Betimleme Yöntemi Yaşar Tonta H.Ü. BBY tonta@hacettepe.edu.tr yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/spring2009/bby208/
Betimleme Araştırması (Babbie, Bölüm 9) Betimleme Araştırmasında Ne Sorulur? Soru Sorma İlkeleri Anket Hazırlama Posta Anketleri Görüşme (Mülakat) Telefonla Anket Yeni Teknolojiler ve Betimleme Araştırması Farklı Betimleme Yöntemlerinin Karşılaştırılması Betimleme Araştırmasının Güçlü ve Zayıf Yönleri İkincil Analiz
Tarihçe “Survey”, “surveillance”, “sürveyan” (gözetmen, gözetici) Nüfus sayımları - “After the plague the Lord said to Moses and to Eleazar the son of Aaron, the priest, ‘Take a census of all the congregation of the people of Israel, from twenty old and upward.’” (İncil, Eski Ahit)
- Domesday Book, 1085, İngiltere
Toplumsal survey’lerden modern nicel betimleme araştırmalarına - İstatistiksel örneklem teknikleri
- Ölçekler ve indeksler
- Survey’lerin uygulamalı alanlara kayması (pazar araştırmaları)
- Saygın, bilimsel bir yöntem haline gelmesi
1950 Sonrası Betimleme Araştırmaları Niçin Gelişti? Bilgisayarlar Örgütler Veri depolama Destek Yöntem
Betimleme Araştırmasına Uygun Konular Tanımlayıcı Ön araştırma Açıklayıcı
Betimleme Araştırmasında Ne Sorulur? Davranış - Geçen seçimde oy kullandınız mı? Dişlerinizi ne kadar sık fırçalıyorsunuz?
Tutum/İnanç/Görüşler - Ülkemizin en önemli sorunu sizce nedir?
Özellikler - Yaşınız? Medeniz durumunuz? Üye olduğunuz dernekler?
Beklentiler - Gelecek yıl araba almayı düşünüyor musunuz? Sizce Ankara’nın nüfusu artar mı, azalır mı, yoksa aynı mı kalır?
Öz sınıflandırma - Kendinizi nasıl sınıflandırırsınız? Liberal, ılımlı, tutucu? Ailenizi hangi sosyal sınıfa koyarsınız?
Bilgi - BM Genel Sekreteri kimdir? BM Genel Merkezi nerededir?
Betimleme Araştırması Sürecinde Adımlar 1. Adım - Hipotezleri geliştir; Survey türüne (posta, telefon, vs.) karar ver; Soruları hazırla; Yanıt kategorilerini oluştur; Sayfa düzenini tasarla
2. Adım - Verileri nasıl kaydedileceğinin planlanması; Pilot test
3. Adım - Hedef evrene karar ver; Örneklem çerçevesini bul; Örneklem büyüklüğüne karar ver; Örneklem seç
4. Adım - Denekleri bul; Görüşmeleri yap; Verileri dikkatle kaydet
5. Adım 6. Adım - Araştırma raporunda yöntem ve bulguları tanımla; Bulguları başkalarının eleştiri ve değerlendirmelerine sun
Soru Sorma İlkeleri -I Uygun soru formları seçilmeli Sorular açık ve anlaşılır olmalı Bir soruda iki ayrı şey hakkında bilgi toplamaya çalışılmamalı Cevap verenler ehil (kompetan) olmalı
Soru Sorma İlkeleri -II Cevap verenler istekli olmalı Sorular ilgili olmalı Sorular kısa olmalı Olumsuz sorulardan kaçınılmalı Önyargılı sorulardan ve terimlerden kaçınılmalı
Duyarlı konulardaki sorular Rahatsız olanların Konu yüzdesi Kendi kendini tatmin 56 Seks 42 Uyuşturucu kullanımı 42 İçki 31 Gelir 12 Kumar 10
Yanıtların Kalitesi Eksik Abartılı Yanlış Toplumsal arzu edilirlik önyargısı Bilgi soruları
Aşağıdaki Ankara Milletvekillerinden Hangilerini Tanıyorsunuz?
