Biotexnologiya asoslari

limon kislota                     kalsiy glyukonat 
O
H
O
H
C
Ca
OH
Ca
O
H
С
2
2
2
)
7
11
6
(
2
)
(
7
12
6
2
+
=
+
 
glyukon kislota                    kalsiy glyukonat 
O
H
O
С
Ca
OH
Ca
O
H
С
2
2
4
2
2
)
(
4
2
2
+
=
+
 
oksalat kislota                    kalsiy oksalat 
 
Kalsiy sitrat va oksalat bunda cho’kmaga tushadi, kalsiy glyukont va mineral qoldiqlar 
eritmada qoladi. 
Kalsiy sitrat va oksalat eritmadan vakuum-filtrda ajratiladi va yaxshilab issiq suvda yuvib 
tashlanadi. Kalsiy sitrat va aniq miqdordagi suv solingan reaktorga aralashtirib solinadi va unga faol 
ko’mir qo’shiladi (tindirgich sifatida). So’ngra reaktor 60
0
S gacha haroratda qizdiriladi va unga 
aniqlangan miqdordagi sulfat kislota aralashtirish davomida quyiladi. 
Aralashma 10-20 minut davomida qaynatiladi. Kalsiy sitrat sulfat kislotada quyidagi 
tenglamaga ko’ra ajraladi: 
 
4
3
7
8
6
2
4
2
3
2
)
7
5
6
(
3
CaSO
O
H
C
SO
H
O
H
C
С
a
+
=
+
 
 
Kalsiy oksalat bu sharoitda ajralmaydi. Kalsiy sitrat to’liq ajralgandan so’ng reaktorga og’ir 
metallarni cho’ktirish uchun granulalangan bariy sulfat solinadi. Limon kislota eritmasi gips, kalsiy 
oksalat, ko’mir va og’ir metal tuzlari qoldiqlaridan vakuum-filtrda alohidalanadi. Filtrlangan limon 
kislota eritmasi bug’lantirishga yo’naltiriladi. Vakuum-uskunada bug’lantirish ikki bosqichda 
amalga oshiriladi. 
Birinchi uskunada eritma 1,24-1,26 g/sm
3
 zichlikkacha bug’lantiriladi va bunda gips 
qoldiqlari tushadi. Zich-filrda gips alohidalangandan so’ng tiniq eritma ikkinchi uskunada 1,35–
1,36 g/sm
3
 zichlikkacha bug’lantiriladi. Bunda limon kislota miqdori 80% ni tashkil etadi.  
70
0
S haroratda vakuum-uskunada bug’lantrilgan eritma kristallizatorga beriladi. 
Kristallizatorda eritma 35-37
0
S haroartgacha sovutiladi va limon kislota kristallari olishga beriladi. 
Kristallizasiya doimiy aralashtirish va bosqichma-bosqich 8-10
0
S gacha sovutish orqali amalga 
oshiriladi. Hosil qilingan limon kislotasi kristallari sentrifugalash orqali ajraladi va ko’p bo’lmagan 
miqdordagi sovuq suvda yuvilib quritishga yo’naltiriladi.  
Kristall limon kislotasini quritish lentali yoki barabanli pnevmatik quritgichda 35
0
S dan 
oshmagan haroratli havoda amalga oshiriladi.  
Tayyor preparat tarkibida 99,5% dan kam bo’lmagan miqdordagi limon kislotasi 
(monogidratga hisoblaganda) saqlashi lozim.