Birinchi yordam ko`rsatishning umumiy tamoyillari Reja

JAROHATLANGANDA BIRINCHI YORDAM KO`RSATISH

Jarohatlanganda 1 yordam ko`rsatish asosan qon oqishini vaqtincha to`xtatish ( bog`lam, jgut) va infeksiya tuhshishining oldini olish tashkil etadi.

Jarohatga bog`lam qo`yishdan oldin gavdaninig shu qismidagi kiyim yoki poyafzalni ehtiyotlik bilan echish lozim.
Vaqtinchalik qon tuxtatishdan so`ng transport immobilizatsiyasi tegishli qoidalar asosoda bajarilishi va bemor davolash muassasalariga yotqiziladi.
Shifokor kelguncha beriladigan yordamni tibbiyot xamshirasi jarohat yuz bergna joyda tug`ri ko`rsata bilishi kerak. Keyin bemorga qoqsholga qarshi zardob yuborish, uni ixtisoslashgan davolash muassasiga jo`natish kerak.
Jarohat yuzasini tozalash va birlamchi chok solish.
Muolajaning bu turini kichikroq yuza jarohatlari bol`gan bemorlarda yoki atroflari tekis, ifloslanmagan va ichkarida joylashgan to`qimalar hamda anchagina shikastlangan kesilgan jarohatlarda bajariladi . Jarohat atrofi soch yoki jundan tozalanadi, teri spirt bilan artiladi a yod eritmasi surtiladi.
Jarohatga birlamchi xirurgik ishlov berish
bunda jarohat chekkalari, devorlari va tubini sog`lom to`qimalarigacha kesish, uni aseptic jarohatga aylantirish prinsipi yotadi. JArohat og`riqsizlantiriladi, tozallanadi, qon oqishi uzil- kesil tuxtatiladi. Ichki tomondan ketgut chok solish va terini ipak bilan choklash yordamida jarohat chekkalari bir – biriga yaqinlatiriladi. JArohat chekkalariga antibiotiklar quyiladi.
yuz, til, qo`l panjasi jarohatlanganda, ya`ni qon ta`minoti yahshi bo`lgan sohalarda jarohat chekkalari minimal darajada kesilib, choklar solinadi va zarurat bo`lganda immobilizatsiya qilinadi. Jarohatni birlamchi xirurgik tozalashdan so`ng normal bitayotgan choklar 7-8 kunida olinadi.


YURAKNI SUN’IY MASSAJ QILISH

Yurak tuxtaganda o`tkaziladigan reanimatsion tadbirlar yurakni tashqi massaj qilish va sun’iy nafas oldirish bo`lib, bular bir vaqtda bajariladi.Yurakni tashqi uqalash yo`lida tush suyagining pastki №1|3 qismi kaft bilan faol bosiladi. .Bunda yurak tush suyagi va umurtqa pog`onasi oralig`ida qisiladi va ma’lum miqdordagi yurakdagi qon tomirga haydaladi. Bunday xarakat minutiga 50-70 marta takrorlanadi va muolaja tekis katta joyda bemorni chalqancha yotqizilgan holatda o`tkaziladi. Yurakni tashqi massaj qilish qo`yidagicha ijobiy belgilari bilan aniqlanadi:

1. 
   uyqu arteriyasida tomir urushining paydo bo`lishi.
   
2. 
   Kuz qorachiqlarining torayishi.
   
3. 
   yuz terisi, tirnoqlar va lablarning qizarishi
   
4. 
   mustaqil nafas xarakatlarining paydo bo`lishi
   
5. 
   mushaklar tonusining paudo bo`lishi.
   

Yurakni bilvosita massaj ( yopiq) qilish.
Bu usulning mihiyati shundaki, yurakning tush suyagi bilan umurtqa pog`onasi o`rtasida qisilish natijasida katta va kichik qon aylanish doirasining yirik tomirlariga qon haydaladi va shu tariqa qon aylanish va hayotiy muhim a’zolar funksiyasi sun’iy ravishda quvvatlanib turiladi.Bemor qattiq uringa chalqancha yotqiziladi , bir qul kafti tush suyagining pastki 1\3 qismiga , ikkinchi kaft birinchisining ustiga qo`yiladi, qo`llar tirsak bo`g`imlarida yozilgan bo`lishi kerak, sungra yordam kursatayotgan odamtushni turtkisimon bosib uni umurtqa pog`onasi yo`nalishi bo`yicha 3-5 sm.ga siljitishga,shu vaziyatda taxminan 1,2 sk.kutib turishga sungra qo`llarni tushdan olmasdan turib, ularni tez bushatishga xarakat qiladi .