Anket Hazırlama İlkeleri Her satıra bir soru sorulmalı Gerektiğinde şartlı sorular sorulmalı Matris soruları kolayca yanıtlanabilecek şekilde biçimlendirilmeli Soruların sıralanmasıyla ilgili hususlara dikkat edilmeli Anketi yanıtlayanlar için talimat hazırlanmalı Ön test yapılmalı
Anketlerin dağıtımı ve dönüşlerin izlenmesi Posta yoluyla Kapı kapı gezerek Dönüşlerin izlenmesi Anımsatma mektupları
Kabul Edilebilir Cevap Verme Oranları %50 - analiz ve rapor için uygun %60 - iyi %70 – çok iyi
Görüşme İlkeleri Görüşmecinin rolü Görüşme yapılacak kişilerinkine benzer giyinilmeli Ankete önceden hazırlanılmalı ve sorulara aşina olunmalı Sorular aynen yazıldığı gibi sorulmalı Cevap almak için gerektiğinde teşvik edilmeli
Görüşme İçin Hazırlanma Genel ilkelerin ve prosedürlerin tartışılması Zor ya da karmaşık durumların nasıl halledileceği tanımlanmalı Gösteri amaçlı görüşmeler yapılmalı “Gerçek” görüşmeler yapılmalı
Telefon Anketleri Avantajları: Para ve zaman Veri toplamada denetim Dezavantajları: Gerçekte reklam kampanyaları Mesaj bırakma makineleri
Yeni teknolojiler ve betimleme araştırması Bilgisayar yardımıyla yapılan kişisel görüşmeler Bilgisayar yardımıyla yapılan görüşmeler Bilgisayara dayalı anketler Web anketleri Dokunmatik veri girişi Ses tanıma
Betimleme Araştırmasının Güçlü Yönleri Büyük bir kitlenin (evren) özelliklerini tanımlamada yararlı Büyük örneklem seçmeye olanak sağlıyor Toplanan verilerin standart olması Esnek – bir konuda birçok soru sorulabilir Güvenilirliği yüksek
Betimleme Araştırmasının Zayıf Yönleri Nadiren toplumsal yaşam bağlamında gerçekleştirilir Yapay Geçerliği zayıf
İkincil analiz Bir araştırmacı tarafından toplanan ve işlenen verilerin başka bir araştırmacı tarafından genellikle farklı bir amaçla analiz edilmesine dayanan araştırma türü Ucuz veri toplama yöntemi Geçerlik sorunu
Temel Terimler
Cevaplayıcı Anket/görüşme sorularına yanıt vererek analiz için veri sağlayan kişi Cevaplayıcı Anket/görüşme sorularına yanıt vererek analiz için veri sağlayan kişi Anket Analiz için yararlı olacak bilgi toplamak için tasarlanmış enstruman
Açık uçlu sorular Cevaplayıcının soruya kendi cevabını vermesi istenir “Mesleğiniz nedir?” ___________________ Açık uçlu sorular Cevaplayıcının soruya kendi cevabını vermesi istenir “Mesleğiniz nedir?” ___________________ Kapalı uçlu sorular Cevaplayıcının araştırmacının sağladığı cevaplar arasından seçme yapması istenir “Mesleğiniz nedir?” O İşçi O Memur O Öğretmen O Mühendis O Diğer (Açıklayınız) ____________
Önyargı Cevaplayıcıların soruları belli bir şekilde cevaplamasına yol açan sorular Önyargı Cevaplayıcıların soruları belli bir şekilde cevaplamasına yol açan sorular Şartlı soru Bazı sorulara verilen cevaplara bağlı olarak sadece belli cevaplayıcıların yanıtlanması istenen soru
Cevap oranı Ankete cevap veren kişi sayısının örnekleme seçilen kişi sayısına oranı Cevap oranı Ankete cevap veren kişi sayısının örnekleme seçilen kişi sayısına oranı Görüşme Görüşmecinin cevaplayıcıya sorular sormasına dayanan veri toplama tekniği
Teşvik Daha ayrıntılı cevap isteği İkincil analiz Bir araştırmacı tarafından toplanan ve işlenen verilerin başka bir araştırmacı tarafından genellikle farklı bir amaçla analiz edilmesine dayanan araştırma türü
Dostları ilə paylaş: |