42
Zonguldak Limanı’ndan düzenlenen Ro-Ro seferleri kentin ekonomisine hatırı sayılır bir
katkıda bulunmaktadır. Ancak, limanın kentin içine sıkışıp kalması, TIR parkının küçük
olması ve denizi doldurmanın yüksek maliyeti nedeniyle kent içi trafiğinde aksamalar yol
açmaktadır. Özellikle narenciye sezonunun sonlarına doğru kent içindeki caddelerde uzun
TIR kuyruklarına neden olmaktadırlar. Kenti Ankara ve Ereğli’ye bağlayan yollar kent
merkezinden geçtikleri için bekleyen TIR’lar kent içi trafiğin yanında şehirlerarası trafiği de
olumsuz etkilemektedirler. Limanın demiryolu bağlantısının da kent merkezinden geçmesi
kent içi ulaşımda trafik sıkışıklığına neden olan başka bir faktör olarak ön plana
çıkmaktadır.
Bartın kenti Zonguldak ve Karabük ile karşılaştırıldığında daha planlı bir yapıya sahiptir. Bu
kentte de şehirlerarası yollar kent içerisinden geçmektedirler. Ancak, hem şehirlerarası
yolun kentin yoğun yerlerinden geçmemesi ve kentin konumu nedeniyle başka kentlere
ulaşımda geçiş noktasında olmaması nedeniyle trafik sıkışıklığı bir problem teşkil
etmemektedir. Bartın’ın kent merkezi önemli oranda yayalaştırılmış bir bölgedir. Bu
bölgede araç trafiğine açık yollarda yoğunluk yaşanmaktadır ve otopark sayısı ve kapasitesi
yüksek değildir.
4.7.
Havayolu ve Havalimanı
Bölgede tek hava yolu Zonguldak’ın Çaycuma İlçesi’nde bulunan Saltukova Havaalanı’dır
(bkz Şekil 13). Zonguldak’ın Çaycuma ilçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır ve yapılması
planlanan Filyos Limanı’na 5 km, Zonguldak kent merkezine 55 km, Karabük kent
merkezine 87 km, Bartın kent merkezine 36 km uzaklıktadır. Saltukova Havaalanı’nda
uçuşlar
2007
yılında
başlatılmış
olup,
dış
hatlarda
Almanya’ya
uçuşlar
gerçekleştirilmektedir. İç hatlarda ise 2012 yılının ikinci yarısında İstanbul ve Trabzon’a
uçuşlar başlatılmış, ancak yeterli sayıda yolcu olmaması sebebiyle birkaç ay sonra
sonlandırılmıştır. Tablo 12 bölgedeki il merkezlerinin en yakın havaalanlarına uzaklıklarını
sunmaktadır. Bu tabloda görüldüğü üzere, Zonguldak Havaalanı dışındaki tüm havaalanları
bölgeye karayolu ile en az 3 saat mesafededirler. Bu da Filyos vadisi projesi ile artması
öngörülen iş gezisi trafiği açısından cok olumsuz bir durum olarak görülmektedir.
Tablo 12: Bölgedeki il merkezlerinin havaalanlarına uzaklıkları
Havaalanı
Zonguldak
Karabük
Bartın
Zonguldak Havaalanı
55
87
36
Kastamonu Havaalanı
221
121
190
Kocaeli Havaalanı
227
296
334
Sabiha Gökçen Havaalanı
297
366
404
Ankara Esenboğa Havaaalanı
286
236
305
4.8.
Kombine Taşımacılık
ERDEMİR Limanı’ndan tren ferisi seferleri düzenlenebilmektedir ancak bugün
yapılmamaktadır. Zonguldak Limanı’ndan (bkz Şekil 26) düzenli olarak Ro-Ro seferleri
43
yapılmaktadır. Ro-Ro seferleri özellikle Rusya ve Ukrayna ülkelerine narenciye ihracatında
kullanılmaktadır. Bölgede Ro-La seferleri düzenlenmemektedir
Ş
ekil 26: Zonguldak Limanı, Ro-Ro Rıhtımı ve TIR Parkı
Bölgenin lojistikte rekabet edebilirliği açısından kombine taşımacılık alt ve üst yapılarına
yatırım yapılmasına ihtiyaç vardır. Özellikle demiryolu bağlantıları yeterince etkin şekilde
kullanılmamaktadır. Demiryolu tesislerinde yüksek vagon kapasiteli manevra alanlarının
bulunmaması önemli bir eksikliktir.
