Безымянный indd
Yüklə 9,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
70 ÜÇÜNCÜ HISSƏ boş durmurlar. Ümumi şəkil çəkdirdiyimiz zaman Edvard Gerek mənə bu sözləri deyir: “Yoldaş Hermaşveski, söz verirəm ki, Kosmosdan qayıtdığınızdan sonra böyük bayram təşkil edəcəyik“ və əlavə etdi (deyəsən, nəzakətsizlik etdi, çünki mən tək deyildim): “Yoldaş Hermaşveski, görürəm ki, hündür insanlar kosmonavt ola bilərmiş, çox yaxşı ki, kosmik gəmilərdə müvafiq geniş kabinələr düşünülüb. Müasir polyak gəncləri əsasən hündürboydurlar“. Sağollaşarkən “birinci“ hər ikimizi qucaqladı. “Qayıdışınızı gözləyəcəyik. Qoy orda hər şey yaxşı getsin“, – sözünü bitirdi. Qəbul otağından qızarmış halda çıxdıq. İkinci, daha vacib xeyir-dua baş tutdu. Kosmodromdan qayıdışımızı fikirləşib, ürəyimdə “atalar üçdən deyib“ söylədim. 4 dekabr tarixində yaxınlarım - anam, həyat yoldaşım, oğlum və dostlarımla vidalaşandan sonra Zeneklə əzəmətli “İL-62“ “Kostyuşko“ ilə həyatımın ən böyük macərasına yollanıram. 7 dekabr tarixli “Varşavanın həyatında“da polyaklar aşağıdakı xəbəri oxudular: “Moskvadakı daimi müxbirimizə 6 dekabr tarixində, bazar ertəsi televiziya xəbərlərində İnterkosmosun ümumi proqrama əsasən, Sovet İttifaqında qonşu sosialist ölkələrinin namizədlərinin kosmik uçuşuna hazırlıqlara başlaması haqqında məlumat verilib. Onlar Polşa, Almaniya Demokratik Respublikasının vətəndaşlarıdılar“. Bu xəbər səhərisi gün Varşavadakı Televiziya xəbərlərində təkrar olunmuşdu. Yaxın bir il yarım ərzində bizim soyadlarımız gizlin saxlanırdı. DÖRDÜNCÜ HİSSƏ Kosmodroma aparan yol açıqdır TİKANLARI KEÇƏRƏK... U lduz şəhərciyi – bu adın özü artıq fərqliliyə işarə edir. Onun yeri əsaslı surətdə gizli saxlanılırdı. İndi isə mən burada yaşayacağam. Şəhərciyin tarixçəsi ötən əsrin altmışıncı illərinə təsadüf edir. 4 iyul 1957-ci il tarixində Yer kürəsinin ilk süni peyki Kosmosa ge- dəndən sonra ruslar artıq ciddi şəkildə insanın yerətrafı orbitə uçuş imkanları haqqında düşünməyə başlayırlar. Raket-kosmos texnikası sahəsində görkəmli mütəxəssis, ilk kosmik uğurun müəllifi Sergey Korolyov SSRİ-nin rəhbərliyini, məqsədi insanın ilk kosmik uçuşa hazırlıqlarının aparılması olan xüsusi müəssisənin yaranmasının necə vacib olduğuna inandıra bilir. Bu yenilikçi tapşırığın yerinə ye- tirilməsini hakimiyyət üzvləri Hərbi Hava Qüvəllərinin komandanı marşal Verşinova həvalə edirlər. Kosmonavt olmağa namizədləri artıq 1957-ci ilin oktyabr ayın- da qırıcı aviasiya dəstələrində axtarmağa başladılar. İlk qiymətlən- dirilməyə 35 yaşına qədər 3461 pilotun şəxsi-tibbi sənədləri təqdim edilmişdi. Onlardan ilkin müsahibəyə 347 namizəd çağırılmışdı, 206 pilotsa xüsusi tibbi müayinəyə istiqamətləndirilmişdi. Müayinə olu- nan 72 nəfər çətinliyə tab gətirməyib, proqramda iştirak etməkdən imtina etdi. 105 namizəd müsbət rəy almadı, yalnız 29 pilot sağlamlıq haqqında arayışı ala bildi. Sonrakı seçimlər nəticəsində 1960-cı ilin mart ayında 20 namizədi Kosmonavtların Təlim Mərkəzinin tərki- bində olan təlim şöbəsinə göndərmişdilər. Mərkəzin ilk rəhbəri aviasiya tibbi üzrə mütəxəssis polkovnik Yevgeni Karpov idi. Strukturda 189 ştat nəzərdə tutulmuşdu, burada kosmonavtlığa 20 namizəd, 70 peşəkar əsgər və ordunun 99 nəfər mülki əməkdaşı var idi. Onları Mərkəzin rəhbərliyi, Kosmonavtlar şöbəsi, təlim şöbəsi, maddi-texniki təminat şöbəsi, mühafizə taqımı və klubu təşkil edirdi. 