Bariş BƏYİN Əhvalati panika pozuntusu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
131 qaydasına düşdüyünü güman etdikləri bir vaxtda yoxsa qalıcı bir problemləmi üzləşiblər? – Panika pozuntusu sağaldığı halda daha sonra niyə qayıtma olur? – deyə soruşdu. Həkim ikisinin də üzündən o narahatlığı hiss etdi: – Dərhal narahat olmayın, – dedi. – Deyə bilmərik ki, panika tut- ması hər baş verəndə qayıtma olacaq, lakin olma ehtimal var. Qayıtma bir çox səbəblərdən təzahür edə bilər. Xarici faktorlarla yanaşı, daxili faktorlar da səbəb ola bilər, başqa sözlə adamın öz xüsusiyyətləri də təsir edə bilər. Xarici faktorlar kənardan asanlıqla hiss edilə bilər. Bun- ları tək–tək sayıram: – Proqramdakı metodları müntəzəm və davamlı olaraq tətbiq et- məmək: Metodlar sistemsiz və yarımçıq olaraq tətbiq edildiyində istədiyimiz fayda olmaz. – Dərman qəbulunu erkən və birdən dayandırmaq: Dərmanın fay- dalı olması üçün onu fasiləsiz, müntəzəm olaraq qəbul etmək lazım- dır. Dayandırma vaxtına və formasına həkimlə birlikdə qərar vermək məsləhətdir. Birdən dayandırmaq vahimə əlamətlərinin yaşanmasına və ya sizin vahiməyə qarşı daha həssas olmağınıza yol aça bilər. – Yuxusuzluq, pis qidalanma, fiziki xəstəlik, həddindən artıq çox məşq etmək, – Gündəlik həyatda olan stressli hadisələr: Ailə üzvləriylə bağlı ortaya çıxan problemlər, həyat yoldaşı ilə aranızda olan mübahisələr, uşaqla bağlı problemlər, dostlarınızla olan ünsiyyət, işlə əlaqədar problemlər, maddi çətinliklər, bütün cəmiyyətə təsir edən müharibə, zəlzələ kimi mühüm hadisələr. Daxili faktorlar insanın özüylə əlaqədardır: – Vahiməyə qarşı həssaslığın yüksək olması: Digər insanlara nis- bətən təşviş əlamətlərinin daha asan bir şəkildə meydana gəlib yaşan- masına, bilavasitə bu səbəbdən daha çox zərər görmənizə yol açar. – Simptomlarla bağlı son dərəcə çox narahat olmaq: Həddindən artıq təşviş yeni bir tutmanı yarada bilər, – Yanlış fikirlər: Gündəlik həyatla əlaqədər adi təşviş səhvən qayıt- ma əlamətləri kimi qiymətləndirilə bilər, PANİKA TUTMASININ QARŞISINI ALA BILƏRSİNİZ: SİZ BACARARSINIZ! PANİKA POZUNTUSU 132 – Özünə inamın az olması, – Problemi həll etmək üçün kifayət qədər bacarığın olmaması: va- himələrə qarşı həssaslığı artıra bilər. Onlar və bu kimi mənfi hallar qayıtmaya səbəb ola bilər. Barış bəy: – Məncə bunlar vacibdir, belə ki, hər an stressli bir vəziyyətlə üz- ləşə bilərik, stresdən qaça bilmirik. Belə olduğu halda qayıtma da la- büddür, bunun qarşısını almaq üçün nə edə bilərik? – deyə soruşdu. – Haqlısınız, stressdən, düzdür, qaça bilmirik, lakin qayıtma qaçıl- maz deyildir. Bu faktorları tək–tək nəzərdən keçirsəniz, görərsiniz ki, çoxunun qarşısını almaq mümkündür. – Qayıtmanın qarşısını almaq üçün nə etmək olar? – Qayıtmanın qarşısını almaq üçün əvvəlcə yaxşı olar ki, yuxarı- dakı faktorlar nəzərdən keçirilsin. Onlardan hansılar var? Han- sılarını asanlıqla aradan qaldira bilərsiniz? Aşağıdakı mövzuları nəzərdən keçirərək