqativ xüsusiyyət olmayıb.
Həyacanlılığın müəyyən səviyyəsi təbiidir və aktiv Ģəxsiyyətin mütləq
xüsusiyyətidir. Bu zaman ―faydalı həyacanın‖ optimal fərdi səəviyyəsi
mövcud olur.
Özünüqiymətləndirmə ĢĢkalası reaktiv (RH N1 – N20-yə qədər olan
mülahizələr) və Ģəxsiyyətə aid (ġH, N21-dən N40-a qədər olan mülahizələr)
həyacanlılıqları ayrı-ayrılıqda qiymətləndirən iki hissədən ibarətdir. RH və
ġH göstəriciləri RH
50
2
1
formulu ilə hesablanırlar, burada
1
Ģkalanın 3, 4, 6, 7, 9, 12, 13, 14, 17, 18-ci bəndləri üzrə üstündən
cızıq çəkilmiĢ rənglərin cəmidir.
2
– isə bütün qalan üstündən cızıq
çəkilmiĢ rəqəmlərin (1, 2, 5, 8, 10, 15, 16, 19, 20-ci bəndlər üzrə) cəmidir.
ġH =
35
2
1
, burada
1 Ģkalanın 22, 23 24, 25, 28, 29,
31, 32, 34, 35, 37, 38, 40-cı bəndlər üzrə üstündən cızıq çəkilmiĢ
37
rəəqəmlərin cəmidir:
2
– isə 21, 26, 27, 30, 33, 36, 39-cu bəndlər üzrə
qalan üstündən cızıq çəkilmiĢ rəqəmlərin cəmidir.
Ġnterpretasiya zamanı nəticəni belə qiymətləndirmək olar: 30-a qədər
-
aşağı həyəcanlılıq: 31-45 –
orta həyəcanlılıq: 46 və ondan çox isə
yüksək
həyəcanlılıqdır.
Orta həyəcanlılıq səviyyəsindən xeyli kənara çıxma, yüksək
həyəcanlılıq insanın mütəxəssis kimi qiymətləndirilməsi situasuyalarında
onun güclü həyəcan vəziyyətinə düĢməyə meylli olmasını göstərir. Bu halda
situasiyanın və məsələlərin subyektiv qiymətini aĢağı salmaq və diqqəti
fəaliyyətin dərindən düĢünülməsinə və uğura inam hissinin formalaĢmasına
vermək lazımdır.
CAVAB BLANKI
Özünüqiymətləndirmə Ģkalası (Ç.D. Spilberq, Y.L.Xanin)
Soyad _________ tarix __________
Təlimat: AĢağıda verilmiĢ cümlələrin həər
birini diqqətlə oxuyun və
BU ANDA özünüzü necə hiss etməyinizdən asılı olaraq sağdakı uyğun
rəqəmin üstündən xətt çəkin. Suallar üzərində çox düĢünməyin, çünkü
düzgün və ya qeyri-düzgün cavablar yoxdur.
Yox, bu
belə
deyil
Yəqin
belədir
Düzdür Tamamilə
doğrudur
1. Mən sakitəm
1
2
3
4
2. Məni heç bir təhlükə gözləmir
1
2
3
4
3.
Mən gərginəm
1
2
3
4
4. Mən təəssüf hissi keçirirəm
1
2
3
4
5. Mən özümü azad hiss edirəm
1
2
3
4
6.
Mən dilxoram
1
2
3
4
7. Məni mümkün uğursuzluqlar
narahat edir
1
2
3
4
8. Mən özümü dincəlmiĢ kimi
hiss edirəm
1
2
3
4
9. Mən qorxuya düĢmüĢəm
1
2
3
4
10. Mən daxili məmnunluq hiss
edirəm
1
2
3
4
11.
Mən özümə əminəm
1
2
3
4
12. Mən əsəbiləĢirəm
1
2
3
4
38
13. Mən özümə yer tapa bilmirəm 1
2
3
4
14. Mənim əsəblərim tarıma
çəkilib
1
2
3
4
15. Mən sıxıntı, gərginlik hiss
etmirəm
1
2
3
4
16. Mən məmnunam
1
2
3
4
17.
Mən fikirliyəm
1
2
3
4
18. Mən həddindən çox
həyəcanlanmıĢam və özümdə
deyiləm
1
2
3
4
19. Mən Ģadam
1
2
3
4
20. Mənə çox xoĢdur
Özünü qiymətləndirmə Ģkalası (Ç.D.Spilberq, Y.L.Xanin)
Cavab blankı
soyadı
tarix
Təlimat: aĢağıdakı cümlələri diqqətlə oxuyun və adətən özünüzü necə hiss
etməyinizdən asılı olaraq, sağdakı rəqəmlərdən uyğun olanını qaralayın.
Suallar ətrafında çox düĢünməyin, çünki burada düzgün və ya səhv cavablar
yoxdur.
cavab
Yox,
bu belə
deyil
Yəqin,
belədir
Düzdür
Tamamilə
doğrudur
1.
Mən sakitəm
1
2
3
4
2.
Məni
heç bir təhlükə
gözləmir
1
2
3
4
3.
Mən gərginəm
1
2
3
4
4.
Mən təəssüf hissi
keçirirəm
1
2
3
4
5.
Mən özümü azad hiss
edirəm
1
2
3
4
6.
Mən dilxoram
1
2
3
4
7.
Məni
mümkün
uğursuzluqlar narahat
edir
1
2
3
4
8.
Mən özümü dincəlmiĢ
kimi hiss edirəm
1
2
3
4
9.
Mən qorxuya
düĢmüĢəm
1
2
3
4
10.
Mən daxili məmnunluq 1
2
3
4