Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
430
qazın payına düşür ki, nəticədə Türkiyənin Azərbaycandan qaz idxal etmədiyi illərdə ixrac dəfələrlə aşağı
düşür;
4. Azərbaycanın Türkiyəyə ixrac etdiyi məhsullar ya xammal, ya da yalnız ilkin emaldan keçmiş və
yarımfabrikat haldadırlar. Halbuki bu məhsulları emal edərək satmaq dəfələrlə əlavə dəyər yaradar və eyni
zamanda ölkəyə idxalı azalda bilərdi;
5. Ümumiyyətlə Azərbaycanın ticarət əlaqələri ölkənin sovet dövründə Rusiyaya xammal sataraq
əvəzində hazır məhsullar satması sxemindən çox fərqlənmir. Fərq ondadır ki, hazırda Azərbaycanın belə
tərkibdə ticarət tərəfdaşı təkcə Rusiya deyil, bura Türkiyə və Aİ ölkələri də əlavə edilmişlər.
Ədəbiyyat
1.
Azərbaycanın xarici ticarəti, statistik məcmuə, Bakı, 2016, elektron nəşr (son baxılma: 22.08.2017)
http://www.stat.gov.az/menu/6/statistical_yearbooks/
2.
Azərbaycanın xarici ticarəti, statistik məcmuə, Bakı, 2017, elektron nəşr (son baxılma: 20.08.2017)
http://www.stat.gov.az/menu/6/statistical_yearbooks/
3.
Azərbaycanın gömrük statistikası, Bülleten 2016, elektron resurs (son baxılma: 22.08.2017)
http://customs.gov.az/az/faydali/gomruk-statistikasi/
Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
431
TÜRK TURİZM SEKTÖRÜNDE MESLEK STANDARTLARI, MESLEKİ YETERLİLİKLERİN ULUSLARARASI DÜZEYDE
BELGELENDİRİLMESİNDE AZERBAYCAN İÇİN BİR MODEL ÖNERİSİ
OCCUPATIONAL STANDARDS IN TURKISH TOURISM SECTOR INTERNATIONAL CERTIFICATION OF VOCATIONAL
QUALIFICATIONS AND A MODEL FOR AZERBAIJAN
Yrd. Doç. Dr. İrfan MISIRLI
Kastamonu Üniversitesi/Türkiye
Özet
Meslek Standardı, (MS) bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için üçlü yapı tarafından kabul edilen
gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu gösteren asgari normdur. Standardı hazırlanacak
meslekler, iş piyasasının ve eğitim kurumlarının öncelikli ihtiyaçları ve sektör komitelerinin önerileri dikkate
alınarak belirlenmeli tüm tarafların ortak kabul edilmesinin sağlanması gereklidir. Meslek standartlarının şekli
ve içeriği ülkeler arasında farklılık göstermesine karşın içeriği benzer unsurlar taşımaktadır. Mesleki
yeterlilikler ise bir mesleği icra eden bireylerin beceri düzeylerini ölçme ve değerlendirme yöntemlerini,
işlemlerin başarım ölçütlerini, değerlendirme usul ve esaslarıyla değerlendirici ölçütlerinin belirlenip, ülke
bazında tüm taraflarca kabul edilmiş dokumandır. Türkiye’de yeni oluşturulan sistem, standardı yayımlanan
mesleğe ilişkin yeterlilik seviyesi, Avrupa Birliği tarafından benimsenen yeterlilik seviyelerine ve Avrupa
Yeterlilik Çerçevesine (AYÇ) uygun olarak belirlenmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’deki mevcut durum
irdelenmiş olup Azerbaycan için uygun olabilecek bir model önerisi üzerinde durulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Meslek Standardı, Mesleki Yeterlilik, Sisma Modeli, Sınav ve Mesleki Sertifikasyon,
Abstract
The occupational standard is the minimum norm that indicates the necessary knowledge, skills,
attitudes accepted by the tripartied structure so that a profession can be successfully accomplished. It is
necessary to ensure the common acceptance of all stakeholders, taking into account the profession to be
prepared, the priority needs of the labor market and educational institutions, and the recommendations of
the sector committees. Although the shape and content of occupational standards do not differ between
countries, the content has similar elements. Professional qualifications are the documents which are
accepted by all parties on the basis of the criteria of evaluating the skill levels of the individuals performing a
profession, the evaluation criteria of the performance criteria of the processes, evaluation methods and
principles. the newly created system in Turkey, the level of qualification for the profession published
standard, proficiency levels adopted by the European Union and the European Qualifications Framework
(EQF) is determined as appropriate. In this study, the current situation in Turkey are examined in a model
focuses on recommendations that might be appropriate for Azerbaijan.
Key words: Occupational Standard, Vocational Qualification, Sisma Model, Testing and Vocational
Certification,
Giriş
Meslek standartları, ilgili meslek seviyesinin gerektirdiği görevleri ve işlemleri, üçlü yapı tarafından
belirlenen başarım ölçütlerine göre yerine getiren nitelikli bireyin, o meslek ile ilgili sahip olduğu bilgi, beceri,
tutum, davranış, mesleğin unvan, tanım, kullandığı araç gereç ve malzemelerle ölçme ölçütlerine referans
oluşturan ve ilgili tüm taraflar tarafından onaylanmış belgelerdir. (Mısırlı,1998)
Mesleki eğitim sistemi, işgücü yetiştirmede ana kaynak durumunda bulunması nedeniyle çalışma
hayatının da temelini oluşturmaktadır. Mesleki eğitimde kalite ve standartlaşma ile işgücü piyasasının
çalışanlardan beklediği mesleki yeterliliklere sahip nitelikli işgörenler yetiştirilmesi meslek standartlarını esas
alan eğitim çabalarına bağlı olduğu , bireylerin nitelikli işgörenler olarak çalışma yaşamına başlamaları,
öğrenme ve öğretme sürecindeki mesleki yeterliliklerin geliştirilmesine, ve bu yeterliliklerin meslek
standartlarına uygunluğunun ölçülmesiyle ilişkili oldukları belirtilmektedir. Meslekler iş organizasyonunun
temel taşları olduklarından, mesleki rolleri tanımlar, beklentileri, yargıları, değerlendirmeleri, doğrudan
etkinlikleri kolaylaştırır ve icraatları yoluyla ürün ve hizmetlerin üretimiyle sonuçlanır. Meslek analizi, çalışma,