Baki döVLƏt universiteti



Yüklə 476,16 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/14
tarix03.08.2018
ölçüsü476,16 Kb.
#60694
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14

 

başçısı olub, burada dini təsisatların da fəaliyyətinə nəzarət edirdilər.  

Bəylərbəyi  ilə  yanaşı,  mahal  hakimləri  də  şah  tərəfindən  təyin 

edilir  və  onlara  inzibati  və  polis  funksiyası  verilirdi.  Mahal  hakimi 

mahalın daxili sakitliyini təmin etməli, kiçik qoşun dəstəsi saxlamalı, 

vergi  və  mükəlləfiyyətləri  vaxtında  toplamalı,  müharibə  vaxtı 

öhdəsində  olan  qoşunla  tabe  olduğu  bəylərbəyinin  xidmətinə  gəlməli 

idi.  O,  Şahın  illik  peşkəş  və  hədiyyələrini  də  vaxtında  göndərməliydi. 

Mahal hakimi mühüm məsələlər barədə bəylərbəyi ilə məsləhətləşməklə 

birbaşa ona tabe idi.  

Nəticədə dissertasiya işinin ümumiləşdirmələri və əsas yekunu öz 

əksini tapmışdır. 

 

 

Dissertasiyanın  əsas  məzmunu  müəllifin  nəşr  edilmiş 



aşağıdakı elmi işlərində öz əksini tapmışdır. 

 

1.  Səfəvilər  dövləti  sisitemində  Azərbaycanda  yerli  və  şəhər 

idarəçiliyinin 

qaynaqlarda 

öyrənilməsi 

təcrübəsindən: 

Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqların öyrənilmə problemləri. Bakı, 

1988, s.106-116 

2.  Qarabağ bəylərbəyiliyi// «Elm və həyat», №5, Bakı, 1989, s.9-10 

3.  Çuxur Səd bəylərbəyiliyi// «Elm və həyat» №6, Bakı, 1990, s.15-

16, (həmmüəllif) 

4.  XVI-XVII  əsrlərdə  Azərbaycan  dövlət  idarəçilik  sistemində 

sədrin  rolu  haqqında//  Azərbaycan  tarixinin  problemləri 

(Azərbaycan  tarixi  məsələlərinə  həsr  olunmuş  elmi  konfransın 

məruzələri), Bakı, 1992, s.65-67 

5.  Səfəvilər  dövlətinin  mərkəzi  idarə  quruluşunda  xəlifət  əl-xüləfa 

vəzifəsi//  Azərbaycan  tarixinin  problemləri  (məqalələr  toplusu), 

Bakı, 1993, s.34-39 

6.  Səfəvi  imperatorluğu  (XVI-XVII  yüzillər).  12-ci  bölüm  (2,3,4): 

Azərbaycan  tarixi  (Uzaq  keçmişdən  1870-ci  illərə  qədər),  Bakı, 

1996, s.371-424 

7.  Don  Qarsiya  de  Silvanın  gündəliyində  elçilərin  qarşılanması  və 

qəbulu  qaydaları  ilə  bağlı  bəzi  məsələlər//  Azərbaycan  Dövlət 

Pedaqoji  Universitetinin  xəbərləri,  humanitar  elmlər  seriyası. 




 

№2, Bakı, 1999, s.41-46, (həmmüəllif) 

8.  Azərbaycan  Evliyə  Çələbinin  1654-cü  il  «Səyahətnaməsi»ndə. 

Bakı, 2000, 170 səh., (həmmüəllif) 

9.  Evliyə  Çələbi  və  onun  «Səyahətnaməsi»ndə  Azərbaycan  Səfəvi 

dövlətinin  idarə  quruluşunun  bəzi  məsələləri//  Tarix  və  onun 

problemləri, №1, Bakı, 2002, s.12-19, (həmmüəllif) 

