Bariş BƏYİN Əhvalati panika pozuntusu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
99 vam çatmır. Tez-tez nəfəs aldığımı xatırlayıram. Buna görə də sanki öləcəyəm kimi bir hissə qapılmışdım. – Bir çox adamlarda panika tutması baş verəndə oxşar vəziyyət olur. Nəfəsin düzgün alıb verilməsi əhəmiyyətli olduğu üçün indi sizə qarın tənəffüsünü izah etmək istəyirəm. Qarın tənəffüsü Həkim – “Qarın tənəffüsü niyə vacibdir?” – deyib izah etməyə baş- ladı. – Nəfəsimi saxlaya bilmirəm, kimi şikayət və ya sözlər panika tut- ması keçirənlərdə tez-tez rast gəlinir, lakin bu vəziyyət təhlükəli deyil. Barış bəy: – Nəfəsi saxlaya bilməmək, yoxsa nəfəs ala bilməmək tez-tez rast gəlinir? – deyə soruşdu. – Əslində ikisi də eyni mənada istifadə edilə bilər. Panika tutma- sında nəfəs almanın sürətli, qısa və səthi olduğu barədə danışmışdıq. Bunlar sizin də başınıza gəlib. Sürətli və qırıq–qırıq nəfəs almaq onu saxlaya bilməmək kimi qiymətləndirilir. Nəfəs almağa çalışırsınız, ancaq qorxursunuz ki, ala bilməzsiniz. Bu da sizin özünüzü daha pis hiss etməyinizə səbəb olur. Qısa nəfəs almağınız o demək deyil ki, siz lazımi qədər hava almırsınız. “Nəfəsimi saxlaya bilmirəm!’” deyən adam demək ki, nəfəs alır. Siz danışırsınızsa, nəfəs da alırsınız. Əgər bu doğrudursa, demək ki, siz yaşayacaq qədər hava alırsınız. Bir insanın bununla bağlı bir narahatlığı varsa, demək ortada bir problem var. Bu problem odur ki, həmin insanlar düzgün nəfəs alıb verməyi bacarmır, bu da narahatlıq yaradan fiziki əlamətlərə yol açır. İnsanların çoxu düzgün nəfəs alıb verməyi bacarmır. Halbuki hər kəs anadan olanda düzgün nəfəs alıb verir, eynilə körpələrin etdiyi kimi. Bir çox adamlar sinədən nəfəs alıb verir. Bu şəkildə nəfəs alıb verdiyinizdə bunun sə- bəb olduğu əlamətlərə əsasən sizdə belə bir hiss və fikir yaranır ki, siz ürək infarktı keçirirsiniz. – Sinə tənəffüsü hansı əlamətlərə səbəb olur? – Zeynəb xanım so- ruşdu. PANİKA TUTMASINA NƏZARƏT EDƏ BİLƏRSİNİZ PANİKA POZUNTUSU 100 – Sinədə ağrı, baş gicəllənməsi, qol və ayaqlarda qıc olma, nəbzin sürətlənməsi kimi əlamətlərə səbəb ola bilər. Bunlardan sinə ağrısı döş qəfəsindəki əzələlərinizin çox gərginləşməsi ilə izah olunur. Bu əzələlərin ürək əzələləri olmadığını unutmayın. Başgicəllənməsinin isə sürətli və qısa nəfəs almaya səbəb olduğu haqda da danışmışdıq. Belə nəfəs almaq digər əlamətləri də meydana gətirir. Bu əlamətlər ürək infarktının əlamətlərinə bənzəyə bilər, lakin onunla əlaqədar deyil. Bunların hamısı düzgün tənəffüs almamaqla bağlıdır. Bunu düzəltməyin bir yolu var, düzgün tənəffüs etmək. Bəli, müzakirə mo- vzumuz: Qarın tənəffüsü. Bir adam panika tutması vaxtı sürətli, qısa və səthi nəfəs alanda dərhal çalışır ki, normal nəfəs alma formasına qayıtsın. Bunun üçün dərindən nəfəs almağa çalışır, lakin istədiyi rahatlıq olmur. Belə bir vəziyyətdə qarın tənəffüsünə keçmək lazımdır, bunun üçün də nəfəs vermək lazımdır. Sizə bir kağız verəcəyəm, orada bununla bağl mad- dələr yazılıb. İndi qarın tənəffüsünün mərhələlərini nəzərdən keçirək (Qarın tənəffüsü məşqi Carbonell, Elliott, Smith, Emmelkamp və dostlarının fikirlərinə əsaslanıb): 1. Rahat bir vəziyyət alın: Qarın tənəffüsü məşqini edəndə uza- na, yerdə və ya özünüzü rahat hiss edəcəyiniz geniş bir kresloda otura bilərsiniz. Məşq edəcəyiniz yer səssiz və sakit olmalı, üzərinizdəki ge- yim məşqinizə mane olmamalı və ya sizi sıxmamalıdır. 