Bir millətik, iki dövlət Eyni arzu, eyni niyyət
Yüklə 6,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları 443
heyrodermit) xəstəlikləri ilə yanaşı qaraciyər, radukilit, revmatizma kimi dayaq-hərəkət sistemi xəstəliklərinin müalicəsində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Xüsusən ötən əsrin ikinci yarısının əvvəllərindən dünya təbabət elminə bronxial astmalı xəstələrin karst mağaralarında, duz şaxtalarında müalicəsinin yüksək effekt verdiyi məlum olub. Uzun axtarışlardan, tədqiqatlardan sonra təbiblər bu qənaətə gəliblər ki, duz mədənlərində natrium və xlor ionları üstünlük təşkil etdiyindən o, bronx xəstəliklərinin müalicəsində olduqca faydalıdır. Bu baxımdan ölkəmizin heç şübhəsiz ən dəyərli sərvəti məhz Duzdağdır. Naxçıvan MR ərazisində yerləşən bu unikal mağara şəraitində duz vasitəsilə bronxial astma və ağciyər xəstəliklərinin müalicəsi həyata keçirilir və nəticədə xüsusilə azyaşlılarda 80-85% yaxşılaşma müşahidə edilir *3;1-10]. Ölkəmizin təbii müalicə sərvətləri neft, duz və ya termal-mineral sularla məhdudlaşmır, xüsusilə yerli əhali arasında dərman bitkiləri, təbii palçıqlarla müalicə də istifadə edilir. Müasir dövrdə “altertaniv tibb” deyə bilinən xalq təbabəti adlandırdığımız müalicə üsulunun özəyini bitkilər təşkil edir ki, bu bitkilərin müalicəvi xassəsi tərkibində fizioloji fəal maddələrin olması ilə əlaqədardır. İtburnu, dəfnə, çobanyastığı, zəfəran, səhləb, zəncəfil, kəklikotu, dəvətikanı, qarğıdalı saçağı, nanə, yarpız, solmazçiçək, əməköməçi, böyürtkən, yemişan, çaytikanı, gicitkən, üzərlik və b. bitkilər ümumi bədən zəifliyi, təngnəfəs, qızdırma, revmatizma, mədə nasazıqları, mədə bulantıları, böyrək daşı müalicəsi, öd-qaraciyər müalicəsi, qəbizlik, ürək- damar, infeskion xəstəliklərin müalicəsi, ödqovucu, iltihablı yaraların müalicəsi, qan dövranının yaxşılaşdırılması, aritmiya və taxikardiyanın azaldılması, yuxunun normallaşdırılması, baş ağrılarının azaldılması və s. kimi müalicələrdə yüksək müsbət təsirə malikdirlər *5;107+. Kimyəvi, istilik və mexaniki təsiri özündə birləşdirən, bir qədər mürəkkəb prosedurdan ibarət olan peloidoterapiya yəni, palçıqla müalicə də Azərbaycanın malik olduğu təbii müalicə üsullarından biridir. Vulkan palçığı daha çox Xəzərin qərb sahillərində geniş yayılsa da, ümumilikdə ölkə ərazisində Bakı-Abşeronda Ələt vulkanları silsiləsinə aid olan Ayrantökən, Daşgil Solaxay, Mirzalı, Şamaxı-Qobustanda Məlikçobanlı, Nabur, Mərəzə, Kürdəmiç, Qaynarca, Siyəzəndə Xıdırzındı, Qaradağda Axtarma-Qaradağ, Pilpilə və s. ən çox bilinən palçıq vulkanlarıdır. Ümumilikdə vulkan palçığı yüksək balneoloji xüsusiyyətlərinə görə müxtəlif tipli xəstəliklərin müalicəsi üçün yararlıdır. Bu xəstəliklərə dayaq-hərəkət sistemi, onurğa, oynaq, mədə-bağırsaq, ətraf əsəb-sinir sistemi, ginokoloji, uroloji, kosmetoloji xəstəliklər, boyun osteoxondrozu, ateroskeleroz, şəkər xəstəliyi kimi xəstəliklər nümunə kimi çəkilə bilər *2; 22-26]. Nəticə Bir daha qeyd etməliyik ki, müalicə-sağlamlıq turizmi son illərdə dünya turizm bazarında rəğbətlə qarşılanan turizm növlərindən birinə çevrilir. Haqlı olaraq dünya ölkələri bu turizm bazarından faydalanmaq məqsədilə rəqabətə girirlər ki, Türkiyənin sağlıq sistemində peşəkar personalın çoxluq təşkil etməsi, bu sahədə texnoloji avadanlıqları, infrastrukturları onu rəqabətçi ölkələr arasında sala bilir. Bu nöqteyi- nəzərindən Türkiyə infrastruktur və təbii ethiyatlarının mövcudluğu səbəbindən müalicə-sağlamlıq turizminin istər klinik istərsə də, kurort turizmini inkişaf etdirir və bu sahədə artıq öz sözünü deyir. Türkiyəylə müqayisədə Azərbaycanda sağlamlıq turizminin kurort növünün inkişafı daha məqsədəuyğun olar. Bu sahədə kadrlarının sayının çoxaldılması, infrastrukturların formalaşdırılması və ya mövcud olanlarının inkişaf etdirilməsi, müalicə yerlərində texniki avadanlıqların sayının artırılması, ən əsası yuxarıda qeyd etdiyimiz təbii sərvətlərin, bu müalicə imkanlarının tanıdılması, güclü reklam işinin həyata keçirilməsi, gəlmə turizmin genişləndirilməsi istiqamətində addımların artırılması işin xeyrinə olar. Digər tərəfdən Türkiyədə sağlamlıq turizmində gəlmə bütün ölkələrdən yəni, inkişat etmiş, inkişafda olan və inkişaf etməmiş ölkələrdən qəbul edilir. Hər bir xəstəyə - turistə eyni müalicə metodunun tətbiqi istər maddi, istər mənəvi məmnunluq baxımından onlarda eyni təəssüratı formalaşdırmayacaqdır. Bu baxımdan turistlərin qruplaşdırılaraq xidmət göstərilməsi daha yararlı ola bilər. İstənilən halda zəngin təbii ehtiyatlara malik ölkəmizin oxşar yollardan keçərək yaxın keçmişdə turizmdə əsaslı irəliləyişlər əldə etmiş Türkiyə təcrübəsindən istifadəsində fayda vardır. Əslində Azərbaycanla Türkiyə arasında Sağlıq və tibb sahələrində əməkdaşlığa dair 9 fevral 1994-cü il tarixli və müddətsiz müqavilə vardır. Lakin təəssüf ki, müalicə-sağlamlıq turizminə dair hər hansı bir maddə yoxdur. Bu müqavilə sağlamlıq turizmi ilə bağlı əlavələr edilməsi və ya yeni anlaşmaların imzalanması hər iki ölkə üçün işin xeyrinə olar. Ədəbiyyat 1.
Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları 444
2.
Fəridə Əfəndiyeva, “Şəfalı palçıqlar”, Bakı, 1984 3.
“Naxçıvan Muxtar Respublikası Duzdağ fizioterapiya xəstəxanası”, Naxçıvan, Əcəmi, 2006 4.
Бабкин А. В. Специальные виды туризма, Ростов-на-Дону: Феникс, 2008 5.
И.А.Дамиров, Л.И.Прилипко, Д.З.Шукюров, Ю.Б.Керимов, Лекарственные растения Азербайджана, Баку, 1983 6.
Азербайджана. Баку: Чашыоглу, 2001 7.
http://www.saturk.gov.tr/images/pdf/stur/azerbaycan.pdf
Yüklə 6,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|