Biotexnologiya asoslari

Medisinada keng qo’llaniladigan antibiotiklar 
Antibiotik 
Produsent 
Ta’sir etuvchi 
ob’ekt 
Ta’sir mexanizmi 
Penisillin 
Penicillium sp. 
Grammanfiy bakteriyalar Hujayra 
devori 
hosil 
bo’lishini to’xtatadi 
Sefalosporin 
Cephalosporium sp. 
Grammanfiy va 
grammusbat bakteriyalar 
Hujayra devori hosil 
bo’lishini to’xtatadi 
Eritromisin Streptomyces 
erythreus 
Grammmanfiy 
bakteriyalar 
ribosomal 50S subedinisa 
faoliyat-ini susaytiradi 
Streptomisin S. 
griseus 
Grammanfiy 
va 
grammusbat bakteriyalar 
ribosomal 50S subedinisa 
faoliyatini susaytiradi 
Tetrasiklin 
S. aureofaciens 
Grammanfiy va 
grammusbat bakteriyalar 
ribosoma bilan aminoasil-
tRNK bog’liqligini 
to’xtatadi 
Polimiksin Bacillus 
polymyxa 
Grammusbat 
bakteriyalar 
sitoplazmatik 
membranani buzadi 
Basitrasin B. 
subtilis 
Grammanfiy bakteriyalar Hujayra 
devorining 
peptidoglikin komponenti 
sintezini to’xtatadi 
Amfoterisin V 
Streptomyces nodesus 
Mikroskopik 
zamburug’lar 
Membrana 
komponentlariga ta’sir 
qiladi 
Xloramfenikol S. 
venezuelae 
Grammanfiy 
va 
grammusbat bakteriyalar, 
rikketsiylar 
Ribosomadagi 
translyasiya jarayonini 
to’xtatadi 
qishloq xo’jaligida
 - antibiotiklar avvalom bor, veterenariyada qishloq xo’jalik hayvonlarini 
o’stirish va ularni turli xil kasalliklarini davolashda preparatlar sifatida qo’llaniladi. Bu sohada ular 
tibbiyotdagi kabi juda samarali vosita hisoblanadi. 
 
Tetrasiklinlar ishlab chiqarish. 
Tetrasiklinlar ham medisinada, ham oziqa preparatlari ishlab 
chiqarishda keng qo’llaniladi. Ular  orasida  qishloq  xo’jaligi  uchun 7-xlortetrasiklin (1) va 8 - 
oksitetrasiklin (2) asosida  bir  qator preparatlar sanoat miqyosida  ishlab chiqariladi.  
Xlortetrasiklinning sanoatdagi produsenti sifatida Actinomyces aurefasiens zamburug’i,  
oksitetrasiklinniki  esa  - Actinomyces rimosus hisoblanadi.  Sanoat miqyosida  1 kg preparatda 20, 
40, 80 g toza holdagi antibiotik, 3, 5, 8 mkg V
12
 vitamini bo’lgan  biovit-20, biovit-40, biovit-80 
turidagi xlorotetrasiklin oziqa preparatlari ishlab chiqarilmoqda.  
Bundan tashqari preparatda mikroelementlar,  yog’lar,  oqsillar va mineral  tuzlar bor. Agar 
rasiondagi 1 t oziqaga 15-20 g antibiotikli biovit qo’shilsa hayvonlar og’irligining o’sishi 30% 
gacha  oshadi, oziqa sarflanishi esa o’rtacha 5-10% ga kamayadi. Preparatlar qishloq xo’jaligi 
hayvonlari va  parrandachilikda  o’stiruvchi  stimulyatorlar sifatida qo’llanilib,  ularning  yaxshi  
o’sib  rivojlanishi  va oshqozon-ichak yo’llari va o’pka kasalliklari oldini  oluvchi  profilaktik 
vositalar uchun ishlatiladi.  
Oksitetrasiklin chorvachilik uchun terravit-R (eruvchan) va  terravit-K (oziqa) terravit-10, 
terravit-50 preparatlari malla rangdagi  achchiq  ta’mdagi  kukun  bo’lib,  1 kg  preparatda 10, 50 g 

---

toza holdagi antibiotik bor. 1 t oziqaga 15-20 g  antibiotikli  preparat qo’shilsa  hayvonni og’irligi 
10-15% ga oshib, shu miqdorda oziqa sarfi kamayadi.