Başlık Düzeni

Fakültə:Qaz Neft Mədən

İxtisas:Neft Qaz mühəndisliyi

Qrup:295,20

Fənn:Neft qaz quyularının geofiziki tətqiqatları

Mövzu: Qamma karoaj üsulu ilə süxurların təbii radioakivliyinin öyrənilməsi

Müəllim:Kərimova Kifayət

Tələbə:Musafayeva Kəmalə

Plan

Qamma karotajı istifadə üsulu

Radioaktivliysə görə süxurların növləri

kollektor layların gilliliyinin faizlə miqdarının təyin edilməsi

Qamma karotajı qeydiyyatı bir qazma və ya çuxurda qaya və ya çöküntü səciyyələndirmək üçün təbii olaraq baş verən qamma radiasiyasını ölçmə metodudur. Bu mədən, mineral kəşfiyyat, su quyularının qazılması, neft və qaz quyularında qazma işlərində və digər əlaqəli məqsədlər üçün istifadə olunan kabel qeyd üsuludur.

Gamma karotajı girişləri, digər quyu giriş növləri kimi, bir qazma çuxurundan aşağıya endirilərək və qamma şüalanma dəyişkənliyini dərinliyi ilə qeyd etməklə aparılır. ABŞ-da cihaz ən çox 1/2 fut aralıqlarla ölçmələri qeyd edir. Gamma şüalanması ümumiyyətlə API bölmələrində, neft sənayesindən qaynaqlanan bir ölçüdə qeyd olunur. Gamma şüaları, əsasən çuxuru dolduran mayenin xüsusiyyətləri səbəbindən qazma şüaları zəifləyir, lakin qamma qeydləri tez-tez keyfiyyətcə istifadə edildiyi üçün amplituda düzəlişləri ümumiyyətlə tələb olunmur.

Qamma karotajı üsulu süxurların təbii qamma şüalanma intensivliyinin quyu sütunu boyunca ölçülməsinə əsaslanır. Süxurların təbii radioaktivliyi onların tərkibində olan Uran (U), Torium (Th), Akti-Uran (AcU) radiaktivlik ailələrinin izotoplarının və K40 izotopunun olması ilə əlaqələndirilir.Süxurların tərkibində digər radioaktivlik izotoplarının payı çox az olduğundan nəzərə alınmır.Radioaktiv elementlər süxurlarda səpələnmiş halında olurlar ki, bu da süxurların nə dərəcədə radioaktiv olub – olmamasına öz təsirini göstərmiş olur

Mavi və qara rənglər ölçülmüş qamma şüalarını göstərir.

Standart qamma şüa qeydləri, ppm-də uran konsentrasiyası, ppm-də torium və çəkidə faiz dərəcəsi kalium üçün ölçülən qamma şüalanma dəyəri:

ppm-də 8 ×

• uran konsentrasiyası

+ ppm-də + 4 ×

• torium konsentrasiyası

Ppm 16x

• kalium konsentrasiyası

Radioaktivliyinə görə süxurlar 3 yerə ayrılır.

• Dərin kontinental gillər, gilli şistlər və s. aiddir.Gillər ən yüksək radiaktivliyə malik olan süxurlardır. Bu gillərin absorbsiya qabiliyyəti ilə əlaqələndirilir.

Yüksək radioaktivlikli süxurlar

• Bura daxildir: Gilli qumdaşı, gilli əhəngdaşı və gil qarışığı olan süxurlar.

Orta radioaktivlikli süxurlar

• Xalis qumdaşları, əhəngdaşları, Dolomit vəs. bura aiddir.

Zəif radiaktivliyə malik süxurlar

Quyuda təbii radioaktivliyi ölçmək üçün quyuya bir qəbuledicidən – sayğacdan ibarət quyu cihazı buraxılır