10.  Azərbaycan Səfəvi dövlətinin  idarə quruluşunun bəzi  məsələləri 

Tavernyenin 

«Səyahətnaməsi»ndə// 

Bakı 

Universitetinin 



xəbərləri, humanitar elmlər seriyası, №1, 2004, s.131-144 

11.  Səfəvi  dövlətinin  idarə  quruluşunda  xüləfa  institutunun  yeri// 

Bakı  Universitetinin  xəbərləri,  humanitar  elmlər  seriyası,  №2, 

2004, s.165-174 

12.  Mirzə  Səmianın  «Təzkirət  əl-müluk»  əsərində  «Canqi  əmirləri» 

institutu  ilə  bağlı  məsələlər//  Bakı  Universitetinin  xəbərləri, 

humanitar elmlər seriyası, №3, 2004, s.167-178 

13.  Jan  Şardenin  «Səfərnamə»sində  Səfəvilər  dövlətində  dini 

divanın  təkamülü  ilə  bağlı  bəzi  məsələlər//  Bakı  Universitetinin 

xəbərləri, humanitar elmlər seriyası, №4, 2004, s.163-172 

14.  XVII  əsrin  80-ci  illərində  Səfəvi  dövlətinin  xarici  əlaqələri 

səyyah  gündəliklərində//  Tarix  və  onun  problemləri,  №2,  Bakı,  

2005, s.257-267 

15.  Azərbaycan  Səfəvi  dövlətinin  quruluşu  və  idarə  sistemi.  Bakı, 

2006, 258səh. 

16.  Azərbaycan Səfəvi dövlətinin əsgəri təşkili// AMEA-nın Fəlsəfə 

və  Siyasi-Hüquqi  Tədqiqatlar  İnstitutu  və  AMEA-nın  Rəyasət 

heyətinin  təsisi  etdiyi  «Şah  İsmayıl  Xətai»  qrupunun  birgə 

keçirdiyi  IV  elmi-praktiki  konfransın  materialları.  Bakı.  2007, 

s.85-92 


17.  XVI yüzilin sonu – XVII yüzilin əvvəllərində Azərbaycan Səfəvi 

dövlətinin  idarə  olunmasında  Qızılbaş-Türk  əyanlarının  rolu// 

Tarix və onun problemləri (əlavə), №3, Bakı,   2007, s.53-55 

18.  Сефевидская  империя  (XVI-XVII  столетия),  12  глава  (2,  3, 

4), История Азербайджана, Баку, 2009, с.347-401 

19.  Səfəvi  dövlətinin  əsgəri  təşkilatının  ali  komanda  heyəti//  Bakı 

Universitetinin  xəbərləri.  Humanitar  elmlər  seriyası,  №1,  2009, 

s.140-145. 




 

20.  Şirvan bəylərbəyiliyi (XVI-XVII əsrlər)// Pedaqoji Universitetin 

xəbərləri.  Təbiət,  humanitar,  pedaqoji-psixoloji  elmlər  seriyası, 

№3, 2009, s.76-82. 

21.  Azərbaycan  Səfəvi  dövlətinin  ordu  qurumunda  qorçu  alayının 

yeri// Tarix və onun problemləri, №1-2, Bakı,   2009, s. 12-16 

22.  Azərbaycan  Səfəvi  dövlətinin  yeni  ordu  qurumu  (qulam, 

tüfəngçi,  topçu)//  Azərbaycan  Milli  Elmlər  Akademiyası  Tarix 

İnstitutu Elmi əsərləri, 2009, cild 27, s.91-96. 

23.  Xacə  Zeynalabidin  Əli  Əbdi  bəy  Şirazinin  “Təkmilətül-Əxbar” 

əsərində  Azərbaycan  Səfəvi  dövlətinin  idarə  quruluşu  və 

hakimiyyətin  həyata  keçirilməsində  Qızılbaş-Türk  əyanları// 

Pedaqoji  Universitetin  xəbərləri.  Təbiət  humanitar  pedaqoji-

psixoloji elmlər seriyası, 2009, №5, s.111-115 

24.  XVII əsrin Avropa ədəbiyyatında Səfəvi dövlətinin xarici siyasət 

məsələləri//  Aidə  İmamquliyevanın  70  illik  yubileyinə  həsr 

olunmuş  “Şərqşünaslığın  aktual  problemləri”  mövzusunda 

Respublika elmi konfransının materialları. Bakı, 2009, s.148-152 

25.  Военная  реформа  Шаха  Аббаса  I//  Журнал  научных 

публикации  аспирантов  и  докторантов,  №8,  Курск,  2009,  c. 

