BağIŞlayan və mehriban allahin adi iLƏ
Yüklə 2 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Sual-cavab:
İndi isə gəlin, qeyri-müsəlman ölkələrinə mühacirətlə bağlı bir sıra suallara Ayətullah əl-üzma Sistaninin cavabları ilə tanış olaq: Məsələ 13. Böyük günahlardan sayılan “hicrətdən sonrakı təərrüb” hansı anlamı ifadə edir? Cavab: Bəzi fəqihlər bu istilahı yaşadığımız dövrdə müsəlmanın məskunlaşdığı halda dindarlığında, imanında nöqsanların yaranacağı bir ölkədə yaşamasına şamil edirlər. Başqa sözlə “hicrətdən sonrakı təərrüb” deyərkən mükəlləf müsəlmanın dini bilikləri və şəriətin hökmlərini öyrənmək, müqəddəs şəriət tərəfindən ona vacib edilən ibadətləri, işləri icra etmək, haram edilənlərdən 31 isə çəkinmək imkanına sahib olduğu bir ölkədən bütün bu imkanlardan və ya onların bir qismindən məhrum olacağı bir ölkəyə köç etməsi nəzərdə tutulur. Məsələ 14. Avropa, Amerika və ya hər hansı bir qeyri-müsəlman ölkəsində məskunlaşmış bir müsəlman hiss edir ki, böyüyüb boya-başa çatdığı doğma vətənindəki dini mühitdən get-gedə uzaqlaşır, nə Quran qiraəti, nə azan sədası eşidir, nə də müqəddəs məkanları ziyarət edə bilir, bir sözlə belə mənəvi mühitdən tamamilə məhrum olur. Onun öz yurdundakı belə İslami dəyərlərin hakim olduğu mühitdən, o cümlədən xeyirli işlərdən uzaqlaşması dindarlığında nöqsan hesab edilirmi? Cavab: Bu (sözügedən gözəl və xeyirli işlərdən uzaq qalmaq) həmin ölkələrdə məskunlaşmağı haram edəcək bir nöqsan sayılmır. Lakin dini dəyərlərin hakim olduğu mühitdən uzaqlaşmaq bəzən zaman keçdikcə insanda bir sıra vacib əməllərin icrasından imtina və günaha yol vermə hallarına məhəl qoymayacaq dərəcədə imanın zəifləməsinə gətirib çıxarır. Mükəlləf müsəlman sözügedən ölkələrdə yaşadıqca dindarlığında bu dərəcədə nöqsanların yaranacağından qorxarsa, orada yaşamağa davam edə bilməz. Məsələ 15. Avropa, Amerika və digər qitələrdə yerləşən qeyri-müsəlman ölkələrində yaşayan şəxslər müsəlman dövləti olan öz vətənində yaşayacağı halda rastlaşmayacağı bir sıra haram və günahlarla qarşı-qarşıya qalırlar. Belə ki, həmin ölkələrdə mövcud olan yaşayış şəraiti onları istəmədikləri halda belə haramlara sürükləyir. Bu vəziyyət dindarlıqda çatışmazlıq sayılırmı və həmin ölkələrdə məskunlaşmağın haram olmasına səbəb olurmu? Cavab: Bəli, nəzərdə tutulan günahların arada-sırada qarşıya çıxan və təkrarlanmayan kiçik günahlardan olduğu hallar istisna olmaqla, təsvir edilən vəziyyət dindarlıqda çatışmazlıq sayılır və həmin ölkələrdə məskunlaşmağın haram olmasına səbəb olur. Məsələ 16. “Hicrətdən sonra təərrüb”ü mükəlləfin dini bilik və məlumatlarının zəifləyəcəyi, cəhalətə daha çox meyillənə biləcəyi, məlumatsızlığının daha da artacağı bir ölkəyə köçməsi kimi başa düşdük. Bu o deməkdir ki, şəriət mükəlləfin üzərinə həmin ölkələrdə zaman keçdikcə dini 32 biliklər xüsusunda məlumatsızlığının artmaması üçün daha diqqətli olmaq vəzifəsini qoymuşdur? Cavab: Belə gücləndirilmiş diqqətdən imtinanın dindarlıqda daha öncə açıqlanan dərəcədə nöqsanların yaranmasına yol açacağı təqdirdə daha artıq diqqət və imanı qoruma cəhdləri zəruridir. Məsələ 17. İslami dəyərləri təbliğ edən, özü də bu dəyərləri qorumağa çalışan bir insan qeyri-müsəlman ölkələrində qadınların geyim tərzi kimi cəmiyyət həyatında mövcud bir sıra hallarla əlaqədar olaraq daha artıq haramlarla üzləşməli olarsa, belə ölkələrdə yaşamaq ona haram sayılırmı və dini-mənəvi dəyərlərini yaymaq işini dayandıraraq öz vətəninə dönməlidirmi? Cavab: Tədricən böyük günahlara rəvac verməyəcəyinə əmin olduğu halda bəzən kiçik günahlarla üzləşməsi orada məskunlaşmasının, yaşamasının haram olmasına səbəb olmaz. Məsələ 18. Mühacir övladlarının