8
R
ədd ol! Qorx-mu-ruq
sən- dən, Rədd ol!
Ç
ə- kil bu yer- dən, rədd ol. Ə- ziz və - tən – dən!
10
-
ğı - sı, ya – ra a – ğı – sı, ya – ra a – ğı – sı
– –
Ər –
lər
duy - maz
ağ - rı – nı, duy- maz ağ
14
“Z
ƏFƏR HİMNİ” kantatası
Ü.Hacıbəylinin kantata janrında yazdığı sonuncu əsərlərdən biri 40-cı illərin
sonunda S.Vurğunun sözlərinə bəstələdiyi “Zəfər himni” olmuşdur. Bu əsər
üslubuna gör
ə bəstəkarın digər kantatalarından fərqlənir:
o bir hissəlidir, burada solo
v
ə instrumental fraqmentlər yoxdur. Lakin mövzunun əhəmiyyətliliyi və əsərin geniş
miqyası onu məhz mahnı-kantata qarışıq janra mənsub olduğunu göstərir. “Zəfər
himni” (Allegro, As-dur) mür
əkkəb üçhissəli formada yazılmışdır. Səlis ritm,
cüml
ələrin punktir bitməsi onu marş janrına yaxın edir. Əsər harmonik-akkord
fakturasına əsaslanır. Burada əsas ideya hər hansı bir aparıcı xor partiyası vasitəsilə
deyil, bütövlükd
ə xor fakturasının xarakteri ilə açıqlanır, akkord üslublu faktura
möht
əşəm səslənən unisonlarla növbələnir. Öz üslubuna sadiq qalaraq, Ü.Hacıbəyli
kiçik, q
ənaətli vasitələrlə lazımi effekti əldə etmişdir.
Əsərin orta hissəsində sabit üçsəsliklərlə bitən imitasiya tipli quruluşlar səslənir.
İmitasiyanın əsasını təşkil edən başlanğıc sıçrayış daha sonra bütün səslərdə keçir,
kulminasiyada is
ə “Yaşa, vətən, yaşa!” sözlərində xorun və orkestrin
parlaq
unisonunda verilir.
Ü.Hacıbəylinin xor üslubunun tipik xüsusiyyəti onun muğam təffəkürü
prinsipin
ə əsaslanmasıdır. Düzdür, akkord fakturalı əsərdə bunu duymaq heç də asan
olmasa da, bununla bel
ə burada da muğam inkişafının məntiqini görmək olar. Bunu
dem
ək kifayətdir ki, əsərin əsas intonasiya zərrəsini rast ladının kadensiyası təşkil
edir v
ə Ü.Hacıbəyli çox böyük ustalıqla bundan intonasiya inkişafı imkanlarını tapır.
B
əstəkarın kantata üslubunun digər bir cəhəti də həm ümumilikdə poetik mətnə qarşı
h
əssaslıq, həm də xüsusilə dilə və sözə qarşı diqqətli yanaşma idi.
Bəstəkar musiqi
cüml
əsini helə qururdu ki, sözlərin qol-budağı sınmasın, mətn mənasının ardıcıllığı
pozulm
asın. Azərbaycan dilinin qanunlarına riəyyət edilməsi (vurğuların düzgünlüyü,
beytl
ərin yarımbeytlərə savadlı şəkildə bölünməsi və s.), şübhəsiz ki, Hacıbəyli
musiqisinin milli sima al
masına və çoxsəsli xor əsərinin partiturasının dinləyici
t
ərəfindən təbii olaraq qavranmasına xidmət edirdi.
15
Ü.HACIBƏYLİ
“Z
ƏFƏR HİMNİ”
Qoy
çal -
sın, oy - na – sın və - tən tor - pa -