Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən
Yüklə 1,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SÜMÜKLÜ BALIQLAR
- Sərt şüalı üzgəcli balıqlar
- Spiny-finned fish
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları /
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s fotosintetik canlılar günəş enerjisi təsiri ilə istehsal olunan məhsuldan qida mənbəyi kimi istifadə edir. Suyun səthinə yaxın yerdə axınla üzən, külli miqdarda kiçik orqanizmlər - plankton- lar dənizlərdə və şirin su hövzələrində energy from sunlight. Plants and other photosynthetic organisms use this energy to make their food. In the ocean and in fresh water, the most important kinds of life are part o f the plankton the great mass of tiny tri balıq Large fish yaşayan canlı materiyanın ən mühüm növləri sayılır. Bir sıra balıqlar planktonla qidalanır, özləri isə daha iri balıqlara yem olurlar. Bu balıqlar da öz növbəsində daha iri balıqların qidasını təşkil edirlər. İnsanlar, quşlar və başqa heyvanlar bu iri balıqlarla qidalanırlar. Balıqlar öldükdə suyun dibinə düşür və organisms that drifts near the surface. Certain fish eat plankton and are in turn eaten by other fish. These fish may then be eaten by still other fish. Some of these fish may also be eaten by people or by birds or other animals. Many fish die naturally. Their bodies then sink and decay. The decayed matter provides nourishment for 22 BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları /
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s orada çürüyüb parçalanırlar. Parça lanma məhsulları yosunların, dəniz heyvanlarının və başqa canlı orqanizm lərin qidasına çevrilir. Balıq birliyi həmin regionda olan bütün orqanizmlərin daxil olduğu böyük təbii birliyin tərkib hissəsidir. Çoxlu qida zəncirlərini özündə bir ləşdirən təbii birlik qida şəbəkəsi adlanır. Qida zəncirlərinin mürəkkəb kombinasiyası qida şəbəkəsində heç bir növün həddindən çox artmasına imkan verməyərək təbii tarazlığı qoruyur. Növlərdən biri kütləvi şəkildə məhv olduqda tarazlıq pozulur. İnsanlar tərəfindən eyni balığ növünün hədsiz ovu, suyun çirkləndirilməsi də tarazlığın pozulmasına gətirib çıxarır. Çünki bir sıra balıqlar və canlı orqanizmlər belə mühitdə yaşaya bilmir.
water plants, animals, and other organisms. Every fish community forms part of a larger natural community made up of all the organisms in an area. A natural community includes numerous food chains, which together are called a
patterns involved in a food web keep any one form of life from becoming too numerous and so preserve the balance of nature. The balance of a community may be upset if large numbers of one species in the community are destroyed. People may upset the balance in this way by catching too many fish of a particular kind. Or they may pollute the water so badly that certain kinds of aquatic life, including certain fish, can no longer live in it. 23 2 Chapter BAUULARJi4J ШШМ № (РОШ
Alimlər 24000-dən çox balıq növünün olduğunu müəyyən edərək onların həyat tərzini təsvir ediblər. Yeni kəşf edilən balıq növləri də bu siyahıya əlavə olunur. Balıqlar bütün mövcud onurğalıların yarısından çoxunu təşkil edirlər. Balıqları tədqiq edən alimlər ixtioloq adlanır. Onlar balıqları iki əsas qrupa ayırırlar: çənəli və çənəsiz balıqlar. İlanbalığı və miksinlərdən başqa bütün balıqlar çənəlilər qrupuna aid edilir. Çənəli balıqlar da skelet lərinin tərkibindən asılı olaraq iki qrupa bölünür. Bir qrup balıqların skeleti qığırdaq adlanan sıx, elastik maddədən təşkil olunub. Bu qrupa köpək balıqları, skatlar və ximerlər aiddir. Digər qrupa məxsus balıqların skeleti əsasən və ya tamamilə sümük toxumasından ibarətdir. Bu qrupa daxil olan balıqlar sayca üstünlük təşkil edir və sümüklü balıqlar adlanır.