62-64 

26.  Место  института  мухтасибов  в  структуре  управления 



государства  Сефевидов.  Журнал  научных  публикации 

аспирантов  и  докторантов,  №  11,  Курск,  2009,  с.48-49, 

(həmmüəllif) 

27.  Европейские  путешественники  о  социально-политической 

природе  Сефевидского  государства//  Актуальные  проблемы 

гуманитарных  и  естественных  наук,  №11,  Москва,  2009, 

с.44-47    

28.  Azerbaycan  Safevi  devletinin  askeri  teşkilatı//  Tarihin  peşinde, 

Uluslararası  Tarih  ve  sosial  araşdırmalar  dergisi,  Konya,  Ekim 

2010, sayı 4, s. 237-240 

29.  Роль  кызылбашей  в  государственном  устройстве  в  период 

правления Шаха Исмаила II Сефевида (1576-1577) (Согласно 

сочинению  Кази  Ахмед  Куми  «Хуласат  ат-таварих»)// 

Вестник,  серия  историческая  Казахский    Национальный 

Университет  имени  Аль-Фараби,  №4  (59),  Алмата,  2010,  с. 



 

124-127 


30.  II  Şah  Abbas  dövründə  Səfəvi  dövlətinin  Türküstan  xanları  ilə 

münasibətləri  (Məhəmməd  Tahir  Vəhidin  “Abbasnamə”  əsəri 

üzrə)// Tarix və onun problemləri, №4, Bakı,  2011, s.5-9 

31.  II  Şah  Abbasın  hakimiyyəti  illərində  Azərbaycan  Səfəvi 

dövlətinin  daxili  və  xarici  siyasəti.  Bakı,  2011,  88  səh., 

(həmmüəllif) 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

З.Х.Байрамов  

 

Государственный строй  Азербаджанской державы 

Сефевидов и роль тюркской кызылбашской знати в системе 

управления  

 

РЕЗЮМЕ 

 

В 



соответствии 

с 

задачами, 



стоящими 

перед 


азербайджанской  историической  наукой,  одним  из  актуальных 

вопросов 

является 

научное 


обоснование 

на 


основе 

сравнительного 

анализа, 

всестороннего 

исследования 

и 

обобщения  сведений  местных  и  европейских  письменных 



источников  места  и  роли  тюркских  кызылбашских  эмиров  в 

государственном 

устройстве 

и 

системе 



управления 

Азербайджанского государства Сефевидов.  

Представленная  диссертация  состоит  из  Введения,  трех 

глав, Заключения и Списка использованной литературы. 

Во  Введении  обоснованы  актуальность  темы,  ее  научная 

значимость и новизна. 

Первая 

глава  озаглавлена 



«Система 

управления  в 

Азербайджанском  государстве  Сефевидов».  В  данной  главе 

рассмотрены  имеющие  важную  научную  значимость  вопросы 

организации  центральных  органов  власти  в  Азербайджанском 

государстве  Сефевидов,  разделение  властных  полномочий 

между  ними,  этническая  принадлежность  этого  государства, 

место  тюркско-кызылбашских  эмиров  в  центральных  органах 

власти,  их  роль  в  качестве  военно-политической  опоры 

государства.  В  главе  особое  место  отведено  исследованию 

военной 

организации 

государства, 

на 


основе 

весомых 


аргументов изложена ведущая роль в ней тюрков-кызылбашей. 

Во  второй  главе-“Управление  по  делам  религии”-изучены 

вопросы  возникновения  и  становления  государства  Сефевидов 

как  теократической  монархии,  неограниченной  власти  шаха  в 

качестве светского правителя и главы Ардебильского суфийско-

дервишского  ордена  в  статусе  муршид-и  камил.  Несмотря  на 




 

единство  светской  и  духовной  власти,  в  соответствии  с 

существовавшими в государстве правилами о разделении полно-

мочий  между  центральными  органами  власти,  было  учреждено 

высшее  религиозное  управление  «диван  ас-садара».  Этот 

институт  садарата  делился  на  садр-и  хассэ  и  садр-и  амма, 

причем  обе  должности  могли  поручаться  одному  лицу.  В 

ведении садарата находились все религиозные учреждения. 

 Третья  глава  называется  «Место  тюркско-кызылбашского 

сословия  в  административной  системе  управления».  При 

разработке  данной  темы  и  сравнительном  анализе  материалов 

первоисточников  было  выявлено,  что  наиболее  точные  и 

подробные  сведения  принадлежат  сочинению  под  названием 

«Тазкират 

ал-мюлук». 

