16
çalvarlar,
idman
şalvarları,
yubkalar,
uşaq
kostyumları,
gödəkcələr,
gimnastyorkalar və s. [7]
Kostyumlar başqa geyimlərdən özünün geniş çeşidi, biçiminin müxtəlifliyi,
formasının zənginliyi və müxtəlif materialların tətbiq edilməsi ilə fərqlənir.
Lakin inkişaf istiqamətindən asılı olaraq kişi kostyumlarının çeşidi qadın
kostyumlarına nisbətən sabitdir.
Kostyumların hazırlanmasında yun, yarımyun, şal və zərif mahud
parçalardan (triko, şeviot, boston, kovrekot və s.) sintetik liflərin qarışığı ilə
hazırlanmış müxtəlif rəngli və naxışlı parcalardan, pambıq, kətan və ipək
parçalardan istifadə edilir.
Uşaqlar üçün buraxılan kostyumlara daha yüksək tələblər verilir, xüsusilə
onların bədii tərtibatına daha ciddi fikir verilir. Uşaqlar üçün olan kostyumlar
rahat, gəşəng, gözəl, əlvan, üşağı sevindirən, hərəkətinə manə olmayan, zövqü
oxşayan olmalıdır. Uşaq kostyumlarının fasonu uşagin yaşından asılıdır.
Gödəkcələr kişilər, qadındar və uşaqlar üçün olur, baölı və açıq yaxalı
buraxılır. Onların yaxası düymə və seplə bağlanır.
Bluzkalar da kişi, qadın və uşaq üçün olur. Bluzkalar gündəlik, gəzinti və ya
idman kostyumu ilə geyilir.
Yüngül donlar qrupu məişət təyinatlı geyimlər içərisində özünün həddən
artiq növ müxtəlifliyi və fasonlarının zənginliyi ilə fərqlənir. Yüngül donlar
qadınlar və qizlar üçün olur. Yüngül donlar mövsümündan asılı olaraq qış, yay və
mövsümündənkənar olur. Donların hansı mövsüm üçün olmasını onunhazırlandığı
material təyin edilir.
Donların hazırlandığı materiallar lif tərkibinə, quruluşuna, tərtibatına görə
müxtəlif olur. Yüngül donların hazırlanmasında pambıq parçalar əhəmiyyətli yer
tutur. Bu parmalar yaxşı görünüşə malık olmaqla, əzilməyən, kifayat qədər hava
keçirən, havanın təsirlərinə, təkrar yuyulmağa qarşı davamlı və s. mühüm istehlak
xassələrinə malikdirlər.
Yüngül donların hazırlanmasında pambıqla lavsanın,
kətanla kimyəvi liflərin qarşığından hazırlanmış parçalardan istifadə olunur [5].
17
Yüngül donlar təyinat etibarı ilə ev, gündəlik çıxış və yay istirahəti üçün
olur. Qadınlar və qızlar üçün nəzərdə tutulan yüngül donlar bütün ölçülərdə, boyda
doyuluqda buraxılır.
Yüngül donlar qrupu dörd yarımqrupa-donlar, bluzkalar, yubkalar və digər
don məmulatlarına bölünür.
Donlar-bu yarımqrupa xüsusi donlar, don-palto, don-kostyum, sarafanlar,
xalatlar və s. aiddir.
Donlar fasonunun müxtəlifliyinə görə başqa geyimlərdən fərqlənir.
Siluyetinə görə düz və geniş olur.
Çıxış donları gözəl xarici görünüşə malik olmaqla gəzinti və şənlik üçün
nəzərdə tutulur. Bu donlar mürəkkəb biçimli, müxtəlif fasonlu və bəzəndirilmiş
olurlar. Gündəlik və ev üçün olan donlardan fərqli olaraq çıxış donları mövsümü
təyinatlı istehsal edilir.
İstirahət üçün olan yüngül donlar ayrıca məmulat halında buraxıla bilər.
Dəst halında onlar sarafandan, bluzkadan və xalatdan ibarət ola bilər. Bu
geyim dəstinə çanta,qıyğac və ya şlyapa da daxil ola bilər.