1960-cı il mart ayının ilk günlərində namizəd- lərdən seçilmiş qrup Frunze adına mərkəzi hava limanına gəldilər və 14 martdan xüsusi məşğələlər başladı. Yayda Mərkəz Moskvanın yaxınlığında xəlvət yerə köçürülmüşdü – bu gün Ulduz şəhərciyi 74 DÖRDÜNCÜ HISSƏ yerləşən yerə. 1961-ci il yanvar ayının ortalarında “Vostok” (Şərq) kosmik gəmisində ilk uçuş üçün altı dinləyici seçilmişdi. Onlar ka- pitanlar: Valeriy Bıkovski, Adrian Nikolayev, Pavel Popoviç və baş leytenantlar Yuri Qaqarin, Georgi Nelyubov və German Titov idi. 29 mart tarixində Nazirlər Soveti insanın Kosmosa “Vostok” kos- mik gəmisində uçuşu haqqında qərar qəbul etdi. Həmin gəmi qısa- müddətli orbital uçuşlar üçün yaradılmışdı. Yer kürəsinin qayıdış və yüksək temperatur sahəsini keçəndən, həmçinin yüksək sürətin təxminən 8 min metr yüksəklikdə dayandırılmasından sonra kos- monavtın enən aparatın katapultasından istifadə edərək gəmini tərk edəcəyi nəzərdə tutulmuşdu. Kosmonavt, onun oturacağı və enən aparatlar xüsusi paraşütlərlə enməli idilər. 3 aprel tarixində dinləyicilərin ikinci qrupu imtahan verirdi, yəni E.Xryunov, V.Komarov, P.Belyayev, B.Volınov, G.Şonin, V.Qorbatko, M.Rafikov, A.Leonov, V.Filatyev, İ.Ankeyev və D.Zaykin. 10 apreldə dövlət komissiyası baş konstruktor S.Korolyovun 12 aprel tarixində “Vostok” kosmik gəmisinin göyərtəsində insanla startı haqqında ərizəsini təsdiq etdi. Həmin komissiya bir səslə birin- ci kosmonavt kimi Yuri Qaqarini təyin etdi. Onun dublyoru German Titov idi. Qaqarin 12 aprel 1961-ci il tarixində Moskva vaxtı ilə saat 9.07-də uçuşa start verdi. Bir dövrəni yerinə yetirdi və 108 dəqiqədən sonra Yer Kürəsinə qayıtdı. 45 illik fəaliyyəti ərzində Mərkəz müxtə- lif ekipajlı proqramlar həyata keçirirdi: “Vostok”, “Vosxod”, “So- yuz”, “Almaz”, “Soyuz-Apollo”, “Salyut”, “Mir”, “Mir-Space Shutt- le”, “Buran”, “JSS”, həmçinin “İnterkosmos“ proqramı çərçivəsində müxtəlif ölkələrlə birgə təşkil olunan beynəlxalq uçuşlar icra edirdi. 1961-ci ildə uçuşa qadının hazırlanması haqqında qərarın qəbul edil- məsi çox maraqlı bir faktdır. 58 könüllü qadın arasında 23 namizəd tibbi müayinəyə göndərilmişdi. İlk qadın qrupunda Janna Yerkina, Tatyana Kuznetsova, Valentina Ponomaryova, İrina Solovyova və Valentina Tereşkova var idi. Bildiyimiz kimi, kosmosa sonuncu xa- nım uçdu. Hazırda Mərkəz dünyada məşhur elmi-tədqiqat və təcrübə mərkəzidir. Onun bazasından NASA və ESA kimi tanınmış kosmik müəssisələr istifadə edir. Mərkəz uçuşlara 300-dən artıq ekipaj hazır- layıb. SSRİ və Rusiyadan, həmçinin 25 ölkənin nümayəndələrindən, 100-ə qədər kosmonavt kosmik missiyasını icra edib. Şəhərcikdə Çin- dən kosmonavtlar təcrübə toplayırdılar və kosmosa turist uçuşlarına hazırlaşırdılar. Ulduz şəhərciyində qalmamız təntənəli təqdimetmə mərasimi ilə başlamışdı. Mərkəzin rəhbəri general Georgi Bereqovoy öz əməkdaşları və “İnterkosmos“ proqramı çərçivəsində uçuşlara Yüklə 9,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|