Qomusiy lug‘atlar universal va tarmoq xarakterida bo‘ladi.
„Falsafa“ qomusiy lug‘ati, „Òarixiy atamalarning izohli lug‘ati“,
2001- yil Moskvada nashr etilgan „Ìóçûêàëüíûé ñëîâàðü“
nomli qomusiy lug‘at tarmoq lug‘atidir. Lug‘atlar — biror-bir
tilga oid so‘zlar, so‘z birikmalari, tushunchalar, izohlar,
belgilarning ma’lum bir tartibga keltirilgan ko‘rinishi. Ular
so‘zlarning izohidan yoki tarjimalaridan iborat bo‘ ladi. Shunga
ko‘ra ular ikki yoki uch tillik lug‘atlar, izohli lug‘atlar, ling-
vistik, biografik, taxalluslar lug‘atlari deb ajratiladi. Òarjima (ikki
yoki uch tillik) lug‘atlari kitobxonlarni til o‘rganishga, so‘zlarni
to‘g‘ri talaffuz qilishga o‘rgatsa, izohli lug‘atlar tanlangan
yo‘nalishda terminlarni, tushunchalarni o‘rgatadi, ularning
mazmunini, tarixiy etimologiyasini ochib berishga yordam beradi.
2000- yil nashr etilgan „Kutubxonashunoslik va bibliografiya
atamalarining izohli lug‘ati“ (tuzuvchilar Z. Nigmatova, Sh. M.
Shamsiyev, E. G‘. Islomov) ham aynan mutaxassisligimizga oid
so‘zlarning alifbo tartibidagi izohlaridan iborat. „Sotsiologiya“
lug‘ati ham faqat sotsiologiya fani sohasida qo‘llaniladigan
tushunchalarning izohini bergan. „Ruscha-o‘zbekcha“, „Ing-
lizcha-ruscha-o‘zbekcha“, „Ruscha-nemischa“, „O‘zbekcha-
37
tojikcha lug‘at“ kabilar so‘zlarni to‘g‘ri talaffuz qilish va til
o‘rganish maqsadiga xizmat qiladi.
