171
hiss etdim. Məktublaşmanı Kovalyonok aparırdı. Uzun məlumat
mübadiləsindən sonra Yer kürəsi soruşdu: “Yeddi ədəd görürsü-
nüz?” – Bəli, yeddi. Yer kürəsi - “Stansiyalar sağdan sola fırlanır-
lar?” – Bəli, yenə də stansiyanın başçısı təsdiq etdi. “Onda narahat
olmayın. Ötən gün Miroslavla Saşanın Kosmosa buraxdıqları zibil
konteynerləridir”. Hamı gülməyə başladı. Öz təsəvvürüm məni
çaş-baş salmışdı, ONLARın olmaması isə məni məyus etdi.
Bəzən əyləncə üçün məkanda sərbəst üzən suyun özünü necə
aparmasını müşahidə edirdik – ağırlıq qüvvəsi ona təsir etmir, ye-
rüstü gərginliyin sayəsindəsə sferik, yəni şar formasını alır. Veril-
miş həcmdə ən az sahəli formanı. Bunu öz gözlərimlə görməyə
fürsət tapmışdım. Avropanın seçilmiş rayonlarının şəkillərini çə-
kirdik. Aparatın yanında olmağım mütləq idi. İş uzanırdı, mənsə
tualetə getmək istəyirdim. Müvafiq anı çox gözləyəsi oldum. İşdə
iki və ya üç dəqiqəlik boş vaxtdan istifadə etmək istəyirdim. WC-
yə tərəf enerji ilə üzdüm. Tələsik lazımi cihazı tapdım. Qarnımın
altına söykədim. Bir azdan xoşbəxt rahatlıq hiss etdim. Cihazın
sərt xortumu məni otağın içindəki bütün künclərə aparırdı. Tava-
nın altında fikir verdim ki, sifətimin yanında tərpənən iri bir qəh-
vəyi-bej şar asılıb qalmışdı. Səksəndim, lakin heç bir şübhəm yox
idi. Bunlar sidik kisəmin içindəkilər idi. Sadəcə sorucu nasosu qoş-
mağı unutmuşdum. Bir saniyəyə tələb edilənləri qoşdum və gözəl,
canlı təzahür qıfın içində itdi.
Yer kürəsində qravitasiya şəraitində qabda olan su onun forma-
sını alır, çəkisizlik şəraitində isə yan divarlara yapışır, orta boş qa-
lır. Su ilə hava qarışmasın deyə, qablarda elastik bölücü membran
var və elə məhz bunun sayəsində suyu qablardan çıxarda bilirdik.
Membranın altına hava buraxırdıq, o isə suyu yuxarı basırdı. Su-
yun təzə saxlanılması üçün onu gümüş ionlarla təmin edirdilər.
Niyə məhz gümüş? Çünki uzunmüddətli uçuşlar planlaşdırılan-
da, suyun saxlanılması mümkün olmur. Qablarda saxlanılaraq bir
müddətdən sonra öz təzəliyini itirirdi, su köhnəlirdi və içində yo-
sunlar peyda olurdu. Distillə edilmiş su isə kosmonavtları qane
etmirdi. Kimsə qeyd etmişdi ki, kilsədən olan dəyişdirilməmiş
müqəddəs su təzəliyini uzun müddət saxlayır. Həmin suyun nü-
munəsi götürüldü. Gümüş ionları aşkar edildi. Laboratoriyada adi
su gümüş ionları ilə zənginləşdirildi – effekt gözlənilməz oldu, su
təzəliyini uzun müddət saxlaya bilmişdi. Həll tapıldı, lakin labo-
rantları bir sual sakit qoymurdu: gümüş ionlar kilsə suyuna necə
düşüb. Müvafiq xidmətlər kilsəni təqib etdilər. Bir həftədən son-
ra tapmacanın cavabı tapıldı. Keşiş suyu müqəddəs edərək, onun
ÖZÜNƏMƏXSUS GÖRÜŞ
172
BEŞINCI HISSƏ
içinə gümüşü zəncir salırdı və bununla gümüş ionlar suya keçirdi.
