198
BEŞINCI HISSƏ
Bu dəhşətli səsi batırmaq üçün tez düyməni basmağa atıldım, lakin
hansısa qüvvə əlimi saxladı.
- Bu zibili söndür, – Pyotr israrlı dedi.
-
Söndürə bilmirəm,
əlim nəyəsə ilişdi, – cavab verdim.
- Sən cazibə
qüvvəsini belə hiss edirsən, – dərhal izah etdi.
Növbəti cəhd etdikdə, əllərim sözümə baxdı, lakin onları güclə
tərpədirdim. Siqnalları eşitdim. Sol əlim lap ağır idi – bu, saatın işi-
dir, onun ağırlaşdırdığını yada saldım.
- Antenni aç, yaxınlaşırlar, – Pyotr tələsdirdi və əlavə etdi, -
sənədlərə uyğun işlə.
Bütün addımlar yaddaşımda kodlaşdırılmışdı, lakin əminlik
üçün təlimata nəzər yetirdim. UKF yayvari antennini pirotexnika
üsulu ilə açdım, düz məqamında, çünki qaçıb gələn insanların səs-
lərini artıq eşidirdik. Rabitə qayıtdı. Pyotr həmin an hamının artıq
bir neçə dəqiqə bundan əvvəl bildiyini məruzə etdi: “Zorya“ – mən
“Qafqaz“am – sağ böyrü üstə uzanmışıq, heyətin kefi əladır”. Ka-
binənin soyutma sistemini cəld qoşdum, yönalma mühərriklərinin
enerji sistemində qalmış yanacağı və göyərtədə olan silindrlərdən
sıxılmış qazı atdım. Artıq lazımsız xüsusi radio və optik yerləşmə va-
sitələrini söndürdüm. Çöldən gələn səslər hər dəfə daha da coşğulu
idi. Xilasedicilərin kapsulla mübarizə etdiklərini və onu düz, üfüqü
vəziyyətə fırlatmasını hiss edirdik. Cazibə qüvvəsi məni kreslonun
içinə sıxırdı, içəridəsə hər şey fırlanırdı. Pyotr güc-bəla ilə lyukun
örtüyünü açdı. İçəriyə əla, təmiz hava, Yer kürəsinin ilıq iyi, insan-
ların səsləri və helikopter mühərriklərinin səs-küyü daxil oldu. Ye-
rimdə oturduğum anda salamlaşmaq üçün Klimuk tərəfə uzadılmış
əl gördüm. Bu əlin yiyəsi uğurlu enişimizi təbrik edir və kefimizi so-
ruşurdu. Səsi tanımağa başlayıram – bu, axtarış-xilas qrupunun baş-
çısıdır, cəsarətlilər arasında ən cəsarətlisi, əla dost və Ulduz şəhər-
ciyindən təlimatçı İosif Davıdovdur. Pyotr çölə çıxır. Bəzi avadanlıq
elementlərini tələsik şəxsi əşyalarım olan paketə yığdım və bərkidici
kəmərləri, skafandrı tutan bağlamaları açdım. Lyukun qapağını bir
az örtdüm və çıxışla üzbəüz olan rəhbərin kreslosuna keçdim. Bə-
dənim ağırlaşmışdı, əl və ayaqlarım daş kimi ağırdır. Bu bir neçə
hərəkəti yorğunluqla edirdim. Ürəyim dəhşətli sürətdə döyünür-
dü. Dincimi almaq arzusundaydım. Bir neçə əl birdən məni tutmaq
istəyirdi. Başımı lyukdan çıxardan kimi, əllərində fotoaparatlar və
kameralar olan onlarla insan gördüm. Redaktor Stefanoviçi və yaxşı
yer üçün mübarizə aparan fotoreportyor Tadeuş Zaqojdjinskini tanı-
dım. Reportyorlar malik olduqları bütün avadanlığı mənə tərəf tuş-
lamışdılar. Xilasedicilərin güclü əlləri məni kapsuldan sanki ilbizi
199
zirehindən çıxarırımış kimi dartıb çıxardırdılar. Ayaqlarımın içəridə