lazımi strategiyalar hazırlaya bilərsiniz: – Həyatınızda yeni stress və ya vahimə mənbələrinin olub-ol- madığına baxın. Sizi lüzumsuz yerə çətinliyə salan, vahimə əlamətlərinə qarşı daha həssas olmağınıza səbəb olan yeni stresslər varmı? – Vahimə əlamətlərini dəf etməyə çalışırsınız, yoxsa dərhal o vəziyyətdən qaçırsınız? Belə vəziyyətlərə qalib gəlmək üçün öy- rəndiyiniz metodlardan istifadə edin. – Sağlam bir həyat tərzi sürüb–sürmədiyinizi nəzərdən keçirin. Sağlam qidalanma, rahat yuxu, müntəzəm məşqlər, qıcıqlandı- rıcı təsirə malik maddələrdən uzaq durmaq və s. – Müzakirə etdiyimiz üsullar tətbiq edildikcə insan daha da ix- tisaslaşır. Panika tutmasının olmadığı vaxtlarda da bunları tət- biq etmək faydalı olacaq. – Dərmanların dozasını, müntəzəm olaraq istifadə edib–etmə- diyinizi nəzərdən keçirin. – Fiziki əlamətlər haqqında və hadisələrə neqativ qiymət ver- məklə bağlı neqativ düşünmə formasından əl çəkmisiniz? Bu məsələyə də diqqət yetirin. 133 – Panika simptomlarını dəf etmə sahəsindəki müvəffəqiyyətlə- rinizə görə özünüzü mükafatlandırın. – Dəstək olan adamla söhbət edin. – Əsl panika tutması baş veribsə, yenidən həkiminizlə görüşün. – Qayıtmaya yol açan fiziki səbəbləri araşdırmaq üçün, lazım gələrsə, tam tibbi müayinədən keçin. Qayıtma ilə əlaqədar mənim demək istədiklərim bunlardan ibarət- dir, sizin sualınız varsa, onları da müzakirə edək. Həkim bir az gözlədi. Sual yox idi, üzünü ikisinə də tutub: – Buraya qədər olan hadisələri mən müsbət qiymətləndirirəm. Məlumat əldə etmək, maraqlanmaq, sağalmağa çalışmaq, üsulların tətbiqi, bir-birinizə dəstək olmağınız, düşünmə forması, hamısını müsbət qiymətləndirirəm. Düşünürəm ki, bundan sonra həftədə bir dəfə gəlməyinizə ehtiyac yoxdur. Nə deyirsiniz? Barış bəylə Zeynəb xanım bir-birinə baxdı. Əslində belə bir şeyi gözləyirdilər. Hərçənd ki, öz aralarında görüş vaxtını danışa bilmə- mişdilər, lakin müalicənin sona yaxınlaşdığını bilirdilər. Barış bəy: – Bildiyim qədər əsas məlumatları və əsas üsulları hərtərəfli şəkil- də izah etdiniz. Ümumiyyətlə, vəziyyətimin getdikcə yaxşılaşdığını onsuz da demişdim. Düşünmə forması, panika tutmalarına baxış bu- cağım da dəyişdi. Artıq qorxmuram və nəyə qadir olduğumu bilirəm. Başa düşdüyüm bu oldu: Artıq bundan sonrası üçün məsuliyyət mə- nim üzərimə düşür. Bu panika tutması mənim panika tutmamdır. Bunu yaradan mənəm, öhdəsindən gəlməli adam da mənəm. Sizin vasitəçiliyinizlə mən bunları anladım və öyrəndim. Təşəkkür edirəm, – dedi. Zeynəb xanım da: – Mən də həyat yoldaşımla həmfikirəm. Düzü, məndə də panika tutrmaları ilə əlaqədar heç bilmədiyim, gözləmədiyim fikirlər yaran- dı. Çox şeylər öyrəndiyimi deyə bilərəm. Yalnız panikayla bağlı deyil, özüm haqqında da. Hesab edirəm ki, indi həm daha məlumatlıyam, həm də daha güclüyəm. Həyat yoldaşım və öz adımdan çox təşəkkür edirəm, – dedi. PANİKA TUTMASININ QARŞISINI ALA BILƏRSİNİZ: SİZ BACARARSINIZ! Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|