Beynəlxalq banki 31 dekabr 2012-ci IL tarixinə bitən IL üzrə
Yüklə 3,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bazar riski
- Valyuta riski
- 31 dekabr 2012-ci il 31 dekabr 2011-ci il Pul
- Cəmi 5,943,658 5,734,921 257 208,994 4,619,719 4,552,623 (1,414) 65,682
63
Ehtimal nəzəriyyəsinin qiymətlərə və ehtiyatlara tətbiq edildiyi müqavilələri özündə əks etdirən sığorta portfelində Qrupun öz sığorta müqaviləsi üzrə məruz qaldıgı əsas risk - faktiki iddiaların və mənfəət ödənişlərinin sığorta öhdəliklərindən artıq olmasıdır. Bu iddiaların və gəlirlərin nəzərdə tutulandan daha artıq olması nəticəsində baş verə bilər. Sığortalanmış hadisələr təsadüfən baş verir və iddialar və ödənişlərin faktiki sayı və məbləği hər il statistik metodlara görə müəyyən edilmiş səviyyədən fərqlənir.
Qrup sığorta riskini anderraytinq (underrating) səlahiyyəti səviyyəsi, qiymət siyasəti, təsdiqlənmiş təkrar sığortaçılar siyahısı və nəzarəti özündə əks etdirən daxili prosedurlar vasitəsilə idarə edir. Sığorta üzrə zərər üçün ehtiyatın təxmin edilməsi.
Zərər üçün ehtiyatlar Qrupun əvvəlki dövrlərə aid məlumatlarına əsasən hesablanır. Ödənilməmiş iddiaların (hesabat olunan və hesabat olunmayan) təxmini dəyərini hesablayarkən Qrup, zərər nisbətinə əsaslanan təxminləri (zərər nisbəti, Sığorta iddialarının məcmu dəyəri və bu cür iddialarla bağlı müəyyən maliyyə ilində qazanılmış Sığorta mükafatları arasında nisbət kimi müəyyən edilir) və faktiki iddialar təcrübəsinə əsaslanan təxminlərdən istifadə edir. Həmin təxminlər müəyyən edildikdə istifadə edilən formulalar vasitəsilə faktiki iddialar təcrübəsinə daha çox əhəmiyyət verilir.
Zərər nisbəti üzrə ilkin təxmin hesablama üsulunun vacib tərəfidir və sığorta haqqının səviyyəsindəki dəyişikliklər, gözlənilən bazar təcrübəsi və iddialar üzrə əvvəlki dövrün inflyasiyası kimi faktorları nəzərə alan keçmiş illərin təcrübəsinə əsaslanır. Cari il üçün istifadə edilən zərər nisbətləri üzrə ilkin təxmin (təkrar sığortadan əvvəl), cari və əvvəlki ildə qazanılmış sığorta haqlarının risk növünə görə təhlil edilir.
Gələcək iddialar üzrə ödənişlərin hesablanmasında qeyri-müəyyənlik mənbələri. Sığorta müqavilələri üzrə iddialar onların yarandığı zaman ödənilir. Sığorta müqaviləsinin müddəti ərzində baş vermiş bütün sığortalanmış hadisələrə görə Qrup məsuliyyət daşıyır. Nəticə etibarilə, məsuliyyətlə bağlı iddialar müqavilənin müddətinin başa çatmasından etibarən 3 aydan çox olmayan qısa müddət ərzində ödənilir. Sığorta müqavilələrindəki pul vəsaitləri axınının məbləğinə və vaxtına təsir göstərən bəzi dəyişikliklər mövcuddur. Onlar əsasən müqaviləni imzalayan hüquqi və fiziki şəxslərin həyata keçirdiyi fəaliyyətlərə xas olan risklərə və qəbul etdikləri risklərin idarəedilməsi prosedurlarına aiddir. Şirkətin müqavilələri üzrə ödənişlər əsasən aşağıdakılar üzrə verilmiş pul mükafatlarını əks etdirir:
Tibbi sığorta; Avtomobillərə dəymiş fiziki zərər (avtomobillərin sığortalanması üçün); və Üçüncü şəxslərə dəymiş maliyyə itkisi, bədən xəsarəti və fiziki xəsarət (nəqliyyat vasitəsi sahibləri tərəfindən yaranmış).
Bu cür ödənişlər birdəfəlik aparılır və itirilmiş gəlirin və bədbəxt hadisə nəticəsində zərər çəkmiş tərəfin çəkəcəyi reabilitasiya xərclərinin cari dəyəri kimi hesablanır.
Qrupun avtomobil, əmlak, üçüncü şəxslər qarşısında məsuliyyət, işəgötürənin məsuliyyəti və yük sığortası üzrə portfelinin bir hissəsi Qrupun üzləşdiyi potensial maksimum riskləri azaldan təkrar sığorta müqavilələrinə əsasən yerli və xarici sığorta şirkətlərində təkrar sığortalanır.
Təcrübə göstərir ki, analoji sığorta müqavilələri üzrə portfel nə qədər böyük olarsa, gözlənilən nəticənin nisbi dəyişkənliyi bir o qədər az olar.Bundan əlavə, daha çeşidli portfelin elementlərində baş verən hər hansı dəyişikliyin portfelə təsiri daha az ehtimal olunur. Qrup qəbul edilmiş sığorta risklərini diversifikasiya etmək və bu kateqoriyaların hər biri üzrə gözlənilən nəticələrdəki dəyişiklikləri azaltmaq üçün kifayət qədər risklərə nail olmaq məqsədilə anderraytinq (underrating) strategiyasını hazırlamışdır.
64
Qrup bazardakı ümumi və spesifik dəyişikliklərə məruz qalan faiz, valyuta və pay alətləri üzrə açıq mövqelər ilə əlaqədar bazar risklərinə məruz qalır. Qrup bazar riskini bu cür risklərə çox az məruz qalmaq siyasəti vasitəsilə, eləcə də həmin risklərlə baglı Qrupun mövqelərini mütəmadi olaraq qiymətləndirməklə tənzimləyir.
Qrup maliyyə alətləri ilə hər hansı dilinq əməliyyatları aparmır. Qrupun qiymətli kağızlar bazarında məruz qaldığı risk onun konsolidə edilmiş likvidlik mövqeyinin daha səmərəli idarəedilməsi məqsədilə, vaxtaşırı olaraq Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının notları, Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin istiqrazları və digər bankların emissiya etdiyi qiymətli kağızlara investisiya qoyuluşundan yaranır. Qrup valyuta svop müqavilələri ilə əməliyyatlar istisna olmaqla, adətən derivativlərlə əməliyyat aparmır.
Qrup yerli/xarici valyuta məzənnələrindəki dəyişikliklərin onun konsolidə edilmiş maliyyə vəziyyətinə təsiri ilə əlaqədar xarici valyuta riskinə məruz qalır. Valyuta riski valyuta məzənnələrindəki dəyişikliklərin Qrupun mənfəətinə və ya maliyyə alətləri üzrə portfelin dəyərinə təsir göstərdiyi zaman yaranan riskdir.
Xarici valyuta riski ilə əlaqədar Qrupun risk siyasətinin əsas elementi hər hansı valyuta üzrə dilinq əməliyyatlarının aparılması üçün planlaşdırılmış cəhdin olmamasıdır. Nadir hallarda açıq valyuta mövqelərinin baş verməsi yalnız fəaliyyətin normal nəticəsində ortaya çıxır. Qrup aktiv və öhdəliklərini valyutalar üzrə uyğunlaşdırmaq üçün bütün səylərdən istifadə edir.
Bankın məruz qaldığı xarici valyuta riski həmçinin ARMB-nin normativ tələblərinə uyğun olaraq tənzimlənir. Bu normativlərə əsasən Bankın hər hansı bir xarici valyuta üzrə açıq valyuta mövqeyi Bankın məcmu kapitalının 10%-dən, bütün xarici valyutalar üzrə isə 20%-dən artıq olmamalıdır.
Xarici valyuta riski Mühasibatlıq və Büdcə Proqnozlaşdırılması Departamenti tərəfindən tənzimlənir. Açıq valyutada mövqeləri üzrə Mühasibatlıq və Büdcə Proqnozlaşdırılması Departamenti hazırladığı hesabatlar AÖİK tərəfindən nəzərdən keçirilir.
Aşağıdakı cədvəl Qrupun ilin sonunda xarici valyuta riskinə məruzqalma həddini göstərir:
31 dekabr 2011-ci il Pul maliyyə və sığorta aktivləri Pul maliyyə və sığorta öhdəlikləri Valyuta svop müqavilələri Xalis mövqe Pul maliyyə və sığorta aktivləri Pul maliyyə və sığorta öhdəlikləri Valyuta svop müqavilələri Xalis mövqe
Manat
2,313,380 1,681,234 -
632,146 1,601,215 1,090,152 -
511,063 ABŞ
dolları 2,654,131 2,610,253 (98,325) (54,447) 2,151,016 2,226,926 (211,036) (286,946) Avro 689,669 1,032,304 98,582 (244,053) 646,357 1,072,306 203,560 (222,389) Rusiya
Rublu 219,139 170,133 -
49,006 155,814 107,675 -
48,139 Digər
67,339 240,997 - (173,658) 65,317 55,564 6,062 15,815
Cəmi 5,943,658 5,734,921 257 208,994 4,619,719 4,552,623 (1,414) 65,682
Yuxarıdakı cədvəldə pul maliyyə və sığorta aktiv və öhdəlikləri sütununda valyuta svop müqavilələrindən yaranan maliyyə aktiv və öhdəlikləri əks etdirilmir. Valyuta svop müqavilələrindən yaranan maliyyə aktiv və öhdəlikləri sütunda göstərilir.
Valyuta svop müqavilələrini əks etdirən 98,582 min manat məbləğində Avro və Böyük Britaniya funtu olan debitor borcu və 98,325 min manat məbləğində ABŞ dollarında olan kreditor borcu derivativlər üzrə 257 min manat məbləğində xalis ədalətli dəyər gəliri yaratmışdır (2011-ci ildə: svop müqavilələrini əks etdirən 209,622 min manat məbləğində Avro və Böyük Britaniya funtu olan debitor borcu və 211,036 min manat məbləğində ABŞ dollarında olan kreditor borcu derivativlər üzrə 1,414 min manat məbləğində xalis ədalətli dəyər gəliri yaratmışdır). 11 və 17 saylı Qeydlərə baxın. Bütün valyuta svop müqavilələri qısamüddətlidir və müddəti 2013-ci ilin yanvar ayında başa çatır. Yuxarıdakı cədvələ yalnız pul aktivləri və öhdəlikləri daxildir. Qrup hesab edir ki, səhm alətləri üzrə investisiyalar və qeyri-maddi aktivlər əhəmiyyətli valyuta riskinin yaranmasına gətirib çıxarmır. Yüklə 3,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|