Çox su içirdik – günə 1,5 litr. Yemək və isti içkilər hazırlamaq
üçün nəfəs aldığımız havada həmişə olan nəmlikdən alınan suyun
regenerasiya sistemindən istifadə edirdik. Nəmliksə orqanizmi-
mizdən və istifadə etdiyimiz dəsmallardan yaranırdı.
KOSMİK SİRR
S
tartdan iki gün əvvəl Baykonurda “Kosmonavt“
mehmanxanasında öz şəxsi “baqaj”ımı yığmağa başladım.
Adama 0,8 kilo limit verilmişdi. Klimukun xahişləri, təkidi və polyak
arağının təsiri limiti 2 kiloya çatdırdı. Nə etmək olar, Baykonur heyəti
ilə kosmonavtlar arasında olan dostluq həmrəyliyi quru qanun, qadağa
və əmrlərdən güclüdür. Uşaqlarımın və həyat yoldaşımın şəkillərini,
sevdiyim kitablarımın ilk səhifələrini, icra etdiyim bütün uçuşları
qeyd etdiyim uçuş kitabçamın ilk səhifəsini, yumşaq oyuncaqları,
polyak pilotunun 8 nişanını, Andjey Buqalanın verdiyi məşhur
polyak pilotunun “döş nişanı”nı, iki ağ-qırmızı bayraq, himnin
musiqisi yazılmış iki açıqca və markaları, həyat yoldaşım, əvəzedicim
və orbitdə işlədiyim dostlarımın həyat yoldaşları üçün gümüş kulonlar
və Pan Tadeuşun miniatür nəşrini özümlə götürdüm. Ən cəsarətli
arzularımda belə onun missiyadan ən vacib xatirə olacağını bilməzdim.
İllər keçdikdən sonra, II İohann Pavelin pontifikatının on beşinci
ilində, səhra yepiskopu L.S.Qlodjanin təşəbbüsü sayəsində miniatür
kitabı Castel Gondolfada çıxışı zamanı Müqəddəs Ataya təqdim
etməli oldum. Təklifim onu bir az təəccübləndirmişdi. Kosmik poçtun
miniatürün üzərinə vurulmuş möhürünü seyr etdi, Kosmosdan xüsusi
xatirə hədiyyəsinə görə təşəkkür etdi. Onu sinəsinə sıxdı: “Bu elə
polyak səciyyəli bir şeydir ki, onu papanın kitabxanasına verməyəcəm,
öz şəxsi toplularımda saxlayacam”, – dedi. Papa qısa söhbətdən sonra
yığışanlara müraciət etdi: “Baxın, cənab generalla ikimiz də on beş
yaşlıyıq, çünki cənab general Kosmosa uçanda, mən Pyotrun Paytaxtına
getdim”...
Həkimlər “Eleu-terakok”adlı spesifik bir vasitənin müəyyən miq-
darını aparmağı tövsiyə edirlər. Atom sualtı gəmi dənizçilərinin fırtı-
nalı dənizdə uzunmüddətli reyslərdə əldə etdikləri təcrübə sübut edir
ki, bu vasitə vestibülyar aparatın diskomforta öyrəşməsinə kömək
göstərir. Jenşen kökü və başqa nədənsə düzəlmiş, konyakın konsis-
tensiyası, rəngi və iyinə malik həmin xüsusi vasitə spirtli ekstrakt idi.
