74
DÖRDÜNCÜ HISSƏ
yerləşən yerə. 1961-ci il yanvar ayının ortalarında “Vostok” (Şərq)
kosmik gəmisində ilk uçuş üçün altı dinləyici seçilmişdi. Onlar ka-
pitanlar: Valeriy Bıkovski, Adrian Nikolayev, Pavel Popoviç və baş
leytenantlar
Yuri Qaqarin, Georgi Nelyubov və German Titov idi.
29 mart tarixində Nazirlər Soveti insanın Kosmosa “Vostok” kos-
mik gəmisində uçuşu haqqında qərar qəbul etdi. Həmin gəmi qısa-
müddətli orbital uçuşlar üçün yaradılmışdı. Yer kürəsinin qayıdış
və yüksək temperatur sahəsini keçəndən, həmçinin yüksək sürətin
təxminən 8 min metr yüksəklikdə dayandırılmasından sonra kos-
monavtın enən aparatın katapultasından istifadə edərək gəmini tərk
edəcəyi nəzərdə tutulmuşdu. Kosmonavt, onun oturacağı və enən
aparatlar xüsusi paraşütlərlə enməli idilər.
3 aprel tarixində dinləyicilərin ikinci qrupu imtahan verirdi, yəni
E.Xryunov, V.Komarov, P.Belyayev, B.Volınov, G.Şonin, V.Qorbatko,
M.Rafikov, A.Leonov, V.Filatyev, İ.Ankeyev və D.Zaykin.
10 apreldə dövlət komissiyası baş konstruktor S.Korolyovun 12
aprel tarixində “Vostok” kosmik gəmisinin göyərtəsində insanla
startı haqqında ərizəsini təsdiq etdi. Həmin komissiya bir səslə birin-
ci kosmonavt kimi Yuri Qaqarini təyin etdi. Onun dublyoru German
Titov idi. Qaqarin 12 aprel 1961-ci il tarixində Moskva vaxtı ilə saat
9.07-də uçuşa start verdi. Bir dövrəni yerinə yetirdi və 108 dəqiqədən
sonra Yer Kürəsinə qayıtdı. 45 illik fəaliyyəti ərzində Mərkəz müxtə-
lif ekipajlı proqramlar həyata keçirirdi: “Vostok”, “Vosxod”, “So-
yuz”, “Almaz”, “Soyuz-Apollo”, “Salyut”, “Mir”, “Mir-Space Shutt-
le”, “Buran”, “JSS”, həmçinin “İnterkosmos“ proqramı çərçivəsində
müxtəlif ölkələrlə birgə təşkil olunan beynəlxalq uçuşlar icra edirdi.
1961-ci ildə uçuşa qadının hazırlanması haqqında qərarın qəbul edil-
məsi çox maraqlı bir faktdır. 58 könüllü qadın arasında 23 namizəd
tibbi müayinəyə göndərilmişdi. İlk qadın qrupunda Janna Yerkina,
Tatyana Kuznetsova, Valentina Ponomaryova, İrina Solovyova və
Valentina Tereşkova var idi. Bildiyimiz kimi, kosmosa sonuncu xa-
nım uçdu.
Hazırda Mərkəz dünyada məşhur elmi-tədqiqat və təcrübə
mərkəzidir. Onun bazasından NASA və ESA kimi tanınmış kosmik
müəssisələr istifadə edir. Mərkəz uçuşlara 300-dən artıq ekipaj hazır-
layıb. SSRİ və Rusiyadan, həmçinin 25 ölkənin nümayəndələrindən,
100-ə qədər kosmonavt kosmik missiyasını icra edib. Şəhərcikdə Çin-
dən kosmonavtlar təcrübə toplayırdılar və kosmosa turist uçuşlarına
hazırlaşırdılar. Ulduz şəhərciyində qalmamız təntənəli təqdimetmə
mərasimi ilə başlamışdı. Mərkəzin rəhbəri general Georgi Bereqovoy
öz əməkdaşları və “İnterkosmos“ proqramı çərçivəsində uçuşlara