2. Bədəninizin gərginliyinə nəzarət edin: Bədəninizdəki bəzi əzələlərin gərgin, tənəffüsünüzün sürətli və səthi olub-olmadığı- na, dişlərinizi qıcırtmadığınıza və başqa sizi narahat edən bir hissin olub-olmadığına fikir verin. Gərginlik səviyyənizi azdan çoxa doğru 1–10 arasında balla qiymətləndirin: ən boşalmış vəziyyətinizə 1, ən gərgin vəziyyətinizə 10 bal. 3. Bir əlinizi mədənizin, digər əlinizi sinənizin üstünə qoyun: Bir əlinizi mədənizə, bel səviyyənizin lap üst hissəsinə; digər əlinizi sinə- nizə, döş sümüyünüzün üstünə qoyun. Nəfəs alıb verəndə, əlləriniz sizə bədəninizin hansı bölgəsini istifadə etdiyinizi göstərəcək. 4. Burnunuzla yavaş-yavaş nəfəs alın: Burnunuzla yavaş-yavaş nəfəs alın, aramla dördə qədər sayın və ağciyərlərinizin alt hissələrini 101 havayla doldurun. Əgər qarınınız şişib və mədənizin üstündəki əliniz hərəkət edirsə, bu o deməkdir ki, düzgün nəfəs alırsınız. 5. Gözləyin və bir müddət nəfəsinizi tutun: Bir az gözləyin, nə qə- dər gözləyəcəyinizə siz qərar verməlisiniz. Çünki hər kəsin ağciyərlə- rinın ölçüsü fərqlidir və fərqli sürətlə çalışır. Özünüzü rahat hiss edənə qədər gözləyin və sonrakı mərhələyə keçin. 6. Yavaşca nəfəs verin: Aramla altıya qədər sayaraq yavaşca nəfəsi- nizi verin. Bütün bədəninizin bir şar kimi boşaldığını təsəvvür edin və bədəninizi boşaltdın. Əvvəldə altıya qədər saymaq sizə çətin olarsa, dördə qədər sayıb nəfəsinizi verə bilərsiniz. Bunu edə-edə, daha sonra altıya qədər saymağın elə də çətin olmadığını görəcəksiniz. Həkim burada fasilə verdi. Buraya qədər danışdıqlarını öz üzərin- də göstərdi. Barış bəy və xanımı həkimin mədəsinin üstündəki əlinin hərəkət etdiyini gördü: – Gördüyünüz kimi, – dedi həkim, – əslində çətin deyil. Başlan- ğıcda çətinlik çəksəniz belə, kefinizi pozmayın, sonrakı məşqlərinizdə edərsiniz. 7. Yenidən qısa bir fasilə verin. 8. Dördüncü maddədə etdiyiniz kimi eyni qaydada nəfəs alın: Dördüncü maddədə etdiyiniz kimi, yavaş-yavaş dördə qədər sayaraq nəfəs alın. Mədənizin üstündəki əlinizin hərəkət edib–etmədiyinə nəzarət edin. Adi halda sinəniz qarnınızla birlikdə ancaq yüngülcə hərəkət etməlidir. 9. Gözləyin və qısa bir müddət nəfəsinizi tutun. 10. Yavaş-yavaş nəfəs verin: Altıncı maddədə etdiyiniz kimi, aram- la altıya qədər sayaraq nəfəs verin. 11. Təxminən beş dəqiqəyə qədər bu qaydada nəfəs alıb-verməyə davam edin. 12. Bədəninizin gərginliyini yenidən yoxlayın: Bədəninizin gərgin- liyini yoxlayıb gərginlik səviyyənizi 1-10 bal arasında qiymətləndirin. Əvvəl verdiyiniz balla onun arasında bir fərq olub-olmadığına baxın. Barış bəy: – Siz izah edəndə və hərəkəti göstərəndə çətin görünmür. Bu qarın tənəffüsü adlandırılan məşqi gündə neçə dəfə və nə qədər müddət et- PANİKA TUTMASINA NƏZARƏT EDƏ BİLƏRSİNİZ Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|