Uşaq donlarına xüsusi tələblər verilir. Belə ki, uşaq donları rahat, gigiyenik,
bədii cəhətdən gözəl tərtib olunmuş və iqtisadi cəhətdən əlverişli olmalıdır
Don-paltolar siluyet və forma etibarı ilə paltonu xatırladır, konstruksiyasına,
materialına və emalına görə dondur. Bunlar bir yaxalı və iki yaxalı ila bilər. Don-
palto donliq yun və ipək parçalardan astarsız tikilir.
Böyük yaşlı qızdar üçün tikilən donlar jaketlə da buraxılır. Qadınlar və
uşaqlar üçün tutulan sarafanlar açıq don olub qolsuz, yaxalıqlı,yaxud yaxalıqsız
hazırlanır. Sarafanlar əsasən pampıq, kətan, bəzən də yun və ipək parçadan tikilir.
Xalatlar istirahət və ya iş üçün olur. əsasən pambıq və ipək parçalardan
hazırlanır. Xalatlar qabaq tərəfə açılır. Xalatlar boyunluqlu, ciləli, müxtəlif
fasonlarda buraxılır. Müxtəlif uzunluqda və endə qolu olur. Xalatlardan fərqli
olaraq don – xalat xarici görünüşcə donu və xalatı xatırladır.
Bluzkalar təyinatına görə gündəlik və gəzinti üçün olur. Siluyet etibarılə
buzkalar bədənə yapışan, yarımyapıçan, düz və sərbəst olur. Gəzinti təyinatı
18
bluzkalar gündəlik bluzkalardan daha mürəkkəb və müxtəlif fasonlu və bəzəkli
olması ilə fərqlənir. Gündəlik geyilən bluzkalar əsasən pambıq, kətan və ipək
parçalardan hazırlanır. Bunlar saya bəzənmiş və sadə fasonlu olur.
Üst geyimlərin istehsalında tətbiq olunan standartlar aşağıdakılardır [6,8]:
ГОСТ 10581-70 “tikili mallar. Markalanması və qablaşdırılması”, ГОСТ 4103-63
“Tikili mallar. Hazır məmulatın keyfiyyətinin yoxlanması qaydaları”, ГОСТ 2114-
70 “Konstruktor sənədlərinin vahid sistemi. Texniki şərtlərin yerinə yetirilmə
qaydaları”, ГОСТ 1522-71 “Kişi kostyumları,” ГОСТ 1527-71 “Məktəb və
məktəbəqədər oğlan uşaqları üçün kostyumlar”, ГОСТ 5942-71 “Məktəb və
məktəbəqədər qız uşaqları üçün kostyumlar”, ГОСТ 17916-86 “Qızlar üçün tip
fiqurları. Geyimlərin lahələndirilməsində istifadə olunan ölçülər”, ГОСТ 17522-86
“Qadınlar üçün tip fiqurları. Geyimlərin lahələndirilməsində istifadə olunan
ölçülər”.
ГОСТ
17521-86
“Kişilər
üçün
tip
fiqurları.
Geyimlərin
layihələndirilməsində istifadə olunan ölçülər”, ГОСТ 27643-88 “Sudan mühafizə
üçün kişi geyimləri”, ГОСТ 29038-91 “Dəniz hərbi qoşunları üçün şalvarın və
kitelin hazırlanması”, ГОСТ 12566-81 “Məişət təyinatlı tikiş məmulatları”, ГОСТ
25295-82 “Üst uşaq qeyimləri”, ГОСТ 15294-82 “Yüngül uşaq geyimləri”, ГОСТ
29057-91 “Tozdan mühafizə etmək üçün kişi geyimləri”, ГОСТ 17-325-81 “Yikiş
məmulatı, trikotaj, xəz. Nümunəvi kişi fiqurları. Geyimi lahiyə etmək üçün ölçü
nişanları”, ГОСТ 17-66-83 “Tikiş məmulatı, trikotaj, xəz. Nümunəvi qız fiqurları.
Geyimi layihə etmək üçün ölçü nişanları ”, QOST 17-67-83 “Tikiş məmulatı,
trikotaj, xəz. Nümunəvi oğlan figurları. Geyimi layihə etmək üçün ölçü nişanları”,
QOST 62-161-87 “Alpinist üçün geyim”, QOST 17-310-89 “Kişi və qadınlar üçün
üst koynəklərin ümumi texniki şərti”. Üst geyimlərinin qəbulu bütün tikili
malların (hərbi geyimlərdən başqa) qəbulu üçün olan ГОСТ 23948-80 standartına
əsasən aparılır.
Dostları ilə paylaş: |