Bipolar pozuntular üzrə klinik protokol



Yüklə 288,13 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/11
tarix17.09.2017
ölçüsü288,13 Kb.
#291
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

 

18

sonrakı profilaktik müalicə ilə bağlı  qərar  əsasında həyata 



keçirilməlidir. Antidepressantlarla müalicəyə başlayarkən 

maniakal epizodun inkişaf riskini və antimaniakal preparatın 

qəbulunun faydasını pasiyentə izah etmək lazımdır. 

 



Bipolyar depressiyası olan pasiyent artıq antimaniakal preparat 

qəbul edirsə, həkim onun dozasının kifayət edib-etmədiyini 

müəyyən etməli, ehtiyac yarandıqda dozanı dəyişdirməlidir (B) [3]. 

 



Yüngül depressiv simptomları olan xəstələr aşağıdakı hallarda 

antidepressant təyin edilmədən iki həftə  ərzində müşahidə 

olunmalıdırlar: 

 

bundan  əvvəlki yüngül depressiya epizodu ağırlaşmayıb və 



xroniki gedişə keçməyib 

 

pasiyentdə vəziyyətin pisləşməsi üçün əhəmiyyətli risk aşkar 



edilmir. 

Belə hallarda pasiyentin depressiya haqqında məlumatlandırılması 

və onun vəziyyətinin monitorinqi kifayət edir. 

 



Əgər bipolyar pozuntunun yüngül depressiv epizodu olan xəstədə 

depressiyanın ağırlaşması riski mövcuddursa, yaxud 2 həftə 

keçdikdən sonra vəziyyəti yaxşılaşmırsa, o zaman ona bipolyar 

pozuntunun orta və ya ağır depressiv epizodu olan xəstələrdəki 

kimi müalicə təyin etmək lazımdır. 

 



Orta və ya ağır depressiv epizodu olan xəstələrin müalicəsini 

SGTSİ-nin təyin edilməsi ilə başlamaq lazımdır (hamiləlik vaxtı 

paroksetin təyin etmək lazım deyil). 

 



Üç həftə ərzində terapevtik effekt müşahidə olunmadıqda həmin 

preparatı digər SGTSİ, SNGTSİ və ya reseptor tipli təsirə malik 

preparatla dəyişmək lazımdır.   

 



Preparatın dəyişdirilməsindən sonrakı 2-3 həftə  ərzində 

pasiyentin vəziyyətində  dəyişiklik müşahidə olunmursa, TSA-

lardan istifadə etmək tələb olunur. 

 



TSA ilə müalicəni kiçik dozalardan başlamaq lazımdır, terapevtik 

effekt əldə edilənə və ya əlavə təsirlər meydana çıxana qədər bu 

dozalar tədricən artırılmalıdır. TSA-ların yüksək dozalarının 

tətbiqi arzuedilməz təsirlərin əmələgəlmə riski ilə bağlıdır. 

 

Terapevtik rezistentlik halında xəstənin rejimə riayət etməsi, 



psixososial stressorlar, fiziki xəstəliklər və yanaşı psixi 

pozuntular kimi amillər nəzərdən keçirilməlidir. 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 




 

19



 

Hətta antidepressantın düzgün seçilməsi də müalicəyə qarşı fərdi 

həssaslığa zəmanət vermir. Belə hallarda antidepressantların 

digər preparatlarla (sulpirid, risperidon və/ və ya 

benzadiazapinlər) birgə  tətbiqi, həmçinin psixoterapiyanın 

aparılması imkanı nəzərdən keçirilməlidir. 

 

İl ərzində 4 və ya daha çox affektiv epizod aşkar edilən xəstələrə 



tez-tez baş verən dövrlərə malik bipolyar pozuntu diaqnozu 

qoyulur. Bu dövrilik antidepressantların qəbulu ilə bağlı ola bilər. 

 

Tez-tez baş verən dövrlərə malik bipolyar pozuntu və ya qarışıq 



epizod zamanı, yaxud yenicə maniakal epizod keçirmiş 

xəstələrdə antidepressantların tətbiqindən çəkinmək lazımdır. 

Belə hallarda antimaniakal preparatın dozası artırıla və ya ikinci 

antimaniakal preparat əlavə edilə bilər. 