dindarlığı ilə bağlı nöqsanların yarana biləcəyindən qorxarsa, sözügedən ölkələrdə məskunlaşması haram sayılırmı? Cavab: Bəli, eynilə öz din və imanı ilə bağlı hökmdə olduğu kimi. Məsələ 19. Avropa, Amerika və digər qeyri-müsəlman ölkələrində məskunlaşan müsəlmanlara vacibdirmi ki, Qurani-Kərimin və şəriətin dili olan ərəb dilini övladlarına öyrətsinlər. Belə ki, ərəb dilini bilməmək gələcəkdə onların bu dildə qələmə alınan şəriətin əsas mənbələri hesab olunan əsərləri oxuyub anlaya bilməmələrinə, nəticə etibarilə isə dini bilik və məlumatlarının zəifləməsinə və dindarlıqlarında nöqsanların yaranmasına səbəb olacaqdır. Cavab: Ərəb dilini yalnız dini fərizələrinin (ibadətlərinin) icrası üçün, məsələn vacib namazlarında Fatihə və daha bir surənin, eləcə də zikrlərin düzgün tələffüzü üçün gərəkli olan qədər öyrənmələri vacibdir. Başqa bir dildə ehtiyac duyduqları dini bilikləri mənimsəmək, şəri vəzifələrini öyrənmək imkanı olduğu təqdirdə ərəb dilini daha mükəmməl şəkildə öyrənmək onlara vacib deyil. Lakin təbii ki, onlara Qurani-Kərimi öyrətmək təqdirəlayiq bir işdir. Hətta daha yaxşı olar ki, İslam maarifini, mədəniyyətini onun təməl mənbələrindən, hər şeydən öncə isə Qurani-Kərimdən, Peyğəmbərin (s) sünnəsindən və Əhli-beytin (ə) dəyərli 33 kəlamlarından öz orijinal dilində öyrənmək imkanına sahib olmaq üçün ərəb dilini onlara mükəmməl şəkildə öyrətsinlər. Məsələ 20. Bir müsəlman yaşadığı qərb ölkəsi ilə müqayisədə bir sıra iqtisadi çətinliklərlə üzləşəcəyini bildiyi halda onun həmin ölkəni tərk edərək məskunlaşmaq imkanına sahib olduğu bir müsəlman ölkəsinə mühacirət etməsi vacibdirmi? Cavab: Həmin qərb ölkəsində mühacirət həyatı sürdükcə dindarlığında öncəki məsələlərdə göstərilən dərəcədə nöqsanların yarana biləcəyindən qorxması istisna olmaqla, vacib deyil. Məsələ 21. Qeyri-müsəlmanları İslama çağırmaq, yaxud qeyri-müsəlman ölkələrində yaşayan müsəlmanların dini inanclarını gücləndirmək istiqamətində fəaliyyət göstərmək imkanına sahib olan və öz dindarlığında nöqsanların yaranmayacağından əmin olan bir müsəlmana dinini (onun təlim və dəyərlərini) yaymaq vacibdirmi? Cavab: Bəli, bu iş ona və eləcə də bu imkanlara sahib olan bütün şəxslərə kifai vacibdir. Məsələ 22. Müsəlman başqasının passportunu satın ala, yaxud başqa bir ölkəyə keçə bilmək üçün passportdakı şəkli dəyişdirməklə sözügedən sənədi saxtalaşdıraraq həmin ölkəyə daxil olduqdan sonra məsul şəxslərə (orqanlara) bu barədə məlumat verə bilərmi? Cavab: Biz buna izin vermirik. Məsələ 23. Qeyri-müsəlman ölkələrində mövcud olan, küçədə, məktəbdə, televiziya ekranlarında və s. rast gəlinən İslam dəyərlərinə zidd hallar nəzərə alınmaqla həmin ölkələrdə yaşamaq olarmı? Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, mükəlləf hər hansı bir müsəlman ölkəsinə mühacirət edə bilər. Lakin bu mühacirət onu məskunlaşma, maddi zərər (gəlir azlığı), dünyəvi işlərdə çətinliklər və daha aşağı rifah səviyyəsi kimi problemlərlə qarşı-qarşıya qoyacaqdır. Bəs həmin ölkələrdə yaşamağa icazə verilmədiyi halda müsəlman mühacir orada yaşamağa davam edərək (daha əlverişli bir mühit yaratmaq üçün) 34 müsəlmanlar arasında dini təbliğat, maarifləndirmə işləri apara, onlara dinin vacib göstərişlərini və yasaqlarını xatırlatmaq istiqamətində səy göstərə bilərmi? Cavab: Həmin ölkələrdə məskunlaşmaq onun özünün və ailə üzvlərinin şəri vəzifələrini icra etməsinə hal-hazırda və eləcə də gələcəkdə əngəl törətməyəcəyi halda o ölkələrdə yaşamaq haram deyil. Əks təqdirdə isə təbliğat işləri ilə məşğul olsa belə, həmin ölkələrdə yaşaması doğru deyil. Allah (hər şeyin doğrusunu) biləndir. Yüklə 2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|