Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK:  Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları  / BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

Xəzərin təbii ehtiyatlarının mühafizəsi 

böyük  əhəmiyyət  kəsb  edir.  Bundan 

başqa  gənc  nəslin  Xəzərin  balıq 

ehtiyatları ilə tanışlığı həm tədris, həm 

də tərbiyəvi əhəmiyyətə malikdir. Ona 

görə  də,  belə  bir  kitabın  nəşri  nəinki 

təbiət  həvəskarlarını,  həm  də  Xəzər 

dənizinin  balıqları  haqqında  məlumat 

almaq istəyənləri sevindirəcək.

Çıraq,  Azəri  və  Günəşli  yatağının 

dərin  hissələrində,  Şahdəniz,  İnam  və 

Alov  yataqlarında  kəşfiyyat,  neft  və 

qazçıxarma  işlərini  həyata keçirən  BP 

Kaspian şirkətinin siyasəti işlərin icrası 

zamanı  yüksək  ekoloji  standartların 

təmin  olunmasına  yönəldilib.  Bu 

siyasət  nəinki  yeni  ekoloji  texnologi­

yalardan  istifadəni,  həm  də  əməkdaş­

ların  yüksək  professionallığa  malik 

olmalarını,  ekoloji  təhlükəsizlik  məsə­

lələrini  yaxşı  bilmələrini  tələb  edir. 

İctimaiyyətlə  aparılan  iş  ətraf mühitin 

mühafizəsi,  təbii  ehtiyatlardan  səmə­

rəli istifadə məsələlərinin geniş və açıq 

şəkildə  müzakirəsi,  ekoloji  biliklərin 

təbliği BP şirkətinin ekologiya sahəsin­

dəki  siyasətinin  əsas  tərkib  hissəsini 

təşkil edir.

BP  Kaspian  şirkətinin  davamlı 

inkişaf  və  biomüxtəliflik  səhəsində 

siyasətinin  həyata  keçirilməsində 

Xəzər  dənizinin  balıqlar  aləmini 

uşaqlar üçün  xarakterizə  edən  və  təbii 

mühitin  mühafizəsini  özündə  əks 

etdirən ekoloji kitabın hazırlanması çox 

vacib və mahiyyətcə yeni addımdır.

Qeyd etmək lazımdır ki,  müəlliflər 

kitaba çox səmərəli quruluş veriblər.  1 - 

ci  fəsildə  balıqlar  və  onların  təbiətdə 

mühüm  rolu  haqqında  ümumi  məlu­

matlar verilib. Sonrakı fəsildə balıqların 

növü,  yaşayış  yerləri,  miqrasiyası,

preservation of its natural resources is 

important in connection with intensive 

development  of  offshore  oil  produc­

tion.  Moreover,  familiarizing  the 

younger  generation  with  the  fish 

resources  of the  Caspian  is  important 

for  their  education.  Therefore,  not 

only  nature-lovers,  but  also  everyone 

who wants to learn about the fish of the 

Caspian Sea should be glad to see this 

book.

It  is  the  policy  of  the  BP  Caspian 

Company,  which  is  exploring,  produ­

cing,  and transporting oil  and natural 

gas in the Chirag and Azeri fields,  the 

deep-water part  of the Guneshli  field, 

and  the  Shah  Deniz,  Inam,  and  Alov 

fields,  to  meet  high  environmental 

standards in its operations.  This policy 

not  only calls  for  the  use  of the  latest 

environmental  technologies,  but  also 

means  that  the  company's  employees 

must be highly professional and have a 

good  knowledge  of  environmental 

safety issues.  Public relations is a very 

important component of this policy in 

the  field  of  ecology,  i.e.,  broad  and 

open  discussion  of issues  of environ­

ment protection and prudent manage­

ment  of  natural  resources,  and 

publicizing ecological knowledge.

The BP Caspian Company has taken a 

very  significant  and  qualitatively  new 

step  in carrying  out  this  policy:  it  has 

put  together  a  new  ecology  book  for 

schoolchildren that describes the world 

of  fish  of  the  Caspian  Sea  and  also 

presents  ideas  about  environment 

protection and the company's policy in 

the  field  of  sustainable  development 

and biodiversity.

6

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK:  Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları  I  BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

fiziologiyası  və  anatomiyası  maraqlı 

şəkildə  təsvir  olunub.  Bu  fəsildəki 

balıqların  yaşayış  tərzi,  qidalanması, 

üzməsi,  müdafiə  olunması,  istirahəti, 

birgə  yaşayışı,  ətraf  mühitin  dəyişik­

liklərinə uyğunlaşması, çoxalması və s. 

haqda  məlumatlar  çox  mühüm  və 

olduqca maraqlıdır.

Kitab  oxuculara  balıqların  dəniz 

hövzəsinin  bioloji  təbiətinə  təsir edən 

vacib  faktor  olmasını  qeyd  edir.  3-cü 

fəsildə  Xəzər  dənizinin  balıqlar aləmi 

təsvir edilmişdir.

Kitabın  təqdirəlayiq  cəhətlərindən 

biri  də  müəlliflərin  Xəzərdə  yaşayan 

müxtəlif  balıq  növlərinin  hamısını  - 

nərəkimiləri,  siyənəkkimiləri,  qızıl 

balıqları,  dumabalığını,  çəkikimiləri, 

kefal, xul və s. əhatə etməyə və onların 

bütün  xüsusiyyətlərini  göstərməyə 

çalışmalarıdır.

Xəzər  sularının  sakini  olan  bu 

balıqlar  təbii  Xəzər  kompleksinin 

normal  fəaliyyətinin  saxlanılmasında 

və onun ayrı-ayrı elementlərinin müda­

fiəsində əhəmiyyətli amildir. Bu unikal 

su hövzəsində yaşayan balıq növləri və 

onların  əsas  xüsusiyyətləri  haqqında 

məlumat gənc oxucuda Xəzərin bioloji 

ehtiyatlarınnın uzunmüddətli və müntə­

zəm  istifadəsi  haqda  anlayış  yaratmaq 

çox vacibdir.

Uşaqların  və  gənclərin  ekoloji 

tərbiyəsində bu kitabın böyük əhəmiy­

yəti var.  Bu kitab oxucularda unikal su 

hövzəmizə - Xəzər dənizinə məhəbbət, 

onun  sərvətlərinin  və  ekologiyasının 

qorunmasında  məsuliyyət  hissi  oyat­

maq məqsədi daşıyır.

Müəlliflər  Xəzər  balıqlarının  ən 

mühüm xüsusiyyətlərini həm qısa, həm

First  of all,  we  have  to  note  that  the 

book is very well organized.  The first 

chapter  gives  general  information 

about  fish  and  their  important  role. 

The  next  chapter  colorfully  describes 

the  main  types  of fish,  their  habitats, 

fish  migrations,  and  the  Physiology 

and Anatomy offish.  The information 

given  in  this chapter on  how fish  live, 

how  they  get  food,  swim,  protect 

themselves,  rest,  coexist,  adapt  to 

changes  in  their  environment,  repro­

duce,  etc.  is  very  important  and  quite 

interesting.  The book gives the young 

reader  a  clear  understanding  that  the 

fish resources of this water basin are the 

most  important  factor  affecting  the 

biological  nature  of  this  unique  sea- 

lake.  The  third  chapter  describes  the 

world  of fish  of the  Caspian  Sea.  A 

noteworthy  feature of this description 

is that the authors have tried to include 

and  describe  different  representatives 

of the  main  types  of fish  living  in  the 

Caspian  Sea:  sturgeons,  herrings, 

salmons,  pikes,  carps,  mullets,  and 

gobies.  This  whole  fish  community 

inhabiting  the  Caspian  is  extremely 

important  for  developing  an  under­

standing  that  in  order  to  keep  the 

natural  complex  of  the  Caspian  as  a 

whole  functioning  normally  it  is 

necessary to protect all of its individual 

elements. 

This  information  on  the 

species and main characteristics of fish 

that live  in  this closed-drainage basin, 

unique  in  the  world,  is  extremely 

important  from  the  point  of view  of 

giving the young reader ideas about the 

possibilities  for  long-term  and  sustai­

nable  use  of  the  Caspian's  biological 

resources.

7

---