4.9.
Dış Ticaret Altyapısı
TR81 sınırları dahilinde, Bartın ve Karabük’te birer tane, Zonguldak’ta ise iki tane olmak
üzere toplam 4 adet gümrük müdürlüğü faaliyet göstermektedir (Tablo 13). Bölgedeki her
ilde en az bir Gümrük Müdürlüğü bulunması, dış ticaret açısından bölge için bir avantaj
olarak görülebilir. Bunula beraber, 2012 yılında bölgeden yapılan toplam ithalat ve ihracat
hacminin Türkiye’ye oranına bakarsak, TR81 Bölgesi’ndeki gümrüklerin çok aktif olarak
kullanılmadığı görülmektedir. Bu da bölgedeki lojistik faaliyetlerin düşük seviyede
olduğunun başka bir göstergesi olarak görülebilir.
Uluslarası nakliyecilik kapasitesi ve kurumsallık göstergesi olarak
Tablo 14 ile Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Üyesi Lojistik Firmalarının sayıları
verilmiştir. Görüldügü gibi, bölgede sadece iki adet üye firma vardır. Bu durum bölgede dış
ticarete yönelik lojistik girişimciliğinin gelişmemiş olduğunu göstermektedir. Bu da
bölgeden yapılan ihracatın ihtiyaç duyacağı nakliye kapasitesinin bölge dışından sağlaması
© Cnes/Spot Image, Digital Globe
44
olasılığını yükseltmektedir. Özellikle konteyner ile ihracat yapan firmaların bölge dışı
merkezli nakliye firmalarıyla çalıştığı ve bölgeye kamyonun boş gönderilmesinden doğan
maliyetleri de ödemek zorunda kaldığı gözlemlenmektedir.
Tablo 13: TR81 Bölgesi’ndeki gümrük müdürlü
ğ
ü sayıları
İl/Bölge
Gümrük
Müdürlüğü
Sayısı
İthalat (000 $)
İhracat (000 $)
Bartın
1
189.331
138.880
Karabük
1
21.631
41.902
Zonguldak
2
1.537.229
644.714
TR81
4
1.748.192
825.497
Turkiye
147
236.545.141
152.461.737
TR81/Türkiye
%2,7
%0,7
%0,5
(
Kaynak: TÜİK, 2012 Verileri)
Tablo 14: TR81 Bölgesi’deki Uluslararası Nakliyeciler Derne
ğ
i üyesi lojistik firmaları
İl/Bölge
Uluslararası Nakliyeciler
Derneği Üyeleri
Bartın
0
Karabük
1
Zonguldak
1
TR81
2
Turkiye
1138
TR81/Türkiye
0.2%
(
Kaynak: Uluslararası Nakliyeciler Derneği , 2013)
Bölge limanlarından Ro-Ro taşımacılığı yapılmakla beraber, Ro-Ro Gemi İşletmecileri ve
Kombine Taşımacılar Derneği (RODER) üyeleri arasında TR81 Bölgesi merkezli firma
bulunmamaktadır. Bu durum bölgedeki lojistik faaliyetlerinin bölge dışından firmalar
tarafından yürütüldüğünü bir kez daha göstermektedir.
4.10.
Antrepolar
TR81 Bölgesi Antrepo alanları açısından rekabet ettiği diğer bölgelere göre yetersiz
durumdadır. TR83’ün oranı 7,89% iken, TR81’in oranı 2,28%’dir (Şekil 27).Bölgedeki
antrepo kapasitesinin az olması dış ticaretin gelişmesi noktasında bir dezavantaj olarak
görülmektedir. Antrepolar sundukları gümrük vergisi avantajları ile bölge limanlarından
yapılacak ihracat ve ithalatı daha cazip hale getirir. Özellikle, TR81 Bölgesi’nde aktif bir
Serbest Bölgenin olmaması antrepoların önemini artırmaktadır. İl bazında antrepo
durumları ise
Tablo 15’te verilmiştir. Bölgedeki antrepo alanlarının tamamına yakın bir kısmının
Zonguldak ilinde olması dikkat çekicidir. Faal bir limana sahip olan Bartın ilinin Karabük
ilinin yaklaşık üçte biri kadar antrepo alanına sahip olması ise dikkati çeken başka bir
durumdur.