Peyğəmbər (s) və Əhli-Beyt (ə)-ın məktəbində Quranşünaslıq
www.ehlibeyt-aka.com
SonUmidTv
- 32 -
Başqa bir ibarətlə vəhyi belə tərif etmək yaxşı
olardı:
“Vəhyin
həqiqəti
təkcə
peyğəmbərlərə
məlumdur. Ona görə ki, ancaq onlar vəhyin müxatəbi
olublar. Vəhy bir növ asimani təkəllümdür (danışıq –
red.). Onu hiss və əql yolu ilə dərk etmək mümkün
deyildir və xüsusi şuur tələb edir. Bu da Allahın
iradəsi ilə seçilmiş adamlarda olur. Onlar da qeybi
bəyənatları hüzuri elm* ilə əldə edir, ona uyğun
olaraq vəzifələrinə əməl edir.
Peyğəmbərlərin
zamanında
Allahçılıqda,
həqiqətlə, bəşərin şərafət və ləyaqəti ilə, insanların ali
qanunlara tabe olub, o qanunlar vasitəsi ilə
şərəflənməyi ilə müxalif olub, həmişə bəşəriyyəti
cəhalət zülmətində, rəzalətdə saxlamaq istəyənlər
vəhyin dediyimiz kimi ağır bir məfhum olduğunu dərk
edə bilməyib cürbəcür bəhanələr gətirirdilər. Həzrət
Peyğəmbərə (s) cünun, sehrbaz adı qoymaqla, ya
“əgər Allah istəsəydi mələk nazil edərdi” deməklə
camaatı bu həqiqətdən uzaqlaşdırırdılar.
Bu gün, modern bir cahiliyyət dövründə o
vaxtda olan müşrik və kafirlərin həqiqətin qarşısında
çıxartdıqları aldadıcı, çirkin fikirlərin təsirdən
düşdüyü bir gündə, modern müşriklər yeni-yeni çirkin
fikirlər yürüdürlər ki, o zamanda olan həqiqət
müxaliflərinin yolunu davam etdirsinlər. İnsanları ali
qanunlardan, vəhy şərbətindən binəsib edib müasir
Peyğəmbər (s) və Əhli-Beyt (ə)-ın məktəbində Quranşünaslıq
www.ehlibeyt-aka.com
SonUmidTv
- 33 -
cəhalət zəncirlərinə bağlasınlar. Əlbətdə bu barədə
geniş söhbəti yazımızın sonunda qeyd etməyi nəzərdə
tutmuşuq. Amma, yeri gəlmişkən bu məqsədimizi
nəzərə çatdırmaq yaxşı olar.
Qayıdaq mövzumuza. Allah ilə peyğəmbərlər
arasında olan qeybi rabitə ki, ona “vəhy” deyilir, üç
yol ilə mümkündür. Buna Quran ayəsi dəlalət edir:
“Hec bir bəşərlə Allah-Təala vəhy yolundan, ya hicab
arxasindan ünsiyyət və ya elçi göndərmək yolundan
başqa bir yolla söhbət etməyib”. (Şura-51).
ﺸﺒﻟ نﺎﻛ ﺎﻣ و
بﺎﺠﺣ ئ ارو ﻦﻣ وا ﺎﻴﺣو ﻻا ﷲا ﻪﻤﻠﻜﻳ نا ﺮ
ءﺎﺸﻳ ﺎﻣ ﻪﻧذﺎﺑ ﻰﺤﻴﻓ ﻻﻮﺳر ﻞﺳﺮﻳ وا
Bu ayədə insanla Allahın rabitəsinin üç yolla olduğu
bildirilir. Birinci, vəhy - vasitəsiz və müstəqim bir
rabitə, ikincisi hicab arxasından, üçüncüsü isə, elçi ki,
burada hər iki yerdə mələk vasitədir.
Başqa bir sözlə desək, üç qism vəhy
aşağıdakılardan ibarətdir:
1. Allah-Təala ilə xəlq arasında vasitəsiz
olaraq vücuda gələn rabitə,
2. Hicab arxasından eşidilən söhbət. Necə ki,
həzrəti Musa dağda o səsi eşidərdi,
3. Allah tərəfindən mələk nazil olub bəşərə
ilahi danışığı çatdırır.
Peyğəmbər (s) və Əhli-Beyt (ə)-ın məktəbində Quranşünaslıq
www.ehlibeyt-aka.com
SonUmidTv
- 34 -
Vəhyi-müstəqim (birbaşa vəhy)
Vəhyin ən çətin növü birbaşa olan vəhydir. Bu
vaxt peyğəmbər (s) bütün vücudu ilə vasitə olmadan
“məbdə” ilə əlaqəyə girirdi. Bu işin nə dərəcədə çətin
olması bizim üçün çətin dərk olunan bir məsələdir.
Amma Quran ayələrinin və islam hədislərinin verdiyi
açıqlamalarla bu məsələ bir az yüngülləşir.
Həzrət Peyğəmbər (s)-in fövqəladə və quvvətli
bir ruhiyyəyə malik olmasına baxmayaraq, o həzrətin
bu vəhyi çətinliklə qəbul etməsi “müstəqim vəhyin”
çətin və əzəmətli olduğunu göstərir.
Əminül-İslam Təbərisi “Müzəmmil” surəsinin
5-ci ayəsinin təfsirində Haris ibni Hişamın vasitəsilə
Həzrət Peyğəmbər (s)-dən bir hədis nəql edibdir.
Həzrət Peyğəmbər (s) Hişamın “vəhy sizə necə nazil
olur?” sualının cavabında buyurur: “Bəzən zəng səsi
kimi nazil olur. Bu vəhyin ən ağır növüdür ki, mənə
nazil olur. Mən çox yoruluram. Ona qulaq asarkən
əzbərləyirəm”.
Abdullah ibni Ömər deyir: Peyğəmbərdən (s)
vəhyi necə hiss etməyindən soruşdum. O Həzrət (s)
cavabında buyurur: zəng səsləri eşidirəm. Bu vaxt
sakit qalıram. Hər dəfə bu formada vəhy qəbul edəndə
az qalır canım vücudumdam xaric olsun.
Peyğəmbər (s) və Əhli-Beyt (ə)-ın məktəbində Quranşünaslıq
www.ehlibeyt-aka.com
SonUmidTv
- 35 -
Ayişədən nəql olunur: çox soyuq bir gündə o
Həzrətə (s) vəhy nazil oldu. Vəhy tamam olandan
sonra o Həzrətin (s) alnından tər axırdı.
Bəzi tarix kitablarında başqa halətlər də nəql
ediblər: Vəhydən sonra soyuq su ilə yuyunardı, rəngi
qızarar, ya göyərərdi. Bəzən o qədər ağır olardı ki,
Həzrətin (s) mindiyi heyvan hərəkət edə bilməzdi.
Bəzən də baş ağrısına düçar olardı.
Bu deyilənləri “Müzəmmil” surəsinin 5-ci ayəsi
də təsdiq edir: “Həqiqətən biz tezliklə sənə ağır bir
danışıq çatdıracağıq”.
ﻼﻴﻘﺛ ﻻﻮﻗ ﻚﻴﻠﻋ ﻰﻘﻠﻨﺳ ﺎﻧا
Qeyri-müstəqim vəhy
“Şüəra” surəsinin 192 – 194-cü ayələrində
Allah-Təala
buyurur:
“Həqiqətən
bu
(Quran)
aləmlərin Rəbbinin vəhyidir. Onu Ruhul-Əmin sənin
ürəyinə nazil edibdir ki, nəsihət edənlərdən olasan.
ﲔﻣﻻا حوﺮﻟا ﻪﺑ لﺰﻧ
ﻪﻧاو
ﲔﳌﺎﻌﻟا بر ﻞﻳﺰﻨﺘﻟ
Bu ayədə ürəkdən məqsəd insani nəfsdir ki, idraka
malikdir və insanın bütün hiss və iradəsi ona bağlıdır.
Ayə bununla (qəlb kəlməsini işlətməklə) zahiri
Dostları ilə paylaş: |