В 

результате 



проведенного 

в 

Азербайджанской  империи  Сефевидов  административного 



деления  были  созданы  13  провинций  и  4  наместничества.  На 

основе 


принципов 

территориального 

разделения 

были 


образованы  местные  органы  власти  и  обеспечено,  тем  самым, 

проведение в жизнь  решений  центральной  власти.  В  результате 

нашего  исследования  выявлено,  что  тюркские  кызылбашские 

эмиры,  как  и  в  центральных  органах  власти,  играли  ведущую 

роль  в  системе  управления  и  на  местах,  являлись  главной 

опорой трона в организации управления провинциями. 

 В Заключении диссертационной работы нашли отражение 

обобщенные выводы и итоги проведенного исследования.  

    

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

Z.H.Bayramov  

 

Structure of Azerbaijani Sefevid’s impair and the role  

of gizilbash asistocrasy in its managing  

 

SUMMARY 

 

Corresponding to the duties of the science of Azerbaijan history 

on  the  base  of  comparable  analysis  of  the  facts  reflecting  historical 

realities  of  local  Western  literature  in  Middle  ages  governmental 

structure  of  Safavi  government  of  Azerbaijan.  The  roles  of  Turkish 

Gizilbash  Emirs  in ruling system the research of national  essense of 

the  government;  the  revealing  of  historical  realities  are  one  of  the 

actual problems. 

Theses  consists  of  the  Introduction;  3  chapters,  deduction  and 

the  list  of  literature.  The  actuality,  scientific  importance  of  the 

researc have been substantiated. 

The  first  chapter  is  called  “Governmental  struture  of  Safavi 

State of Azerbaijan. The organization of central authority; the organs 

of Safavi State of Azerbaijan; the division of authority among them, 

ethnic origin of this government; the role of Turkish-Gizilbash emirs 

in central bodies of State, problems of scientific  importance  like the 

state being of military-political support had been researched. Besides 

it  military  organization  had  been  researched;  a  ruling  position  of 

Turkish-Gizilbash  in  this  organization  had  been  substantiated  with 

scientific facts and historical trulhs had been revealed. 

The second chapter is called  “Relicious  Judge”  Appearance of 

Safavi State of Azerbaijan as teocratic  monarchy, absolute authority 

of  Shah,  the  leader  of  Sufi-dervish  arden,  so  his  representation  of 

religious  authority  with  the  status  of  “Murshidi-Kamil”  had  been 

analysed.  Though  the  unity  of  relegious  and  absolute  authority, 

supreme ecclesiastical institution “Divan as-Sadara” was established. 

Corresponding  to  authority  rules  among  central  devided  into  Xassa 

(Sadri-Xassa)  and  was  appointed  to  two  posts.  The  Chairman  was 

governing religious institutions. 

The  third  chapter  is  called  “The  place  of  Turkish-Gizilbash 

estate  in  administrative  governing  system”.  During  the  comparable 



 

analysis  of  the  facts  in  the  sources  dealing  with  administrative 

structure of Safavi  State of Azerbaijan, the Information of “Tazkirat 

el-muluk” had been determined to be true and correct. 

There was a land division in Safavi Empire, four regions ruled 

by  governor  general  and  thirteen  provinces  had  been  organized.  On 

the bases of administrative division principles  local state bodies had 

been  created  and  central  authority  had  been  carried  out  all  over  the 

country.  At  the  end  of  the  research  the  main  features  of  Turkish-

Gizilbash emirs turning to be the base and support in the country as 

in supreme power had been determined.  

In the resume the generatization of the  main conclusion of the 

theses had been reflected. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 


 

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ РЕСПУБЛИКИ   

БАКИНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ  

 

 

 

   

                                          На правах рукописи 

 

 

 

БАЙРАМОВ ЗАБИЛ ХАСРАТ оглы  

 

 

 

 

ГОСУДАРСТВЕННЫЙ СТРОЙ  АЗЕРБАДЖАНСКОЙ 

ДЕРЖАВЫ СЕФЕВИДОВ И РОЛЬ ТЮРКСКОЙ 

КЫЗЫЛБАШСКОЙ ЗНАТИ В СИСТЕМЕ УПРАВЛЕНИЯ  

 

 

 

 

Специальность: 07.00.02 – Отечественная история  

 

 

 

А В Т О Р Е Ф Е Р А Т 

 

диссертации на соискание ученой степени  

доктора исторических наук   

 

 

 

 

 

 

БАКУ - 2012

 

Yüklə 476,16 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə