Безымянный indd
Yüklə 9,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
60 ÜÇÜNCÜ HISSƏ sun”. Əllərimi onun əlinin üstünə qoydum. Andjey, bu gözəl jestə görə təşəkkür edirəm. Gözəl əhvalı bir məlumat korlayır – səhər Rembertovda Polyak Or- dusunun hər il keçirilən komandanlıq brifinqində olmalıyam. Yəni və- zifələrimə geri dönməliyəm – bu əmri belə başa düşdüm. Orada Milli Müdafiə Naziri general Yaruzelskinin əllərindən rəhbərlik etdiyim hər- bi hissə üçün dəyərli olan “Hərbi Xidmət zamanı Xüsusi Nailiyyətlərə görə” verilən medalı qəbul etmişdim. Qırıcı Aviasiyanın 11-ci alayı ardı- cıl olaraq üçüncü dəfə fərqlənmişdi, yəni sələflərimin də əməyinin məh- sulunu almışdım. Mənə çox xoş idi, xüsusən də həmin axşam Vrotslavda həyat yoldaşım, oğlum və kiçik Milutka ilə görüşmüşdüm. Mənim qədər darıxmışdılar, son həftələr ərzində baş verənlər haqqında danışan zaman diqqətlə qulaq asırdılar. Günümü qızımın xoşladığı nağıl danışmaqla bi- tirmişdim. Həmçinin pilotlar arasında da görünməli idim. Olmamağım haqqında “hesabat“ıma qulaq asarkən uşaqlarım kimi üzləri qızarmışdı. Yaxınlarımın yanımda olmaqlarına çox sevinə bilmədim. Varşava- da yeni təlim proqramı və bir neçə “and“ içmiş reportyor və jurnalist- lər gözləyirdilər. Milli Müdafiə Nazirliyinin Kadrlar Şöbəsinin müdiri ilə görüşmüşdük. Xoş sözlərlə göstərdiyimiz səylərə görə təşəkkür etdi. Qruplaşmanın yarandığı gündən onun diqqəti altında olmamızı qeyd etdi və mövqe, əldə olunan nəticələr, həvəsimiz və s. görə sürətli inkişaf fonduna daxil olunmağa layiq olduğumuzu bildirdi. Həmin fondun nə olduğunu bilmirdim, lakin bu fərqlənmə çox xoş idi. Sabahdan yeni, daha çətin mərhələyə daxil olduğumuz və ondan sonra iki namizədin seçiləcəyi haqqında məlumat verildi. Tibb İnstitutu “qızğın çağında idi”. Salamlaşmaya – hər zamankı kimi – bizi biokimyəvi laboratoriya və xüsusi kabinetlərdən keçmək- lə başladılar. Təzyiq kameraları, güclü sentrifuqa otağı, fırlanan otu- racaqlar, yelləncəklər və digər cihazlar istifadəmizə verilmişdi. Testlər daha da təkmilləşdirilmişdi. Sentrifuqa otağında iki proqram quraşdı- rılmışdı: nizami (və ya uzunluq), yüklənmənin daimi artımı “yalnız” 8 g qədər idi, həmçinin dəyişən periodik temp və 12 dəqiqəyə qədər vaxtda sürətləndirmə proqramı. Həkimlər raketin startı simulyasiyası- nı belə təsəvvür edirdilər. Aşağı təzyiq kameralarında sikloerqometr 50 qoyulmuşdu, yük hündürlüyə müvafiq olaraq paylaşırdı. Hündürlük geyimində olarkən daha metodik qaydada boğulurduq. Oksigenlə dol- durulmuş germetik dəbilqəyə digər qazların qarışığı əlavə edilirdi – yalnız qarmaqarışıq danışıq, əllərin əsməsi, məntiqə uymayan əməliy- 50 Sikloerqometr - təlim məqsədləri və fizioloji tədqiqatlar zamanı istifadə olunan, pedalları tənzimlənən velosiped şəklində cihaz 61 ÖZ İSTƏYİ İLƏ yatlar, gözlərin bərəlməsi və ya huşun itirilməsi həkimləri razı salırdı. Dekompressiya eksperimentinə həvəslə razı oldum. Bunun labora- toriya şəraitində necə baş verəcəyi mənə maraqlı idi, çünki təcrübədə artıq “Miq-21“ ilə gecə 18 min metr hündürlüyündə bundan keçmiş- dim – o zaman kabinənin germetizasiyası şaqqıltı ilə partlamışdı. Əynimdə yüklənməyə qarşı kostyum və germetik dəbilqə ilə ka- mera-kabinəyə daxil oldum. Oturacağın kəmərlərini bağladım. Qon- şu, daha böyük kameradan hava çəkilmişdi; təzyiq fərqi böyük olduqda, uzaqdan hər iki məkanı birləşən membran quraşdırılmışdı. Bir saniyə ərzində kabinəmdəki hava çıxdı. Poznandakı o yadda qalan gecə kimi, indi də avtomatik olaraq reaksiya verdim, dədilqəyə yüksək təzyiqli boğucu oksigen udumu daxil oldu. Əzələlərin gücü ilə ciyər- lərimdən oksigeni çıxardım. Boğulurdum. Bədənim yüklənməyə qarşı skafandrın içində güclü atletin qucağındakı kimi sıxılırdı. Belim, oy- naqlarım, biləyim və ombalarımda dəhşətli ağrı hiss etdim. Mənə elə gəlirdi ki, indi boğulacağam, belimdəki dəri isə partlayır. Hər hansı ra- dio komandasını deməyə cəhd göstərdim. Başa düşən kimi təzyiqi bə- rabərləşdirdilər. Dirilmişdim. Bu test o praktiki təcrübədən yüngül idi, təyyarəni idarə etmirdim və belimdə də qançırlar qalmadı. Həkimlər sınaqdan razı idilər, rejissorlar isə nəhayət ki, heyran qalmışdılar. Ka- binədən çıxdım və gülümsəyərək yalan dedim – maraqlı idi, çox yaxşı idi. Başqa nə deyə bilərdim ki? Növbəti müsbət balları aldım. Bütün başlanğıclara psixoloqlar da nəzər yetirirdilər. Onların rəyinə əsasən, cəsarət və risk etmək hazırlığı deyil, iş dəqiqliyi, məntiqi təfəkkür və sürətli oriyentasiya ən yüksək qiymətləndirilən xüsusiyyətlər idi. İki həftəlik əzablardan sonra növbəti mərhələ - əfsanəvi Ulduz Şəhərciyin- də Kosmonavtların Təlim Mərkəzində sınaqlara hazır idik. Tale gözlə- nilməz və xeyirxahdır – hər birimizə göz vururdu. KOSMOS ZİYARƏTGAHINA ZƏVVARLIQ M oskvanın Şeremetyevo hava limanından meşənin arası ilə gedən bir saatlıq yol birdən bitdi. Mikroavtobus YURİ QAQARİN ADINA KOSMONAVTLARIN TƏLİM MƏKTƏBİ yazısı olan kiçik bir binanın qabağında dayandı. Bizi hava limanında qarşılayan zabit qarovulçuya başı ilə işarə etdi və hökmlə əmr verdi: “Aç“. Əsgər salamlayandan sonra şlaqbaumu qaldırdı. Əfsanəvi və sirli Ulduz şəhərciyi - kosmonavtların beşiyində idik. Beynimdə bu hasardan bir də keçib-keçməyəcəyimi fikirləşdim. Yol küknar meşəsindən keçirdi və çox sadə idi. Bir az sonra avtobus böyük abidə - skafandrdakı insan surətinin yanında dayandı. Demək olar ki, bir səslə dedik – bu Qaqarindir. “Pravilno“ (Düzdür) – himayəçimiz dedi və əlavə etdi: “Belə bir ənənəmiz var – Ulduz şəhərciyinə ilk dəfə gələn hər kəs Yurinin abidəsinin önünə əklil qoyur“. Bizim sifətimizi gördükdən sonra dedi: “Güllər hazırdır, hətta fotoqraf da“. Rəhbərliyin təşkilati işlərdə güclü olduğunu hiss etdim. Henyo Halkla gözəl gül buketini götürdük. Təntənəli addımlarla abidənin önünə yaxınlaşdıq. Hörmət hissi ilə planetin ilk kosmonavtının xatirəsini yad etdik. Fotoqraf boş durmurdu, dərhal işə başladı. Təzə güllərin miqdarına fikir verdim. Yəni bura bu gün o qədər yeni insan gəlib? – özüm-özümə sual verdim. Sirrin üstü bir az sonra açıldı. Bizi gözəl kiçik mehmanxanada yerləşdirdilər və orada biz canlı izdihamla üz-üzə gəldik. Çexoslovakiya və Almaniya Demokratik Respublikasından himayəçi-həkimlərlə birgə hərəsindən dörd namizəd var idi. Ümumi on beş nəfər idik. Onların arasında Penemündedən 51 tanış qırıcı alay komandiri, VMT-nin 52 hava müdafiəsi sistemi çərçivəsində keçirilən birgə məşğələlər zamanı 51 Penemünde (alm. Peenemünde) – Almaniyada kommuna 52 Varşava Müqaviləsi Təşkilatı (VMT) — 14 may 1955-ci ildə SSRİ və Avropadakı so- sialist bloku dövlətləri tərəfindən imzalanan Varşava müqaviləsi əsasında yaranan hərbi ittifaq. Müqavilə Albaniya, Almaniya Demokratik Respublikası, Bolqarıstan, Çexoslo- vakiya, Macarıstan, Polşa, Rumıniya və SSRİ arasında imzalanmış və 5 iyun 1955-ci ildə qüvvəyə minmişdir Yüklə 9,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|