Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları  I BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

qızılbalıq,  qızılxallı,  karp  və  bu  kimi 

qida əhəmiyyətli balıqlar yetişdirilir.

Bəzi  insanlar balığı  ancaq  əyləncə 

məqsədilə tuturlar.  Onların çoxu balıq 

ovu idmanına üstünlük verirlər.  Balıq­

çılar öz  döyüşkənliyi  ilə  fərqlənən  və 

ov  zamanı  kəskin  duyğular yaşatmağa 

imkan verən balıqlara üstünlük verirlər. 

Belə  balıqlara  nəhəng  okean  balıqları 

olan  marlin  və  yelkənbalıq,  eyni 

zamanda qara xanı, əlvan qızılxallı kimi 

şirinsu  balıqları  aiddir.  Bu  balıqların 

əksəriyyəti  qida  əhəmiyyətli  balıqlar­

dır.

BALIQLARIN DİGƏR 

ƏHƏMİYYƏTLİ NÖVLƏRİ

Nərə, qızılbalıq, siyənək və bir sıra 

başqa  balıqlar  qida  üçün  olduqca 

əhəmiyyətli  olduqlarına  görə  onlar 

ticarət  məqsədilə  ovlanır.  Kilkələr 

digər canlılar üçün  yem  (un)  və  başqa 

məhsullar  almaq  məqsədilə  emal 

edilir. Alimlər tibbi tədqiqat məqsədilə 

adətən gümüşü daban balığı və s.  xırda 

balıqlardan  istifadə  edirlər.  Onlara 

başqa  balıqlar  kimi  böyük  otaqlar  və 

xüsusi  qulluq  tələb  olunmur.  Bir  sıra 

balıqlar  dərman  kimi  istifadə  olunan 

xüsusi  maddə  istehsal  edir.  Məsələn, 

iynəqarın balığın bədənində hazırlanan 

kimyəvi  birləşmədən  astmanın  müali­

cəsi üçün istifadə olunur.

Bir  çoxları  balıqları  ev  heyvanları 

kimi  akvariumlarda saxlamaqdan  həzz 

alırlar.  Xüsusən gümüşü  daban  balığı, 

quppi  və  tetra kimi  akvarium  balıqları 

çox geniş yayılıb.

Some persons enjoy fishing simply for 

fun.  Many  of these people  like  to  go 

after game fish.  Game  fish  are  noted 

for their fighting spirit or some other 

quality that adds to the excitement o f 

fishing. They include such giant ocean 

fish  as  marlin  and  sailfish  and  such 

freshwater  fish  as  black  bass  and 

rainbow  trout.  Most  game  fish  are 

also food fish.

OTHER  USEFUL FISH.

Certain  fish,  such  as  sturgeons,  sal­

mons, herrings, and others, are caught 

commercially  and  are  very  good  to 

eat.  Industries process sprats to make 

livestock  feed,  and  other  products. 

Scientists often use goldfish and other 

small fish  as experimental  animals  in 

medical research. They do not require 

as much  space or as much care as do 

other  experimental  ani-mals.  Some 

fish  produce  substances  used  as 

medicines.  For  example,  a  chemical 

produced  by  puffers  is  used  to  treat 

asthma.  Many  people  enjoy  keeping 

fish  as  pets  in  home  aquariums. 

Popular  aquarium   fish  include 

goldfish, guppies, and tetras.

20

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK:  Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları  / BIODIVERSITY: A m a z in g   C a sp ia n   F is h e s

TƏHLÜKƏLİ  BALIQLAR

Bəzi balıqlar adama hücum edirlər. 

Belə balıqlara köpək balıqları, xüsusilə 

ağ, mavi və zolaqlı köpəkbalığı növləri 

aiddir.  Onlar bəzən  çimərlikdə  adam­

lara  hücum  edirlər.  Barrakuda  və 

murenləri  qıcıqlandırdıqda  üzgüçüyə 

hücum edir.  Ülgüc kimi  iti  dişləri olan 

pirani  balıqlarının  bəzi  növləri  qana 

daha həris olurlar.  Bir qrup  belə balıq 

bir  neçə  dəqiqə  ərzində  nəhəng 

məməlini  skeletinə  qədər  yeyə  bilər. 

Buynuzlu skat, ziyilli balıq və bu kimi 

bəzi  balıqlar  öz  zəhərli  tikanları  ilə 

onları  yemək  istəyən  hər  bir  kəsi 

yaralaya və ya öldürə bilər.  Buynuzbel 

balıq,  iynəqarın  və  bir  sıra  başqa 

balıqların 

əti  zəhərlidir.  Onların 

yeyilməsi  xəstəlik  və  hətta  ölümlə 

nəticələnə bilər.

Bir çox növlər başqa su hövzələrinə 

düşdükdə  ziyanvericiyə  çevrilirlər. 

Məsələn,  ABŞ-ın  Böyük  göllərinə 

buraxılan  dəniz  ilanbalığı,  Floridanın 

daxili sularına buraxılan Asiya naxaba- 

lığı yerli balıqlar üçün təhlükəyə çevri­

liblər.

TƏBİİ  TARAZLIQDA

BALIQLARIN  ƏHƏMİYYƏTİ

Bütün  balıqlar  müəyyən  mühitə, 

məsələn  dəniz  və  ya  okean  akvato­

riyasına düşdükdə orada balıq birlikləri 

yaranır.  Bu  birlikdə  balıqlar  sistemin 

bir hissəsini təşkil edir və burada eneıji 

bir  canlıdan  digərinə  qida  şəklində 

ötürülür.  Belə  sistem  trofik  (qida) 

zəncir adlanır.

Bütün  qida  zəncirləri  günəş 

enerjisindən başlanır. Bitkilər və digər

HARMFUL FISH

Few  species  of  fish  will  attack  a 

human  being.  They  include  certain 

sharks,  especially  blue  sharks,  tiger 

sharks  and  white  sharks,  which 

occasionally  attack  swimmers.  Bar­

racudas  and  moray  eels  may  also 

attack  a  swimmer  if provoked.  Cer­

tain  types  of  piranhas  are  blood­

thirsty fish with razor-sharp teeth.  A 

group of them can strip the flesh from 

a  large  mammal  in  minutes.  Some 

other  fish,  including  sting  rays  and 

stonefish, have poisonous spines that 

can injure or kill anything that tries to 

eat them. The flesh of filefish, puffers, 

and some other fish is poisonous and 

can cause sickness or death if eaten.

Many  species  of  fish  have  become 

pests  after  being  introduced  into 

certain  waters.  For  example,  sea 

lampreys  that  entered  the  Great 

Lakes  and  Asian  catfish  introduced 

into  inland  waters  of  Florida  have 

become threats to native fish.

FISH  IN THE BALANCE OF 

NATURE

All  the  fish  in  a  particular  environ­

ment, such as a lake or a certain area 

of  the  ocean,  make  up  a  fish 

community. The fish in a community 

are part of a system in which energy is 

transferred  from  one  living  thing  to 

another  in  the  form  of food.  Such  a 

system is called a food chain.

Nearly all food chains begin with the

21

---