qalmasını nəzərə çatdıran anda bir az yavaşıdılar. Pyotrun yanında
yırğalanaraq dayandım. Leonovu gördüm. Sevinirdi və bizi təbrik
edirdi. Kimsə məni şaquli vəziyyətdə saxlayırdı. Başqa kimsə pake-
timi saxlamağı təklif etdi. Etibar etdim və bir daha həmin insanı gör-
mədim. Ancaq bir neçə gündən sonra onun içindəkilərinin bir his-
səsini tapdım. Şəxsi kinolentlərim və qeydlərim olan qeyd kitabçası
itdi. Hələ ilıq olan kapsulun ətrafında xeyli adam yığılmışdı, başqa-
ları da qaça-qaça gəlirdi. Əlimi sıxır, silkələyirdilər, öz sevinclərini
ifadə edirdilər və şəkillər üçün poz verirdilər. Burada baş verənlərin
çoxunu bacardığım qədər yaddaşda saxlamaq istəyirdim. Pyotrla
qaralmış kapsulun yanında, iri cavan qarğıdalı tarlasında, nəhəng
ağ-qırmızı paraşütümüzün düşdüyü yerdə dayanmışdıq. Yaxınlıq-
da kiçik çuxur gördüm – kapsulumuzun Yer kürəsi ilə ilk təmas ye-
rini. Pyotr qarğıdalının yaşıl yarpaq dəstəsini dərdi və mənə xatirə
olaraq verdi, təlimatçı Yura Şmakovsa mənə yanmış termik örtüyün
balaca qırıntısını, Baykonurda işəsalma sistemi və həmin çuxurdan
olan bir ovuc torpağı şəffaf torbada verdi. Bu günədək həmin xü-
susi yadigarları və doğma Lipnikdən olan torpağı saxlayıram. Bir
neçə addım atmağa cəhd etdim. Çətin olduğunu – (ağır skafandr və
ayaqqabılarda özümü sudan çıxmış dalğıc kimi hiss edirdim)– fikir-
ləşdim. Kimsə gözəl tünd qırmızı qızıl gül dəstəsini verdi – haradan
aldılar onu? Gülü təqdim edən izah etməyə tələsdi: “Bu Emiliyadan-
dır, bu gün səhər xahiş elədi ki, enəndən sonra sənə təqdim edim.
Uşaqlarını da gördüm. Səni gözləyirlər, onları, öz yaxınlarını sabah
görərsən”. Ancaq sabah?
Tezliklə vestibülyar aparatım özünü hiss elətdirməyə başladı, ba-
şım fırlandı. Tanış bir jurnalist xanımla rəşadətlə görüşərək əyiləndə
lap gücləndi. Ana Yer kürəmiz bir həftə bundan əvvəl bizi könülsüz
buraxdı, bu günsə sanki qəbul etmək istəmir və könülsüz cəzalan-
dırırdı. İsti idi, şlemofonu soyundum. Saçım tərdən yaş idi. Leonov
bunu gördü, saçımı düzəltdi və yığışmış insanlardan xahiş etdi ki,
məni çox silkələməsinlər. Bizim tərəfə təntənəli dəstə gəldiyini gö-
rüb təəccübləndim. Öndə iki milli geyimdə qız rəngli uzun xalçada
iri çörək (karavay) gətirirdilər, onu baş əyərək bizə təqdim etdilər.
Təzə çörək iyi göz yaşlarına səbəb oldu. Orbital stansiyadan hələ ay-
rılmadığımız zaman kosmonavt general
Şatalov məndən soruşmuş-
du: “Yer kürəsində ən çox nə yemək istərdin”. Tərəddüd etmədən
cavab verdim: “Bir tikə təzə çörəklə yağ”. Bir daha arzuların çin ol-
ması sübut edildi. Bizi əmin etdilər ki, sabah ailələrimizi görəcəyik.
Başa düşdüyümə görə, həyat yoldaşlarımız kosmodroma gələcəklər.
“YUMŞAQ” ENİŞ