Sümüklü balıqları iki başlıca qrupa ayırmaq olar. Bu qruplardan birində balıqların üzgəclərini saxlayan sümük şüalar olur. Bunlar sərt şüalı üzgəcli balıqlar adlanır. Hazırda mövcud olan növlərin əksəriyyəti bu qrupa
Scientists have named and described more than 24,000 kinds of fishes. Each year, they discover new species, and so the total increases continually. Fish make up more than half of all known species of vertebrates. Scientists who study fish are called
two main groups: (1) jawed and (2) jawless. Almost all fish have jaws. The only jawless species are lampreys and hagfish. Jawed fish are further divided into two groups according to the composition of their skeletons. One group has a skeleton composed of a tough, elastic substance called
ras make up this group. The other group has a skeleton composed largely or partly of bone. Members of this group, called bony fish, make up by far the largest group of fish in the world.
Bony fish can be divided into two main groups. One group has bony rays to support their fins. These fish, called spiny-finned fish, include most modern species. The other group, the 24 BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları / BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s aiddir. Yumşaq şüalı üzgəclərə malik digər qrup, sərt şüalı üzgəcli balıqlara nisbətən daha ətli üzgəclərə malikdir. Sərt şüalı üzgəcli balıqlar sərt şüalı üzgəclərə malik balıqların 23 min növü var. Onlar məlum balıqların 95%-ni təşkil edir. Onların bəziləri sümük skeletə malikdir. Belə balıqlar «teleost» adlanır. «Teleost» yunan sözü olub dolu sümük mənasını verir. Bütün idman, akvarium və qida əhəmiyyətli balıqlar «teleost» balıq lardır. Buraya həm də çox məhşur xanı balığı, naxa, treska, siyənək, qolyan, qızılxallıbalıq və tunes daxil dir. Hər bir balıq qrupu bir neçə növ dən ibarət olur. Məsələn, qara darter- lər, sarı xanıbalığı, xanıkimilər xanıba- lığının növ müxtəlifliyidir. Teleostların - sümüklü balıqların minlərlə növü hələ kifayət qədər öyrənilməyib. Bu növlərin əksəriyyəti cəngəlliklərdən axan çaylarda və mərcan qayalarında yaşayır. Sümüklü balıqların bəziləri dərin suda yaşayan balıqlar olub, az təsadüf olunurlar. Belə balıqlara 150-dən çox növü olan tilovlu balıqlar aiddir. O qədər də böyük olmayan, qeyzli görünən bu balıqların bədən üzvləri işıq saçır və ağızlarında köpək dişləri var. Dərinlik tilovlulan dəniz və okeanların dərin liklərində yaşayır, suyun üzərində çox nadir hallarda görünürlər. Milyon illər bundan əvvəl sümüklü balıqların ancaq bir neçə növü mövcud idi. Su hövzələrində köpək balıqları və indi mövcud olan bəzi sümüklü balıqların əcdadları çoxluq təşkil fieshy-finned fish, have more fleshy fins than do spiny-finned fish. Spiny-finned fish include about 23,000 species. They make up about 95 percent of all known kinds of fish. Some have bony skeletons. They are called teleosts, which comes from two Greek words meaning complete and bone. Nearly all food fish, game fish, and aquarium fish are teleosts. They include such well-known groups of fish as bass, catfish, cod, herring, minnows, trout, and tuna. Each group of fish consists of a number of species. For example, Johnny darters, walleyes, and yellow perch are all kinds of perch. Thousands o f species of teleosts are not so well known. A large number live in jungle rivers or coral reefs. Some are deep-sea species seldom seen by human beings. They include more than 150 kinds of deep-sea anglers. These small, fierce-looking fish have fanglike teeth and glowing light organs. Deep-sea anglers live in the ocean depths and seldom if ever come to the surface. Many millions of years ago, there were only a few species of teleosts. They were greatly outnumbered by sharks and the ancestors of certain present-day bony fish. The early teleosts looked much alike and lived in only a few parts of the world. Yet they became the most numerous, varied, and widespread of all fish
Yüklə 1,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|