BağIŞlayan və mehriban allahin adi iLƏ
Yüklə 2 Mb. Pdf görüntüsü
|
| I HİSSƏ
İBADƏTLƏR BİRİNCİ FƏSİL 26 QEYRİ-MÜSƏLMAN ÖLKƏLƏRİNƏ MÜHACİRƏT VƏ HƏMİN ÖLKƏLƏRDƏ MƏSKUNLAŞMAQ Bir müsəlman adətən öz vətənində dünyaya gələrək, orada böyüyüb boya- başa çatır, ixtiyari və ya qeyri-ixtiyari surətdə İslamın göstərişlərini, dəyər və təlimlərini mənimsəyir, gənclik dövrünə də dininin əxlaq təlimini özünə həyat tərzi seçərək, onun göstərdiyi yolu gedərək, bələdçiliyini qəbul edərək qədəm qoyur. Əgər ilahi təqdir əsasında həmin müsəlman qeyri-müsəlman ölkələrindən birində dünyaya gələrək həmin mühitdə böyüsəydi, Rəbbimizin qoruduğu hallar istisna olmaqla, mühitin təsirləri onun düşüncələrində, həyat tərzində, əxlaqında və mənimsədiyi dəyərlərdə aşkar surətdə öz əksini tapardı. Belə qeyri-müəlman ictimai mühitin təsirləri özünü ikinci nəsildə, yəni mühacirlərin övladlarında daha çox büruzə verir. Məhz bunu nəzərə alaraq İslam dini hicrətdən sonrakı qayıdışa 1 xüsusi bir mövqedən yanaşmışdır. Bu məsələyə bir sıra hədislərdə toxunulmuş, onlardan bəziləri bunu böyük günahlardan, bəziləri isə hətta səkkiz ən böyük günahdan biri olaraq göstərmişdir. İmam Sadiqin (ə) müasirlərindən biri olan Əbu Bəsir ondan belə eşitdiyini nəql edir: “Böyük günahların sayı yeddidir: qəsdən adam öldürmək, uca Allaha şərik qoşmaq, iffətli qadını zinakarlıqda ittiham etmək, aşkar dəlildən (yasaq olduğundan və xoşagəlməz aqibətindən xəbərdar olduqdan tərc. ) sonra sələmçilik, döyüş meydanından qaçmaq, hicrətdən sonrakı təərrüb (geri dönmək), valideynlərin üzünə ağ olmaq və haqsızlıqla yetimlərin malını mənimsəmək. Təərrüblə şirk eyni mahiyyəti daşıyır”. 2 İbn Məhbub adlı bir ravi də bir dəstə dostu ilə birlikdə İmam Həsənə (ə) məktub yazaraq ondan böyük günahların sayı və nələrdən ibarət olduğunu soruşduqlarını, Həzrət Həsənin (ə) isə cavab məktubunda belə yazdığını nəql edir: 1 Çoxsaylı hədislərdə öz əksini tapan “ət-təərrüb bəd əl-hicrə” (hicrətdən sonrakı qayıdış) istilahı müsəlmanın İslamı özünə din seçərək haqq olan təkallahlılıq dinini mənimsədikdən sonra yenidən fərqli, müşrik dünyagörüşünün hakim olduğu bir mühitə dönməsini “küfrdən mühacirətdən (burada: uzaqlaşdıqdan) sonra yenidən ona üz tutması” kimi ifadə edir. 2 Usul əl-kafi, c.2, səh.281. 27 “Kim Allahın icrasına görə cəhənnəm əzabı vəd etdiyi əməllərdən çəkinərsə, mömin (inanclı və əməlisaleh) olduğu halda günahları bağışlanar. İnsanı cəhənnəmə sürükləyən yeddi günah isə bunlardır: yaşamaq hüququ olan insanın qətli, valideynlərin üzünə ağ olmaq, sələmçilik, hicrətdən sonrakı dönüş, iffətli qadınları zinakarlıqda ittiham etmək, yetimlərin əmlakını mənimsəmək və döyüş meydanından qaçmaq”. 1 Ravi Məhəmməd ibn Müslim də İmam Sadiqdən (ə) böyük günahların yeddi əməldən ibarət olduğunu nəql edir: “inanclı bir insanı qəsdən öldürmək, namuslu qadına şər atmaq, döyüş meydanından qaçmaq, hicrətdən sonrakı qayıdış, yetimin əmlakını qəsb etmək, aşkar dəlildən (yasaq, yolverilməz olduğunu bildikdən) sonra da sələmçilik etmək və Allahın cəhənnəm əzabı vəd etdiyi hər hansı bir iş”. 2 Übeyd ibn Zürarə İmam Sadiqdən (ə) böyük günahlar barədə soruşduqda onun belə buyurduğunu nəql edir: “Əlinin (ə) kitabında onların sayı yeddi olaraq göstərilir: küfr, qətl, valideynlərin üzünə ağ olmaq, aşkar dəlildən sonrakı sələmçilik, haqsızlıqla yetimin malını mənimsəmək, döyüş meydanından qaçmaq və hicrətdən sonrakı dönüş”. Ravi bu cavabdan sonra bir daha böyük günahların məhz bunlardanmı ibarət olduğunu soruşduğunu, İmam Sadiqin (ə) də cavabını bir daha təsdiqlədiyini söyləyir. 3 İmam Riza (ə) bir kəlamında “təərrüb”ün yasaq edilməsinin səbəbini belə izah etmişdir: “Bu halla üzləşən bir insan öz biliklərindən (İslam təlimlərindən) uzaqlaşmaq, cəhalətə (burada: dinsizliyə, imansızlığa) üz tutmaq və həmin mühitə qoşulmaqdan sığortalanmamışdır”. 4 Lakin bu o demək deyildir ki, qeyri-müsəlman ölkələrinə getmək tamamilə haram (yasaq) edilmişdir. Əksinə, bəzi hədislərdə müsəlmanların orada bir sıra 1 Usul əl-kafi, c.2, səh.277. 2 Usul əl-kafi, c.2, səh.277. 3 Usul əl-kafi, c.2, səh.278. 4 Vəsail əş-şiə, c.15, səh.100. 28 ideyalarını gerçəkləşdirə biləcəkləri nəzərə alınaraq onların bu səfər və mühacirətlərlə mükafata nail ola biləcəkləri öz əksini tapmışdır. Həmmad Sindi deyir: “İmam Sadiqə (ə) müşriklərin yaşadığı ölkələrə səfər etdiyimi söylədim. Habelə bəzi dostlarımın isə orada dünyadan köçəcəyim təqdirdə Qiyamət günü onlarla birgə qəbirdən qaldırılacağımı söylədiklərini açıqladım. İmam (ə) buyurdu: “Həmmad, orada yaşayarkən bizim məramımızı insanlara aydınlaşdıraraq onları bu haqq yola dəvət edirsənmi?” - Bəli. - Bəs müsəlmanların yaşadığı şəhərlərdə necə? - Xeyr. Elə isə orada yaşayaraq dünyadan köçəcəyin halda təkbaşına bütöv bir ümmət kimi qiyamət səhnəsinə gətiriləcəksən və nurun hər yeri bürüyəcək”. 1 Yüklə 2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|