 

Belə  xəstələrin müalicəsi zamanı pasiyentin müalicə 



göstərişlərinə  nə  dərəcədə düzgün əməl etdiyini diqqətlə 

nəzərdən keçirmək, daha uzunmüddətli müalicə sxemləri (6 

aydan az olmayan) üzərində düşünmək, pasiyenti özünümüşahidə 

vasitəsilə  əlamətlərin tezliyi və  ağırlığını, müalicə  tədbirlərinin 

effektivliyini qeyd etməyə təşviq etmək lazımdır. 

 



Antidepressantla müalicənin başlamasının lap əvvəlindən 

pasiyent depressiyanın maniakal və ya hipomaniakal vəziyyətə 

keçə bilməsi ehtimalı, tədricən baş verən və  dəyişə bilən 

terapevtik effektin əldə edilməsinin gecikməsi, müalicə sxeminə 

əməl etməyin vacibliyi və müalicənin yarımçıq kəsilməsinin 

təhlükəsi haqqında məlumatlandırılmalıdır. 

 

Akatiziya  əlamətlərinin, intihar haqqında düşüncələrin (müalicənin 



birinci həftəsi meydana çıxan), həyəcan və  təşvişin artmasının 

(müalicənin başlanğıc mərhələlərində) monitorinqi aparılmalıdır. 

Pasiyentə izah etmək lazımdır ki, belə hallar baş verdikdə  təcili 

şəkildə yardım üçün müraciət etmək lazımdır. Akatiziya və ya 

ajitasiyanın yaranması zamanı  təxirə salmadan seçilmiş preparatı 

başqası ilə əvəz etmək haqqında düşünmək lazımdır. 

 

Depressiv epizoddan sonra pasiyentdə remissiya yarandıqda və 



ya 8 həftə  ərzində simptomlar əhəmiyyətli dərəcədə azaldıqda, 

maniakal epizodun və ya tez-tez dəyişən dövrləri olan bipolyar 

pozuntunun əmələgəlmə riski ilə əlaqədar olaraq antidepressantın 

qəbulunun müvəqqəti dayandırılması imkanını  nəzərdən 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 




 

20

keçirmək lazımdır. Antidepressantların dozası 2-3 həftə  ərzində 



tədricən azaldılmalı  və antimaniakal preparatlarla kömək edici 

terapiya təyin olunmalıdır. 

 

Psixotik simptomları olan ağır depressiv epizodlu xəstələr 



antipsixotik preparatlar (olanzapin və risperidon) almalıdırlar (A) 

[3]. 


 

Kömək edici terapiya və təkrar epizodların  

profilaktikası 

Remissiya vəziyyətinin müəyyən edilməsi 

Kömək edici terapiya bipolyar pozuntusu olan xəstənin remissiya 

vəziyyətində aparılır. Kömək edici terapiyanın bir neçə məqsədi vardır, 

bunlara sonrakı  kəskinləşmələrin profilaktikası, qalıq simptomların 

reduksiyası,  remissiya müddətinin uzadılması, əhvalın sabitliyinin əldə 

edilməsi, həmçinin xəstələrin funksional adaptasiyası  və  həyat 

keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması aiddir. Kömək edici terapiya bipolyar 

pozuntusu olan bütün xəstələrə tövsiyə olunur. Bipolyar pozuntusu olan 

xəstəyə kömək edici terapiya təyin edilərkən aşağıdakılar yoxlanmalıdır: 

 

alkoqol və digər psixoaktiv maddələrin qəbulu 



 

qalxanabənzər vəzin, qara ciyərin vəziyyəti, böyrəklərin 

funksiyası, arterial təzyiq, qanın ümumi analizi, qanda 

şəkərin və xolesterinin səviyyəsi 

 

bədən çəkisi 



 

daxili orqanların funksional vəziyyəti, o cümlədən EEQ və 

rentgenoskopiya 

 

ehtiyac yarandıqda EKQ, KT və ya NMR 



 

Bipolyar pozuntunun kömək edici müalicəsi və profilaktikası. 

 



Bipolyar pozuntunun kömək edici terapiyasını  aşağıdakılardan 

sonra başlamaq lazımdır: 

 

əhəmiyyətli risk və ya mənfi nəticələrlə  əlaqədar olan 



maniakal epizod (A) [3] 

 

pasiyentlərdə 2 və ya daha artıq affektiv epizod olduqda 



 

pasiyentlərdə intihar riski, funksional pisləşmə müşahidə 

edildikdə. 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 



Yüklə 288,13 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə