5 -TAJRIBA ISHI
BIPOLYAR TRANZISTOR ASOSIDAGI BIR KASKADLI
KUCHAYTIRGICHNI TADQIQ QILISH
Ishdan maqsad:
1. Bipolyar tranzistor asosidagi kuchaytirgichining tuzilish va ishlash prinsiplarini o‘rganish;
2. Bipolyar tranzistor VAXni o‘rganish;
3. Bipolyar tranzistor VAXni tekshirish (olish), ularning asosiy ko’rsatkichlari bilan tanishish.
Ishni bajarish tartibi:
Ushbu tajriba ishi Multisim dasturida amalga oshiramiz.
Umumiy emitterli tranzistorning VAXsini tekshirish. Isni bajarish uchun:
Multisim dasturining elementlar kutubxonasi yordamida 5.1-rasmda keltirilgan umumiy emitterli tranzistor VAXsini tekshirish sxemasini chizish kerak.
Elementlar kutubxonasidan NPN tipdagi 2N3501 modeldagi tranzistor, elektr qarshiligi 10 kOm bo‘lgan o‘zgaruvchan qarshilik, kuchlanishi 12 Volt bo‘lgan o‘zgarmas tok manbaini olamiz va olingan elementlarni bir-biriga ulab sxemani chizamiz. Sxemani tekshirish uchun o’lchash asboblari milliampermetr hamda voltmetrni olamiz. Sxemani ishlashi uchun ushbu tugmani bosish kerak. O‘zgaruvchan qarshilikni 0 va 100 oralig’ida o‘zgartirib, tranzistor toki I ning tranzistordagi kuchlanish U ga bog’liqlik grafigini tuzdik va uni 5.1-jadvalga kiritdik.
5.1 rasm. Umumiy emitterli NPN tipdagi 2N3501 tranzistorining VAXsini tekshirish sxemasi
Olingan ma’lumotlarni (5.1-jadval) ga NPN tipdagi 2N3501 tranzistorning VAXsini kiritdik.
5.1-jadval
R
|
5
|
15
|
25
|
35
|
45
|
55
|
65
|
75
|
85
|
95
|
100
|
U
|
731.278 mV
|
735.465 mV
|
740.369 mV
|
746.256 mV
|
753.557 mV
|
763.039 mV
|
776.221 mV
|
796.696 mV
|
836.022 mV
|
974.163 mV
|
11.987 V
|
I
|
224.903 mA
|
243.819 mA
|
266.589 mA
|
294.648 mA
|
330.317 mA
|
337.62 mA
|
444.336 mA
|
548.184 mA
|
742.711 mA
|
1.354 A
|
10.127 A
|
Elementlar kutubxonasidan PNP tipdagi 2N4058 modeldagi tranzistor, elektr qarshiligi 10 kOm bo‘lgan o‘zgaruvchan qarshilik, kuchlanishi 12 Volt bo‘lgan o‘zgarmas tok manbaini olamiz va olingan elementlarni bir-biriga ulab sxemani chizamiz. Sxemani tekshirish uchun o’lchash asboblari milliampermetr hamda voltmetrni olamiz. Sxemani ishlashi uchun ushbu tugmani bosish kerak. O‘zgaruvchan qarshilikni 0 va 100 oralig’ida o‘zgartirib, tranzistor toki I ning tranzistordagi kuchlanish U ga bog’liqlik grafigini tuzdik va uni 5.2-jadvalga kiritdik.
5.2 rasm. Umumiy emitterli PNP tipdagi 2N4058 tranzistorining VAXsini tekshirish sxemasi
Olingan ma’lumotlarni (5.2-jadval) ga PNP tipdagi 2N4058 tranzistorning VAXsini kiritdik.
5.2-jadval
R
|
5
|
15
|
25
|
35
|
45
|
55
|
65
|
75
|
85
|
95
|
100
|
U
|
816.436 mV
|
820.684 mV
|
825.657 mV
|
831.628 mV
|
839.043 mV
|
848.7 mV
|
862.211 mV
|
883.509 mV
|
925.984 mV
|
1.098 V
|
11.999 V
|
I
|
159.545 mA
|
172.422 mA
|
187.92 mA
|
207.022 mA
|
231.309 mA
|
263.536 mA
|
309.039 mA
|
380.004 mA
|
513.521 mA
|
939.536 mA
|
6.152 A
|
Dostları ilə paylaş: |