Əvvəl həmkarlarımla zarafat etmək və eleuterokok əvəzinə guya kon-
174
BEŞINCI HISSƏ
yak gətirdiyimi söyləmək istəyirdim. Sonra isə tamam başqa bir fikrə
gəldim. Ulduz şəhərciyində qəşəng bağlamada polyak brendi şüşəsi
ehtiyatı varım idi. Xahişimlə həyat yoldaşım həmin şüşəni kuryer təy-
yarəsi ilə mənə göndərdi. Laboratoriyanın tibb işçilərindən dörd boş
plastik şüşəni aldım və hamısının üzərinə brend emblemlər yapışdır-
dım. Pis alınmamışdı, buna görə həmin qablara yüksək faizli məcu-
nu tökdüm, şüşənisə tez gizlətdim. İdeyam xoşuma gəlirdi. Bu anda
qapı gurultu ilə açıldı və arxasında bütün şöhrəti ilə taleyimizin ciddi
“kral və tanrısı” peyda oldu – general Şatalov. Tez ayağa qalxdım və
bir an sonra yenidən oturdum. Bu sondur – düşündüm. Şatalov baxışı
ilə seximi nəzərdən keçirdi və söylədi: “Nədir, Miroslav, dəli olmusan?
Göyərtəyə polyak konyakını aparmaq istəyirsən?” Mən zahirən çox sa-
kit, daxildəsə emosiyalardan qaynayaraq cavab verdim: “Axı bu bizim
və “Fotonlar” üçün eleuterakokdur, o, konyaka oxşayır. Buyurun, da-
dına baxın” və şüşəni verdim. Şüşəni aldı, baxdı, “Ağıllısan, – dedi, –
amma bu dərmanı, bu zibili içməyəcəm. Konyak olsaydı, başqa məsələ.
Hamısını tez qablaşdır, Miroslav, çünki bu gün gəmini yığırlar və yük-
lə iş bitəcək”. Beləliklə, daha bir polyak amili göyərtədə, sonra isə orbit-
də peyda oldu. Əlbəttə ki, bütün bunları sirr olaraq Pyotra danışdım,
o isə çevikliyimə təəccübləndi, fikrimdən razı qaldı, qaçaqmalçılığı isə
təqdir etdi.
Təntənəli salamlama şam yeməyi olacaqdır. Saşa masanı bəzədi,
ən yaxşı yemək-içməyi düzdü, hamıya çay dəmlədi və yaxşı əhval-ru-
hiyyədə yeməyə başladıq. Ərzaqları bir-birimizə mişar kimi düz xətlə
verirdik. Onlar isə adətən başımızın üstündən keçirdi, çünki yerdə
adət etdiyimiz kimi uçuş trayektoriyasının bucağına düzəliş edirdik.
Masa isə müvəqqəti istifadə edilməyən çəngəl-qaşıqları və qida məh-
sullarını xüsusi taxçalarda və ya bağlanan rezinlərin altında saxlamaq
üçündür. Qalanı kabinənin içində azad uçuşurdu.
İtmiş əşyaları ilk gündə əsasən masanın altında və ya yerdə axtarır-
dım. Lakin bir qayda olaraq arxada və ya üstümdə olurdular. Ət kon-
servlərini açdıq, mənsə duzu çıxardım. Şüşənin birini götürdüm. Heç
kəsin marağını oyatmadı – hamının eleuterakokdan zəhləsi gedirdi.
Şatalovun hadisəsini danışanda atmosfer gərginləşdi. Volodya Koval-
yonok, stansiya və heyətin başçısı kimi şüşəni müsadirə etdi. Orqaniz-
min necə reaksiya verəcəyini heç kəs qabaqcadan deyə bilməzdi, lakin
tamah güc gəlirdi. Kimsə birinci olmalı idi. Ən əvvəl məni kənarlaşdır-
dılar, çünki xüsusi qayğı altında idim. Pyotr da çıxdı. Kovalyonok içə
bilməzdi, çünki hamımıza görə cavabdeh idi. Qaldı Saşa. Eksperimen-
tin baş iştirakçısı olmağa böyük həvəslə razılaşdı. Öncə dili ilə dadına
baxdı, gözləri güldü, sonra isə plastik şüşəni sıxdı və 20 qrama yaxın
Dostları ilə paylaş: |